| dbo:abstract
|
- Der 1669 erstmals erwähnte Runenstein von Sparlösa in Västergötland in Schweden hat die abnorme Form eines 1,77 m hohen Pfeilers aus Gneis mit etwa quadratischem Querschnitt (69 cm). Er trägt auf allen Seiten (auch oben) Runen bzw. bildliche Darstellungen. Der Runenstein steht auf dem Friedhof der Kirche von Salem (früher Sparlöse kyrka genannt) in der Gemeinde Vara. Die etwa auf 800 n. Chr. zu datierende Inschrift ist mit urnordischen und Kurzzweigrunen ausgeführt. Der Text ist schwer zu deuten. Angenommen wird, dass der Stein zur Erinnerung an einen Öjuls aufgeführt wurde, einen Sohn Eriks, der eventuell in Uppsala sesshaft war. Berichtet wird über verwandtschaftliche Beziehungen, Gaben und Gegengaben. Der Text endet mit: „Und deute dort die Runen, die von den Göttern stammen, die Alrik ritzte …“. An die Texte schließen sich teils als Ritzungen, teils als Flachrelief ausgeführte Figuren an, die eine Besonderheit unter den schwedischen Runensteinen darstellen. Flachreliefs kommen auf schwedischen Runensteinen ansonsten nicht vor. Auf einer der Textseiten ist zu unterst eine adorantenähnliche Figur zu erkennen, auf einer anderen ein von einer Schlange umwundener langhalsiger Vogel und eine Art Raubvogel mit großem, en face gesehenen Kopf, der im jüngeren Osebergstil als Flachrelief gestaltet ist. Die Bilderseite nehmen verschiedene, übereinander angeordnete Figuren ein:
* ein eingeritzter Hausgiebel, der einen Bau in Stabbautechnik mit nach innen geneigten Wänden wiedergibt, mit einem halbrunden Dach und mit einer runden Türöffnung. Parallelen sind auf Birkamünzen und gotländischen Bildsteinen vorhanden, wo sie als Walhalladarstellungen gelten. Darunter folgen:
* zwei naturalistisch anmutende Vögel,
* ein Segelschiff mit aufschwingenden Steven, Steuerruder, Mast mit Wetterfahne und rechteckigem Segel,
* ein hunde- und ein löwenähnliches Tier, die als Flachrelief ausgeführt sind,
* ein Reiter mit Helm und erhobenem Schwert, der wie ein Triumphator reitet. Die Zwischenräume werden teilweise von blattähnlichen Ornamenten gefüllt. Die langhalsige Vogelfigur erinnert an Vogeldarstellungen in der frühen wikingerzeitlichen Kunst, das Raubvogelbild, der Löwe und die Details der Pflanzenornamente zeigen Verbindungen zu etwa zeitgleichen westeuropäischen Darstellungen. Ob der Schöpfer der Relieffiguren ein einheimischer Künstler war, ist nicht zu entscheiden. An einer der Kanten findet sich eine 250 Jahre jüngere Ritzung (Typ 11. Jahrhundert): „Gisle fertigte dieses Erinnerungsmal für Gunnar, seinen Bruder.“ Dieses Denkmal war wahrscheinlich ein ausgegangener Grabhügel. In der Nähe steht der Runenstein an der Synnerby kyrka. (de)
- La piedra rúnica de Sparlösa en Västergötland es la segunda piedra rúnica sueca más famosa tras la piedra de Rök. Se descubrió en 1669 en el interior del muro sur de la iglesia de Sparlösa, en la que había sido usada como sillar. La piedra rúnica es famosa por sus imágenes grabadas y por la misteriosa referencia a una gran batalla, y es importante la aparición de los nombres Eric y Alrik, en relación con padre de los que residen en Upsala y el texto descendiente de los dioses. La piedra proporciona un registro antiguo del topónimo Uppsala, y de los dos nombres personales Eric ("soberano total") ("el que gobierna a todos") que son nombres reales, conocidos por haber pertenecido a la semilegendaria dinastía sueca Yngling de Upsala. Además se la mención de una gran batalla puede referirese a las igualmente legendarias guerras entre suiones y gautas que se mencionan en Beowulf. La piedra es de 1,77 metros de alto y está datada alrededor del 800, aunque aparece una línea probablemente añadida posteriormente en la que se dice Gisli hizo este memorial en honor de Gunnar, su hermano. La datación se basa en el estilo de las imágenes, como el barco, similar a otras imágenes de Gotland del siglo VIII. Aunque la vela del barco sugiere que pueda ser posterior al siglo VIII. (es)
- The Sparlösa Runestone, listed as Vg 119 in the Rundata catalog, is located in Västergötland and is the second most famous Swedish runestone after the Rök runestone. (en)
- La pietra runica di Sparlösa si trova in Västergötland, ed è la seconda più famosa pietra runica svedese dopo la pietra runica di Rök. Venne scoperta nel 1669 nel muro meridionale della chiesa di Sparlösa. (it)
- De Runensteen van Sparlösa in Västergötland is, na de Runensteen van Rök, de bekendste runensteen uit Zweden. De steen werd ontdekt in de zuidelijke muur van de kerk van Sparlösa in 1669. De steen heeft een inscriptie in runen die een vroege vermelding bevat van de plaats Uppsala. Ook staan er twee namen van personen op, te weten Erik ("totale heerser") en Alrik ("ieders heerser"). Het zijn beiden koninklijke namen waarvan men denkt dat ze afkomstig zijn uit de semi-legendarische Zweedse Ynglinge-dynastie. Bovendien doet de verwijzing naar een grote veldslag denken aan de eveneens semi-legendarische Zweeds-Gautische Oorlogen, die ook worden genoemd in Beowulf. De runensteen is 177 cm hoog en dateert uit ca. 800, maar hij bevat een vermoedelijk jongere lijn, die er later aan toegevoegd is. Deze vermeldt dat Gisli dit gedenkteken heeft gemaakt voor Gunnar, zijn broer. Men dateert de steen aan de hand van de stijl van de afbeeldingen. Deze vertonen sterke gelijkenis met andere afbeeldingen in Gotland, afkomstig uit die tijd, waaronder de afbeelding van een schip, hoewel het zeil op datzelfde schip een latere datering doet vermoeden. (nl)
- A Pedra de Sparlösa (em sueco: Sparlösastenen; pronúncia aproximada sparlêssa-stênenn) é uma pedra rúnica com texto e gravuras, datada aproximadamente para o século IX – durante a Era Viquingue, e colocada junto à Igreja de Sparlösa (Sparlösa kyrka) na Gotalândia Ocidental, a 10 km da cidade de Vara. Foi achada em 1684, tendo então sido partida ao meio e voltado a ser usada como material de construção na mesma igreja. Em 1937 foi retirada de uma parede, estando atualmente em local protegido, a 60 metros da igreja. O texto refere uma batalha (até agora não identificada), assim como a cidade de Upsália (pela primeira vez), e as personagens históricas Alrico e Érico (citadas na Saga dos Inglingos de Esnorro Esturleu no século XIII). O sentido do texto parece ser uma exaltação do chefe na tradição germânica, realçando o seu papel religioso, militar e de continuidade social, caraterísticas personalizadas na figura do deus Odim dos povos germânicos. As gravuras mostram um cavaleiro montado a cavalo e empunhando uma espada, um barco com vela quadrada e remo-leme, uma casa de madeira (provavelmente um templo dedicado aos deuses nórdicos), e vários animais.
*
*
*
* (pt)
- Kamień runiczny ze Sparlösy (Vg 119) – kamień runiczny znajdujący się w szwedzkiej prowincji Västergötland. Mierzący 1,77 m wysokości zabytek pochodzi z około 800 roku. Pierwsza wzmianka na temat istnienia kamienia pochodzi z 1669 roku, kiedy to został odnaleziony przez podróżujących przez Västergötland Eliasa Brennera, Johana Hadorpha i Petrusa Törnewalla, wbudowany w południową ścianę kościoła w Sparlösa. Po pożarze kościoła w 1684 roku rozłamano go na pół i użyto do naprawy budynku. Dopiero w 1937 roku kamień został wyjęty ze ściany, połączony i odczytany. Kamień pokryty jest ze wszystkich czterech stron oraz na szczycie inskrypcjami runicznymi i obrazkami. 1, 3 i 4 strona zostały pokryte napisami w fuþarku młodszym, zarówno w formie krótko- jak i długogałązkowej. Tekst inskrypcji udało się odczytać jedynie połowicznie, zawiera ona wzmiankę o jakimś Æivislu Eirikssonie oraz wezwanie od osoby imieniem Alrik by czytelnik poradził się run, które mają boskie pochodzenie. Na uszkodzonej dolnej części strony 1 widnieje zarys głowy ludzkiej. Na stronie 4 znajduje się rysunek spadającej skrzydlatej istoty walczącej z długoszyim ptakiem, co prawdopodobnie symbolizuje walkę ładu z chaosem. Na stronie 2 znajduje się seria rysunków, przedstawiających od góry do dołu kolejno dom, dwa ptaki, okręt i konnego wojownika ze wzniesionym mieczem w towarzystwie dwóch zwierząt. Najprawdopodobniej jest to postać myśliwego poległego na polowaniu, który odpływa okrętem w towarzystwie dwóch kruków Odyna do Walhalli. (pl)
- Sparlösastenen, med signum Vg 119, är placerad vid Sparlösa kyrka i Sparlösa socken och Viste härad i Västergötland. Den anses näst efter Rökstenen vara Sveriges mest berömda runsten. Den 1,77 meter höga stenen är till större delen ristad på 800-talet, men har även fått en senare textrad från tiden kring tusentalet. (sv)
|
| rdfs:comment
|
- The Sparlösa Runestone, listed as Vg 119 in the Rundata catalog, is located in Västergötland and is the second most famous Swedish runestone after the Rök runestone. (en)
- La pietra runica di Sparlösa si trova in Västergötland, ed è la seconda più famosa pietra runica svedese dopo la pietra runica di Rök. Venne scoperta nel 1669 nel muro meridionale della chiesa di Sparlösa. (it)
- Sparlösastenen, med signum Vg 119, är placerad vid Sparlösa kyrka i Sparlösa socken och Viste härad i Västergötland. Den anses näst efter Rökstenen vara Sveriges mest berömda runsten. Den 1,77 meter höga stenen är till större delen ristad på 800-talet, men har även fått en senare textrad från tiden kring tusentalet. (sv)
- Der 1669 erstmals erwähnte Runenstein von Sparlösa in Västergötland in Schweden hat die abnorme Form eines 1,77 m hohen Pfeilers aus Gneis mit etwa quadratischem Querschnitt (69 cm). Er trägt auf allen Seiten (auch oben) Runen bzw. bildliche Darstellungen. Der Runenstein steht auf dem Friedhof der Kirche von Salem (früher Sparlöse kyrka genannt) in der Gemeinde Vara. Die etwa auf 800 n. Chr. zu datierende Inschrift ist mit urnordischen und Kurzzweigrunen ausgeführt. Die Bilderseite nehmen verschiedene, übereinander angeordnete Figuren ein: Darunter folgen: (de)
- La piedra rúnica de Sparlösa en Västergötland es la segunda piedra rúnica sueca más famosa tras la piedra de Rök. Se descubrió en 1669 en el interior del muro sur de la iglesia de Sparlösa, en la que había sido usada como sillar. (es)
- Kamień runiczny ze Sparlösy (Vg 119) – kamień runiczny znajdujący się w szwedzkiej prowincji Västergötland. Mierzący 1,77 m wysokości zabytek pochodzi z około 800 roku. Pierwsza wzmianka na temat istnienia kamienia pochodzi z 1669 roku, kiedy to został odnaleziony przez podróżujących przez Västergötland Eliasa Brennera, Johana Hadorpha i Petrusa Törnewalla, wbudowany w południową ścianę kościoła w Sparlösa. Po pożarze kościoła w 1684 roku rozłamano go na pół i użyto do naprawy budynku. Dopiero w 1937 roku kamień został wyjęty ze ściany, połączony i odczytany. (pl)
- A Pedra de Sparlösa (em sueco: Sparlösastenen; pronúncia aproximada sparlêssa-stênenn) é uma pedra rúnica com texto e gravuras, datada aproximadamente para o século IX – durante a Era Viquingue, e colocada junto à Igreja de Sparlösa (Sparlösa kyrka) na Gotalândia Ocidental, a 10 km da cidade de Vara. Foi achada em 1684, tendo então sido partida ao meio e voltado a ser usada como material de construção na mesma igreja. Em 1937 foi retirada de uma parede, estando atualmente em local protegido, a 60 metros da igreja.
*
*
*
* (pt)
- De Runensteen van Sparlösa in Västergötland is, na de Runensteen van Rök, de bekendste runensteen uit Zweden. De steen werd ontdekt in de zuidelijke muur van de kerk van Sparlösa in 1669. De steen heeft een inscriptie in runen die een vroege vermelding bevat van de plaats Uppsala. Ook staan er twee namen van personen op, te weten Erik ("totale heerser") en Alrik ("ieders heerser"). Het zijn beiden koninklijke namen waarvan men denkt dat ze afkomstig zijn uit de semi-legendarische Zweedse Ynglinge-dynastie. Bovendien doet de verwijzing naar een grote veldslag denken aan de eveneens semi-legendarische Zweeds-Gautische Oorlogen, die ook worden genoemd in Beowulf. (nl)
|
