Aram Hačaturjan

Aram Hačaturjan
Aram Hačaturjan
Арам Ильич Хачатурян
Rođenje	Aram Iljič Hačaturjan; 6. juni 1903.; Tbilisi, Kavkasko namjesništvo, Ruska Imperija
Smrt	1. maj 1978 (74 godine); Moskva, SSSR
Alma mater	Institut Gnesin u Moskvi ; Moskovski konzervatorijum
Zanimanje	kompozitor
Godine aktivnosti	1926-1978
Politička stranka	Komunistička partija Sovjetskog Saveza
Supružnik/ci	Nina Makarova
Djeca	2
Nagrade
	Sovjetski ordeni:
Potpis

Aram Hačaturjan (armenski: Արամ Խաչատրյան; ruski: Арам Ильич Хачатурян; Tbilisi, 6. juna 1903 — Moskva, 1. maja 1978) bio je sovjetsko-armenski kompozitor na čija je dela često uticala armenska i gruzijska narodna muzika, te muzika Kavkaza. Odabir njegovih djela proglašen je Svjetskom dokumentarnom baštinom UNESCO-a 2013. godine.^[1]

Biografija

Aram Hačaturjan odrastao je u Tbilisiju kao sin armenske knjigoveške obitelji i od ranog djetinjstva bio je fasciniran armenskom, gruzijskom i azerbajdžanskom muzikom u svom kraju. Tokom školskih dana svirao je tenor rog. Naučio je ruski jezik i otišao u Moskvu 1922. na studij biologije. Nakon samo nekoliko mjeseci, međutim, prebacio se na Glazbeno-pedagoški institut Gnesin i tamo upisao svirati violončelo. Nakon tri godine prelazi u klasu kompozicije, a 1926. već je tiskana njegova prva skladba. Zatim je prešao na Moskovski konzervatorij, gdje je studirao kod Nikolaja Mjaskovskog i Mihaila Gnesina. Godine 1933. završio je studij u dobi od 30 godina i oženio svoju studijsku kolegicu Ninu Makarovu. Njegovi nećaci Karen Hačaturjan i Emin Hačaturjan također su bili kompozitori.

Muzika

Prvo veće djelo bio mu je diplomski rad Prva simfonija iz 1934. godine. Počeo je stjecati međunarodnu slavu svojim Koncertom za klavir i orkestar iz 1936, koja se povećala njegovim Violinskim koncertom iz 1940, koji je napisao za Davida Ojstraha. Uz skladateljski rad, od 1950. koncertirao je u Njemačkoj i inozemstvu, uglavnom s vlastitim djelima. Godine 1951. imenovan je profesorom kompozicije na Moskovskom konzervatoriju, kao i na Glazbeno-pedagoškom institutu Gnesin. Bio je i dugogodišnji član organizacijskog odbora kompozitora Sovjetskog Saveza.

Politički stav

Hačaturjan je bio član Vrhovnog sovjeta Armenske SSR prvog saziva. Tokom petog saziva bio je član Vrhovnog sovjeta SSSR-a.^[2]

Djela

Baleti

Ščastje (1939)
Gajane (1939–41), koji uključuje poznatu Igru sabljama
Spartak (1950–54)

Orkestarska

Simfonije

Simfonija br. 1 (1934)
Simfonija br. 2 (dvije verzije: 1943, 1944)
Simfonija br. 3 (1947)
Svita igre (1933)
Svita iz Gajane br. 1 (1943)
Svita iz Gajane br. 2 (1943)
Svita iz Gajane br. 3 (1943)
Državna himna Armenske SSR (1944)
Ruska fantazija (1944)
Svita iz Maskarade (1944)
Oda u sećanju Vladimira Iljiča Lenjina (1948)
Svita iz Staljingradske bitke (1949)
Trijumfalna pesma, svečana pesma (1950)
Svita iz Valensijanske udovice (1952)
Svita iz Spartaka br. 1 (1955)
Svita iz Spartaka br. 2 (1955)
Svita iz Spartaka br. 3 (1955)
Simfonijske slike iz Spartaka (1955)
Pozdravna uvertira (1958)
Svita iz Ljermontova (1959)

Vokalna orkestarska

Pjesma o Staljinu (1938)
Tri arije (Pjesma, Legenda, Ditiramb), za vokal visokog tona i orkestar (1946)
Oda radosti, balada za solistkinje, hor, violine, harfe i orkestar (1956)
Balada o domovini, za soliste i simfonijski orkestar (1961)

Koncertna

Koncert za klavir (1936)
Koncert za violinu (1940), takođe postoji i kao verzija koncerta za flautu
Koncert za violončelo (1946)
Koncertna rapsodija za violinu i orkestar (1961)
Koncertna rapsodija za violončelo i orkestar (1963)
Koncertna rapsodija za klavir i orkestar (1968)

Kamerna

Gudački kvartet (1931)
Trio za klarinet, violinu i klavir (1932)

Instrumentalna

Pjesma lutajućeg Ašuga za violončelo i klavir (1925)
Elegija za violončelo i klavir (1925)
Komad za violončelo i klavir (1926)
Igra br. 1 za violinu i klavir (1926)
San za violončelo i klavir (1927)
Pantomima za obou i klavir (1927)
Alegreto za violinu i klavir (1929)
Pjesma-poema (u čast Ašuzima) za violinu i klavir (1929)
Grupna igra za bajan (1932)
Sonata za violinu (1932)
Nokturno iz Maskarade za violinu i klavir (1941)
Sonata za solo violončelo (1974)
Sonata-pesma za solo violinu (1976)

Klavirska

Pjesma (1925)
Pjesma (1926)
Valcer-etida (1926)
Andantino (1926)
Varijacije na temu „Solfeđo“ (1928)
Sedam recitacija i fuga (1928, 1966)
Svita (Tokata, Valcer-Kapričo, Igra) (1932)
Igra br. 3 (1933)
Marš br. 3 (1934)
Budenovka, grupna igra (nedatirano)
Koreografski valcer (1944)
Tri komada (Ostinato, Romansa, Fantastični valcer) (1945)
Album za djecu br. 1, 10 komada (1947)
Valcer iz Maskarade (1952)
Sonatina za klavir (1959)
Sonata za klavir (1961)
Album za djecu br. 2 (1965)
Tokata (1932)

Scenska muzika

Ujak Bagdasar (1927)
Katabala (1928)
Orijentalni zubar (1928)
Dug časti (1931)
Magbet (1933)
Razrušen dom (1935)
Divan dan (1937)
Baku (1937)
Valensijanska udovica (1940)
Maskarada (1941)
Zvonjava iz Kremlja (1942)
Zvučni izviđač (1943)
Poslednji dan (1945)
Južni nevolja (1947)
Priča o istini (1947)
Ilja Golovin (1949)
Proljećna struja (1953)
Anđeo čuvar iz Nebraske (1953)
Ljermontov (1954)
Magbet (1955)
Kralj Lir (1958)
Limeni orkestar
Borbeni marš br. 1
Borbeni marš br. 2 (1930)
Muzika za igru (na temu jedne armenske pesme) (1932)
Marš br. 3 (Uzbekistanski marš) (1932)
Igra (na temu jedne armenske pesme) (1932)
Herojima patriotskog rata, (1942)
Marš milicije moskovske crvene zastave (1973)

Nagrade

Orden Lenjina: 1939, 1963, 1973.
Orden Oktobarske revolucije: 1971.

Reference

^ "Memory of the World". unesco.org (jezik: engleski). UNESCO. Pristupljeno 15. 3. 2023. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
^ Sovjetska armenska enciklopedija (jezik: armenski). str. 18. Pristupljeno 14. 5. 2023. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)

Vanjski linkovi

Commons logo

Commons ima datoteke na temu: Aram Hačaturjan

[1] "Memory of the World". unesco.org (jezik: engleski). UNESCO. Pristupljeno 15. 3. 2023. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)

[2] Sovjetska armenska enciklopedija (jezik: armenski). str. 18. Pristupljeno 14. 5. 2023. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)

[1]

[2]