| dbo:abstract
|
- En astrogeologia, catena (plural catenae, abr. CA) és una paraula llatina que significa «cadena» que la Unió Astronòmica Internacional (UAI) utilitza per indicar un tipus de tret superficial planetari consistent en una cadena aproximadament lineal de cràters. No correspon necessàriament a una formació geològica concreta, ja que a vegades correspon només a trets d'albedo purament visuals, però s'utilitza sovint en la topografia planetària. Alguns exemples són Alba Catena (a Mart) o (a Cal·listo). És un terme regulat per la Unió Astronòmica Internacional que en alguns casos assigna els noms de noves catenae en funció de les següents categories:
* A Ió: déus solars (ex.: , a partir del déu del Sol aramaic). En general s'han reanomenat a patera.
* A Ganimedes: déus i herois del creixent fèrtil (ex.: , a partir de la deessa de les fonts i els canals, filla d'Enki).
* A Cal·listo: rius i valls de la mitologia nòrdica (ex.: , a partir d'un riu nòrdic). (ca)
- Als Catena (lateinisch, Plural Catenae, übersetzt „Kette“) oder auch Kraterkette werden in der Astrogeologie lineare Oberflächenstrukturen auf planetaren Himmelskörpern bezeichnet, spezifisch solche, die aus einer Reihe kleinerer Einschlagkrater bestehen. Beim Einschlag größerer Meteoriten entstehen häufig sogenannte Sekundärkrater, die durch beim Impakt herausgeschleudertes Material entstanden sind. Oft sind diese linear angeordnet und bilden so eine Kette.Kraterketten können aber auch durch den Einschlag von Einzelteilen durch Gezeitenkräfte zerrissener größerer Körper entstehen.Da die Ursachen der Entstehung linearer Strukturen aber nicht immer ganz klar ist und manchmal auch zur Zeit der Benennung die verfügbare Auflösung einer genaueren Identifizierung Grenzen setzte, können Catenae auch vulkanischen (zum Beispiel Überreste zusammengebrochener Lavaröhren) oder tektonischen Ursprungs sein. (de)
- A crater chain is a line of craters along the surface of an astronomical body. The descriptor term for crater chains is catena /kəˈtiːnə/, plural catenae /kəˈtiːniː/ (Latin for "chain"), as specified by the International Astronomical Union's rules on planetary nomenclature. Many examples of such chains are thought to have been formed by the impact of a body that was broken up by tidal forces into a string of smaller objects following roughly the same orbit. An example of such a tidally disrupted body that was observed prior to its impact on Jupiter is Comet Shoemaker-Levy 9. During the Voyager observations of the Jupiter system, planetary scientists identified 13 crater chains on Callisto and three on Ganymede (except those formed by secondary craters). Later some of these chains turned out to be secondary or tectonic features, but some other chains were discovered. As of 1996, 8 primary chains on Callisto and 3 on Ganymede were confirmed. Other cases, such as many of those on Mars, represent chains of collapse pits associated with grabens (see, for example, the Tithoniae Catenae near Tithonium Chasma). Crater chains seen on the Moon often radiate from larger craters, and in such cases are thought to be either caused by secondary impacts of the larger crater's ejecta or by volcanic venting activity along a rift. (en)
- En astronomía, una catena es una cadena de astroblemas (cráteres de impacto) sobre la superficie de un cuerpo planetario, como lo especifica la Unión Astronómica Internacional en sus reglas de nomenclatura planetaria. Proviene del latín catēna (‘cadena’). Se cree que las catenas se producen por el impacto de un cuerpo que fue roto por las fuerzas de la marea, en una cadena de cuerpos menores que siguen aproximadamente la misma trayectoria, o por actividad volcánica, o son cráteres secundarios de un impacto mayor. Un ejemplo es el impacto contra Júpiter del Cometa Shoemaker-Levy 9. Durante la misión Voyager a Júpiter, se detectaron 13 catenas en Calisto y 3 en Ganímedes. Se ha encontrado cadenas de cráteres en la Luna, a menudo radiando de cráteres mayores, por lo que se cree que puede tratarse de impactos secundarios producidos por material eyectado en el momento de la colisión, o por actividad volcánica producto de la fisura resultante. (es)
- En géologie planétaire, une catena (pluriel : catenae) est une chaîne de cratères d'impact ou bien un alignement de dépressions sans bords surélevés, formées par effondrement du sous-sol ou du toit d'un tube de lave ou bien par une série d'impacts comme par exemple à la suite de la dislocation d'un astéroïde. Le catena (mot latin signifiant chaîne) désigne une chaîne de cratères, le pluriel est catenae, comme le précisent les règles de l'Union astronomique internationale sur la nomenclature des planètes. Les catenae sont observables sur la surface des corps astronomiques (planète, lune, astéroïde). On pense que de nombreux exemples de telles chaînes ont été formées par l'impact d'un corps qui a été brisé par les forces de la marée en une chaîne d'objets plus petits suivant à peu près la même orbite. La comète Shoemaker-Levy 9 est un exemple d'un tel corps détruit par les effets de marée avant son impact sur Jupiter. Lors des observations du système Jupiter par Voyager, les scientifiques ont identifié 13 chaînes de cratères sur Callisto et trois sur Ganymède, sans compter celles formées par des cratères secondaires. Certaines de ces chaînes se sont finalement avérées être des caractéristiques secondaires ou tectoniques, mais d'autres chaînes ont été découvertes. En 1996, 8 chaînes primaires sur Callisto et 3 sur Ganymède ont été confirmées. D'autres cas, sur Mars, sont des chaînes de fosses d'effondrement associées à des grabens (voir, par exemple, le près de Tithonium Chasma). Les chaînes de cratères observées sur la Lune se sont souvent formées à partir de cratères plus grands, soit par des impacts secondaires des éjecta des cratères plus grands, soit par l'activité des cheminées volcaniques le long d'une faille. D'autres chaînes de cratères ont été observées sur Cérès et Triton. (fr)
- Catena (plurale: catenae) è un termine latino comunemente utilizzato in esogeologia per designare un allineamento, sulla superficie di un corpo celeste, di crateri oppure di depressioni (che a differenza dei crateri non sono dotate di bordi sopraelevati rispetto alla superficie circostante). Una catena può avere origine come risultato di un affondamento del terreno o dello scorrimento di un tubo di lava nel sottosuolo in tempi antichi. Formazioni di questo tipo sono state individuate sulla Luna, su Mercurio, su Marte, sui satelliti gioviani Ganimede e Callisto, sui satelliti saturniani Mimas, Dione e Rea, sul satellite nettuniano Tritone e sul pianeta nano Cerere; sulla superficie di Io, un altro dei satelliti medicei, vi sono alcune formazioni designate come paterae, note in precedenza come catenae. (it)
- Een catena is een rij van kraters op een hemellichaam, meestal ten gevolge van inslagen. Catena (Latijn voor ketting, meervoud catenae) is volgens de regels van de International Astronomical Union voor planetaire nomenclatuur de officiële aanduiding voor een kraterketen. Men neemt aan dat deze ketens ontstaan door
* 1. inslag van een lichaam dat onder invloed van getijdewerking uiteenvalt in onderdelen met dezelfde baan of
* 2. vulkanische activiteit. Een voorbeeld van een keten door inslag was het uiteenvallen en inslaan van de komeet Shoemaker-Levy 9 op Jupiter. Tijdens de Voyager missions naar Jupiter werden 13 kraterketens op Callisto en drie op Ganymedes gevonden. (nl)
- Uma cadeia de crateras é uma linha de crateras ao longo da superfície de um corpo celeste. O termo descritor para cadeia de crateras é catena (catenae, no plural), como especificado pelas regras de nomenclatura planetária da União Astronômica Internacional. As cadeias de crateras são causadas pelo impacto de um corpo que foi quebrado pelas forças de maré em vários fragmentos que seguem a mesma órbita. Durante as missões do programa Voyager, foram identificadas 13 cadeias de crateras em Calisto e três em Ganimedes. As cadeias de crateras vistas na Lua geralmente estão ligadas a uma cratera principal, e elas provavelmente foram causadas por impactos secundários. (pt)
- Цепочка кратеров (лат. catena, мн. ч. — catenae) — это ряд кратеров на поверхности небесного тела. Термин специфицирован правилами Международного астрономического союза по планетной номенклатуре. Цепочки могут состоять и из ударных, и из эндогенных кратеров, причём ударные могут быть и первичными (от падения космических тел), и (от падения тел, выброшенных при ударе, создавшем первичный кратер). Цепочки эндогенных кратеров обычно образуются благодаря тому, что материал поверхности проваливается в трещины или лавовые трубки. Цепочки первичных ударных кратеров, как считается, появляются в результате столкновений с телами, которые при подлёте были разорваны приливными силами на ряд частей, которые после разрыва подлетали к поверхности по схожим орбитам. Примером такого тела, которое при подлёте было разорвано приливными силами, может служить комета Шумейкеров-Леви. В ходе наблюдения системы Юпитера программой Вояджер планетологи открыли 13 цепочек кратеров на Каллисто и 3 — на Ганимеде. Примерами эндогенных цепочек кратеров являются марсианские цепочки из , которые обычно тянутся вдоль грабенов (например, цепочки Титония (лат. Tithoniae Catenae) около каньона ). Многие цепочки кратеров на Луне и некоторых других небесных телах расходятся от более крупных кратеров, и в таких случаях считается, что они были образованы вещества, выброшенного из основного кратера при ударе, или вулканическим извержением, происходившим вдоль одной трещины. На 2021 год в номенклатурной базе МАС содержится 5 отвергнутых и 71 одобренное название цепочек кратеров. (ru)
- 鏈坑是指天體表面排成一列的多個撞擊坑。國際天文聯會的行星體系命名法將鏈坑稱為「Catena」（複數為 Catenae）。 (zh)
- Ланцюжок кратерів — лінія з кратерів на поверхні астрономічного тіла. Відомі на різних планетах, супутниках та астероїдах. Їх міжнародні назви містять латинське слово Catena (у множині Catenae) — «ланцюг». Ланцюжки можуть складатися з кратерів різного походження — як імпактних, так і ендогенних (створених внутрішньою геологічною активністю небесного тіла), причому ланцюжки різного походження не завжди легко розрізнити. Ланцюжки імпактних кратерів можуть з'явитися двома шляхами: при падінні рою невеликих космічних тіл (первинні) та при падінні тіл, викинутих при ударі, що створив первинний кратер (вторинні). Довжина ланцюжків може досягати сотень кілометрів. На Каллісто відомий 640-кілометровий імпактний ланцюжок , а на Марсі — більш ніж 900-кілометровий ендогенний ланцюжок Tractus Catena. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- 鏈坑是指天體表面排成一列的多個撞擊坑。國際天文聯會的行星體系命名法將鏈坑稱為「Catena」（複數為 Catenae）。 (zh)
- En astrogeologia, catena (plural catenae, abr. CA) és una paraula llatina que significa «cadena» que la Unió Astronòmica Internacional (UAI) utilitza per indicar un tipus de tret superficial planetari consistent en una cadena aproximadament lineal de cràters. No correspon necessàriament a una formació geològica concreta, ja que a vegades correspon només a trets d'albedo purament visuals, però s'utilitza sovint en la topografia planetària. Alguns exemples són Alba Catena (a Mart) o (a Cal·listo). (ca)
- Als Catena (lateinisch, Plural Catenae, übersetzt „Kette“) oder auch Kraterkette werden in der Astrogeologie lineare Oberflächenstrukturen auf planetaren Himmelskörpern bezeichnet, spezifisch solche, die aus einer Reihe kleinerer Einschlagkrater bestehen. (de)
- A crater chain is a line of craters along the surface of an astronomical body. The descriptor term for crater chains is catena /kəˈtiːnə/, plural catenae /kəˈtiːniː/ (Latin for "chain"), as specified by the International Astronomical Union's rules on planetary nomenclature. Other cases, such as many of those on Mars, represent chains of collapse pits associated with grabens (see, for example, the Tithoniae Catenae near Tithonium Chasma). (en)
- En géologie planétaire, une catena (pluriel : catenae) est une chaîne de cratères d'impact ou bien un alignement de dépressions sans bords surélevés, formées par effondrement du sous-sol ou du toit d'un tube de lave ou bien par une série d'impacts comme par exemple à la suite de la dislocation d'un astéroïde. Le catena (mot latin signifiant chaîne) désigne une chaîne de cratères, le pluriel est catenae, comme le précisent les règles de l'Union astronomique internationale sur la nomenclature des planètes. Les catenae sont observables sur la surface des corps astronomiques (planète, lune, astéroïde). (fr)
- En astronomía, una catena es una cadena de astroblemas (cráteres de impacto) sobre la superficie de un cuerpo planetario, como lo especifica la Unión Astronómica Internacional en sus reglas de nomenclatura planetaria. Proviene del latín catēna (‘cadena’). Se ha encontrado cadenas de cráteres en la Luna, a menudo radiando de cráteres mayores, por lo que se cree que puede tratarse de impactos secundarios producidos por material eyectado en el momento de la colisión, o por actividad volcánica producto de la fisura resultante. (es)
- Catena (plurale: catenae) è un termine latino comunemente utilizzato in esogeologia per designare un allineamento, sulla superficie di un corpo celeste, di crateri oppure di depressioni (che a differenza dei crateri non sono dotate di bordi sopraelevati rispetto alla superficie circostante). Una catena può avere origine come risultato di un affondamento del terreno o dello scorrimento di un tubo di lava nel sottosuolo in tempi antichi. Formazioni di questo tipo sono state individuate sulla Luna, su Mercurio, su Marte, sui satelliti gioviani Ganimede e Callisto, sui satelliti saturniani Mimas, Dione e Rea, sul satellite nettuniano Tritone e sul pianeta nano Cerere; sulla superficie di Io, un altro dei satelliti medicei, vi sono alcune formazioni designate come paterae, note in precedenza co (it)
- Een catena is een rij van kraters op een hemellichaam, meestal ten gevolge van inslagen. Catena (Latijn voor ketting, meervoud catenae) is volgens de regels van de International Astronomical Union voor planetaire nomenclatuur de officiële aanduiding voor een kraterketen. Men neemt aan dat deze ketens ontstaan door
* 1. inslag van een lichaam dat onder invloed van getijdewerking uiteenvalt in onderdelen met dezelfde baan of
* 2. vulkanische activiteit. (nl)
- Цепочка кратеров (лат. catena, мн. ч. — catenae) — это ряд кратеров на поверхности небесного тела. Термин специфицирован правилами Международного астрономического союза по планетной номенклатуре. Цепочки могут состоять и из ударных, и из эндогенных кратеров, причём ударные могут быть и первичными (от падения космических тел), и (от падения тел, выброшенных при ударе, создавшем первичный кратер). Цепочки эндогенных кратеров обычно образуются благодаря тому, что материал поверхности проваливается в трещины или лавовые трубки. (ru)
- Uma cadeia de crateras é uma linha de crateras ao longo da superfície de um corpo celeste. O termo descritor para cadeia de crateras é catena (catenae, no plural), como especificado pelas regras de nomenclatura planetária da União Astronômica Internacional. As cadeias de crateras são causadas pelo impacto de um corpo que foi quebrado pelas forças de maré em vários fragmentos que seguem a mesma órbita. Durante as missões do programa Voyager, foram identificadas 13 cadeias de crateras em Calisto e três em Ganimedes. (pt)
- Ланцюжок кратерів — лінія з кратерів на поверхні астрономічного тіла. Відомі на різних планетах, супутниках та астероїдах. Їх міжнародні назви містять латинське слово Catena (у множині Catenae) — «ланцюг». Довжина ланцюжків може досягати сотень кілометрів. На Каллісто відомий 640-кілометровий імпактний ланцюжок , а на Марсі — більш ніж 900-кілометровий ендогенний ланцюжок Tractus Catena. (uk)
|
