Перайсці да зместу

(24) Феміда

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
(24) ФемідаM:
Адкрыццё
Першаадкрывальнік Анібале дэ Гаспарыс
Месца выяўлення Кападзімонтэ
Дата выяўлення 5 красавіка 1853
Эпанім Феміда
Альтэрнатыўныя абазначэнні 1947 BA; 1955 OH
Катэгорыя Галоўнае кольца
(Сямейства Феміды)
Арбітальныя характарыстыкі
Эпоха 14 сакавіка 2012 года
JD 2456000.5
Эксцэнтрысітэт (e) 0,1289328
Вялікая паўвось (a) 469,161 млн км
(3,1361509 а.а.)
Перыгелій (q) 408,671 млн км
(2,7317982 а.а.)
Афелій (Q) 529,652 млн км
(3,5405036 а.а.)
Перыяд абарачэння (P) 2 028,588 сут (5,554 г)
Сярэдняя арбітальная скорасць 16,749 км/с
Схіленне (i) 0,75754°
Даўгата ўзыходнага вузла (Ω) 36,12367°
Аргумент перыгелія (ω) 106,97924°
Сярэдняя анамалія (M) 253,95300°
Фізічныя характарыстыкі[6]
Дыяметр 198 км
Маса 1,13 ± 0,43×1019 кг[1][2]
2,3×1019 кг[3][4]
Шчыльнасць 1,81 ±0,67[5]
2,78 ± 1,35 г/см³
Паскарэнне свабоднага падзення на паверхні 0,15+0,08−0,07 м/с²
2-я касмічная скорасць 0,87+15−20 км/с
Перыяд вярчэння 8,374 гад
Спектральны клас B [7]
Абсалютная зорная велічыня 7,08m
Альбеда 0,067
Сярэдняя тэмпература паверхні 159 К (−114 °C)

(24) Феміда  — вельмі буйны астэроід галоўнага пояса, які належыць да цёмнага спектральнага класа B і ўзначальвае сямейства Феміды. Ён быў адкрыты 5 красавіка 1853 года італьянскім астраномам Анібале дэ Гаспарысам у абсерваторыі Кападзімонтэ, Італія, і названы ў гонар Феміды, старажытнагрэчаскай багіні правасуддзі, другой жонкі Зеўса[8].

Арбіта і вярчэнне

[правіць | правіць зыходнік]

Дадзены астэроід размешчаны бліжэй да знешняй часткі галоўнага пояса, на адлегласці 3,14 а.а. ад Сонца. Ён рухаецца па эліптычнай арбіце з вельмі малым нахілам да плоскасці экліптыкі 0,757 ° і адносна нізкім эксцэнтрысітэтам, блізкім да 0,129, таму яго адлегласць ад Сонца змяняецца даволі слаба — прыкладна ад 408,671 млн км у перыгеліі да 529,652 млн км у афеліі. Арбітальны перыяд складае каля 5,54 года[9]. Астэроід уваходзіць у склад сямейства Феміды, якое ўяўляе сабой даволі кампактнае ядро, якое складаецца з буйных астэроідаў і акружанае воблакам драбнейшых целаў[10]. Цікава таксама адзначыць, што на аснове ствараных Юпітэрам абурэнняў арбіты астэроіда ў 1875 годзе была падлічана яго маса[11]. А 100 гадоў праз, 24 снежня 1975 года, адбылося даволі цеснае збліжэнне Феміды з астэроідам (2296) Кугульцінаў, падчас якога мінімальная адлегласць паміж целамі складала 0,016 а.а. (2 400 000 км) — адлегласць, на першы погляд, даволі значнае, але цалкам дастатковае, каб паміж астэроідамі пачалі дзейнічаць прыкметныя сілы гравітацыі. На заснаванні аналізу гравітацыйных абурэнняў за перыяд збліжэння была ўдакладнена маса Феміды —2,89×10?11 ад масы Сонца[12].

Паверхневы лёд

[правіць | правіць зыходнік]

Наяўнасць лёду на паверхні астэроіда было пацверджана адразу дзвюма незалежнымі групамі астраномаў 7 кастрычніка 2009 года на заснаванні вынікаў апрацоўкі даных інфрачырвонага тэлескопа IRTF на Гавайскіх астравах. Важна, што апроч вады на астэроіды былі выяўлены складаныя вуглевадароды, у тым ліку малекулы — папярэднікі жыцця. Вадзяны лёд у сумесі з арганічнымі злучэннямі займае большую частку паверхні астэроіда і размеркаваны на ёй даволі раўнамерна[13]. Пры гэтым лёд не можа доўгі час знаходзіцца на ім у стабільным стане, таму што за кошт адноснай блізкасці астэроіда да Сонца, на ім даволі інтэнсіўна павінны ісці працэсы выпарэння лёду, што абмяжоўвае час яго існавання ўсяго некалькімі гадамі[14]. Такім чынам на астэроідзе павінны існаваць крыніцы, якія ўвесь час папаўнялі б запасы лёду на паверхні. Навукоўцамі выяўлена два магчымых механізму папаўнення запасаў вадзянога лёду на паверхні[15]. Варыянт першы. Неглыбока пад паверхняй Феміды знаходзяцца буйныя запасы вадзянога лёду. Пры ўдарах дробных касмічных целаў утоеная вада выпараецца і тут жа замярзае і абсоўваецца на вялікай плошчы[16]. Варыянт другой. Утварэнне вады на паверхні астэроіда адбываецца ў выніку хімічных рэакцый, якія ўзнікаюць пад дзеяннем сонечнага ветру. Высокаэнергетычныя сонечныя пратоны ўзаемадзейнічаюць з вокісламі металаў з паверхні астэроіда, расшчапляючы іх на іоны. Гідраксільныя групы, якія ўтварыліся, а таксама іоны вадароду і кіслароду, злучаючыся паміж сабой, здольныя ўтварыць малекулы вады, якія абсоўваюцца на паверхню астэроіда і накопліваюцца там у відзе лёду[17]. Навукоўцы мяркуюць, што менавіта такога роду астэроіды, якія сутыкаліся з Зямлёй у перыяд позняй метэарытнай бамбардзіроўкі маглі быць крыніцамі вады на нашай планеце, бо на ранніх этапах сваёй гісторыі Зямля была занадта гарачая, каб утрымаць дастатковую колькасць вады. Такім чынам, амаль уся вада, якая існуе на Зямлі на даны час, з’яўляецца знешняга паходжання. А наяўнасць складаных арганічных злучэнняў у чарговы раз умацоўвае гіпотэзу пансперміі.

  1. Baer, James; Steven R. Chesley (25 June 1999). "Astrometric masses of 21 asteroids, and an integrated asteroid ephemeris" (PDF). Celestial Mech Dyn Astr. 100 (2008). Springer Science+Business Media B.V. 2007: 27–42. Bibcode:2008CeMDA.100...27B. doi:10.1007/s10569-007-9103-8. Архівавана з арыгінала (PDF) 24 лютага 2011. Праверана 24 October 2008.
  2. Astrometric masses of 21 asteroids, and an integrated asteroid ephemeris. Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy(недаступная спасылка) (2008). Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2011. Праверана 13.10.2008.
  3. Michalak, G. (2001). "Determination of asteroid masses". Astronomy & Astrophysics. 374 (2): 703–711. Bibcode:2001A&A...374..703M. doi:10.1051/0004-6361:20010731. Праверана 7 November 2008. {{cite journal}}: Праверце |bibcode= length (даведка)
  4. (Маса Феміды 0,12 / Маса Цэрэры 4,75) * Маса Цэрэры 9,43×1020 = 2,38×1019
  5. Carry, B. (December 2012), "Density of asteroids", Planetary and Space Science, vol. 73, p. 98-118, arXiv:1203.4336, Bibcode:2012P&SS...73...98C, doi:10.1016/j.pss.2012.03.009 {{citation}}: Праверце |bibcode= length (даведка)
  6. Asteroid Data Sets (англ.)
  7. Asteroid Taxonomy
  8. Lutz D. Schmadel, International Astronomical Union. Dictionary of Minor Planet Names. — 5-th Edition. — Berlin Heidelberg New-York: Springer-Verlag, 2003. — P. 17. — ISBN 3-540-00238-3.
  9. The Astronomical Almanac. United States Naval Observatory and United Kingdom Hydrographic Office. 2011. p. G2. ISBN 978-0-7077-4103-1.
  10. "Dictionary of Astronomy". Oxford Dictionary of Astronomy. Oxford University Press. 2010-05-27. p. 528.
  11. "Our Astronomical Column" (PDF). Nature. 13 (316): 48. 18 November 1875. Bibcode:1875Natur..13...47. doi:10.1038/013047d0. {{cite journal}}: Праверце |bibcode= length (даведка)
  12. Garcia, A. Lopez; Medvedev, Yu. D.; Fernandez, J. A. Morano (1997). "Using Close Encounters of Minor Planets for the Improvement of their Masses". Dynamics and Astrometry of Natural and Artificial Celestial Bodies. Poznan, Poland: Kluwer Academic Publishers. pp. 199–204. ISBN 978-0-7923-4574-9.
  13. Упершыню знойдзены вадзяны лёд на астэроідзе Архівавана 27 жніўня 2010. (руск.)
  14. Andrew S. Rivkin, Joshua P. Emery (2009). "Detection of ice and organics on an asteroidal surface". Nature. 464: 1322–1323. (англ.)
  15. Humberto Campins і інш. (2009). "Water ice and organics on the surface of the asteroid 24 Themis". Nature. 464: 1320–1321. (англ.)
  16. Campins, Humberto; Hargrove, K; Pinilla-Alonso, N; Howell, ES; Kelley, MS; Licandro, J; Mothe-Diniz, T; Fernandez, Y; Ziffer, J (2010). "Water ice and organics on the surface of the asteroid 24 Themis". Nature (англ.). 464 (7293): 1320–1321. doi:10.1039/nature09029. PMID 20428164.
  17. More Water Out There, Ice Found on an Asteroid | International Space Fellowship (англ.) ((пераклад артыкула)(недаступная спасылка))