| dbo:abstract
|
- Vánočka je druh sladkého pečiva z kynutého těsta, který se těší velké oblibě nejen na českém, moravském a slezském území, ale i v Rakousku a Německu, kde je tradičním vánočním pečivem štóla. Vzhledem k tomu, že po více než dvanáct století patřily oblasti východních a jižních Alp, Podunají a kolem říčních toků Labe a Sály k nejdůležitějším územím jazykových a kulturních kontaktů germánských a slovanských národů, prošlo také pečení vánočky, ostatně jako celá česká kuchyně, dlouhým historickým vývojem. Neodmyslitelnou součástí štědrovečerní večeře se vánočka, tehdy „calta“ nebo „húska“, stala už ve středověku. V mnohonárodnostním habsburském soustátí se „wánočka“ či „štědrowka“ pojila mimo nepřeberného množství pranostik též s obdarováváním chudých a koledou. Dochované názvy se liší v závislosti na místní tradici. Oproti výrazu calta, který se dochoval v celé řadě hovorových podob (calda, calatka, caletka, caltička, calenka, celetka, caltlík, calapanda, calapina i calapatina) a housce, jejíž význam se postupně přesunul ke každodennímu pečivu, se vánočka (pletená i nepletená) stala synonymem vánoc. Na území České republiky se běžně užívá výraz vánočka, v Čechách taktéž houska, na Kladsku húsce, v jižních Čechách a na Domažlicku se setkáme s výrazem calta, v západní části severovýchodních Čech a na Třebíčsku se štědrovnicí (též štědrovkou). Na Litomyšlsku se nachází enkláva s výrazem pletenice, jejíž slovotvorné varianty lze najít i na Moravě. Ve Slezsku a na Moravě se často objevuje výraz štrucle, štrycle a trucle, ve městech převládá výraz vánočka. V německojazyčných státech jsou užívány názvy: „Weihnachtsstriezel“, „Prager Striezel“ (též Striezel, Striezeln) či „böhmischer Weihnachtsstriezel“. Celoročním prodejem ztratila vánočka na výlučnosti vánočního pečiva. (cs)
- La vánočka es un pan tradicional checo, típico de Navidad. Es rico en huevo y mantequilla, lo que lo hace parecido al brioche. La piel de limón y la nuez moscada añaden color y sabor, conteniendo también la masa pasas y almendras, que se trenza como un jalá. La vánočka puede elaborarse a partir de tres trenzas cada vez más pequeñas, lo que a veces se interpreta como una escultura tosca del Niño Jesús envuelto en un manto y tumbado en un pesebre. Tiene una reputación de ser difícil de preparar, por lo que en muchas casas el proceso tiene asociadas supersticiones y costumbres especiales. Cuando se hace vánočka, se dice que debe pensarse en alguien querido. Otra costumbre es evitar tocar con plata u otro metal la vánočka. Por último, la persona que hace la vánočka debe dar saltos mientras la masa sube. (es)
- La vánočka est une sorte de pain-brioche tressé et cuit au four. Pâtisserie traditionnelle en Tchéquie et en Slovaquie (en slovaque vianočka), elle est élaborée au moment de Noël. Vers 1400 c'est un moine bénédictin, Jan de Holešov, qui, dans son ouvrage Traité de la Veille de Noël, mentionne pour la première fois ce pain spécial de Noël en forme de tresse, fabriqué à partir de farine blanche. Selon lui, cette pâtisserie symboliserait le Christ Enfant enveloppé dans un linge. C'est au XVIe siècle qu'on commence à parler de vánočka. Elle ne pouvait être fabriquée que par un boulanger, artisan appartenant à la guilde corporative. Au cours du XVIIIe siècle, les ménagères s'approprient la recette et commencent à la faire elles-mêmes. La vánočka est riche en œufs et en beurre, ce qui la rend proche de la brioche. Le zeste du citron et le rhum ajoutent de la couleur et de la saveur ; la pâte peut également contenir des raisins secs et des amandes et est tressée comme du hallah. Une vánočka est dressée à partir de trois tresses de plus en plus petites et empilées les unes sur les autres ; cela est parfois interprété comme une sculpture brute de l'enfant Jésus enveloppé dans un linge et couché dans une mangeoire . Elle a la réputation d'être difficile à préparer et dans de nombreuses maisons, les traditions pour la cuisson sont liées à des superstitions ou à des coutumes particulières. Lors de la fabrication de la vánočka, on dit qu'il faut penser à tous ceux qui vous sont chers. Une autre coutume consiste à éviter de la toucher avec du métal. Enfin, la personne qui prépare la vánočka doit sautiller de bas en haut pendant que la pâte lève. Cette viennoiserie porte un nom venant de Vánoce, qui signifie Noël en tchèque (Vianoce en slovaque). À partir de la même pâte, on prépare à Pâques un pain appelé mazanec. (fr)
- Vánočka is a plaited bread, baked in Czech Republic and Slovakia (in Slovak called vianočka) traditionally at Christmas time. Such special festive Christmas bread made from white flour, either in the form of a wedge or of plaited shape was first mentioned around 1400 by Benedictine monk Jan of Holešov in his work Treatise on Christmas Eve. According to his interpretation, this pastry symbolized Christ Child wrapped in cloth. Vánočka was further referred to during the 16th century, where it could only be made by a baker who was a guild craftsman. During the 18th century, people took the recipe into their homes and began baking it themselves. It is rich in eggs and butter, making it similar to brioche. Lemon rind and rum add colour and flavour; the dough can also contain raisins and almonds and is plaited like challah. A vánočka may be built up from three progressively smaller plaits stacked on top of one another; this is sometimes interpreted as a rough sculpture of the baby Jesus wrapped in cloth and lying in a manger. It has a reputation for being difficult to prepare, so in many households superstitions and special customs are attached to the baking process. When making vánočka, it is said that one must think of everyone dear to you. Another custom is to avoid touching the vánočka with metal. Finally, the person who is making the vánočka should jump up and down while the dough rises. The bread is named after Vánoce meaning Christmas in Czech (Vianoce in Slovak). Out of identical dough, a loaf called mazanec is made at Easter. (en)
- Vánočka è un pane tipico della Repubblica Ceca e della Slovacchia (in slovacco è chiamato vianočka) che tradizionalmente viene cotto nel periodo natalizio. È ricco di uova e burro, il che lo rende simile ad una brioche. Buccia di limone e noce moscata aggiungono colore e sapore; l'impasto può contenere anche uvetta e mandorle ed è intrecciato come il challah. Un vánočka può essere costruito con tre intrecci successivi, impilati l'uno sull'altro; questo viene talvolta interpretato come un'immagine che richiami la figura di Gesù Bambino avvolto in fasce e posto in una mangiatoia. (it)
- 바노치카(체코어, 슬로바키아어: Vánočka)는 주로 크리스마스에 체코와 슬로바키아에서 구워지는 빵이다. 달걀과 버터가 풍부하며 이 두 재료는 바노치카를 브리오슈와 비슷하게 만든다. 레몬 껍질과 럼 또한 들어가 색과 맛을 더하는 역할을 해 준다. 건포도와 아몬드 또한 포함하고 있으며 만드는 방법은 이스라엘 지방의 할라와 비슷하다. 바노치카는 만드는 과정이 어려운 것으로 유명하다. 그럼에도 불구하고 많은 곳에서 바노치카를 만들 때 맛을 더하기 위해 여러 가지 과정들을 새로 넣는다. (ko)
- Ваночка (словац. Vianočka; чеськ. Vánočka) — це плетений хліб, який традиційно на Різдво випікають у Чехії та Словаччині. Такий особливий святковий різдвяний хліб, виготовлений з білого борошна, або у формі клину, або в плетеній формі, вперше згадується приблизно в 1400 році монахом-бенедиктинцем Яном з Голешова у своїй праці «Трактат напередодні Різдва». Згідно з його тлумаченням, ця випічка символізувала Христа Дитятка, загорнутого в тканину. Далі про Ваночку згадували протягом XVI століття, де її міг зробити лише пекар, який був майстром гільдії. Протягом 18 століття люди брали рецепт у свої будинки і починали випікати його самі. Він багатий на яйця та масло, що робить його схожим на бріош. Лимонна шкірка і ром додають кольору і аромату; тісто також може містити родзинки та мигдаль і заплетене як хала. Ваночка може бути побудована з трьох поступово менших джгутів, складених один на одного; це іноді трактується як груба скульптура немовляти Ісуса, загорнутого в тканину і лежачого в яслах. Він має репутацію важкого в приготуванні, тому в багатьох домогосподарствах до випічки прикріплюються забобони та особливі звичаї. Роблячи ваночку, кажуть, що треба думати про всіх дорогих тобі. Інший звичай - уникати дотику ваночки металом. Нарешті, той, хто робить ваночку, повинен стрибати вгору-вниз, поки тісто піднімається. Хліб названий на честь Ваноце (Vánoce), що означає Різдво по-чеськи (Vianoce по-словацьки). З однакового тіста на Великдень роблять коровай, який називають мазанець. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Vánočka è un pane tipico della Repubblica Ceca e della Slovacchia (in slovacco è chiamato vianočka) che tradizionalmente viene cotto nel periodo natalizio. È ricco di uova e burro, il che lo rende simile ad una brioche. Buccia di limone e noce moscata aggiungono colore e sapore; l'impasto può contenere anche uvetta e mandorle ed è intrecciato come il challah. Un vánočka può essere costruito con tre intrecci successivi, impilati l'uno sull'altro; questo viene talvolta interpretato come un'immagine che richiami la figura di Gesù Bambino avvolto in fasce e posto in una mangiatoia. (it)
- 바노치카(체코어, 슬로바키아어: Vánočka)는 주로 크리스마스에 체코와 슬로바키아에서 구워지는 빵이다. 달걀과 버터가 풍부하며 이 두 재료는 바노치카를 브리오슈와 비슷하게 만든다. 레몬 껍질과 럼 또한 들어가 색과 맛을 더하는 역할을 해 준다. 건포도와 아몬드 또한 포함하고 있으며 만드는 방법은 이스라엘 지방의 할라와 비슷하다. 바노치카는 만드는 과정이 어려운 것으로 유명하다. 그럼에도 불구하고 많은 곳에서 바노치카를 만들 때 맛을 더하기 위해 여러 가지 과정들을 새로 넣는다. (ko)
- Vánočka je druh sladkého pečiva z kynutého těsta, který se těší velké oblibě nejen na českém, moravském a slezském území, ale i v Rakousku a Německu, kde je tradičním vánočním pečivem štóla. Vzhledem k tomu, že po více než dvanáct století patřily oblasti východních a jižních Alp, Podunají a kolem říčních toků Labe a Sály k nejdůležitějším územím jazykových a kulturních kontaktů germánských a slovanských národů, prošlo také pečení vánočky, ostatně jako celá česká kuchyně, dlouhým historickým vývojem. (cs)
- La vánočka es un pan tradicional checo, típico de Navidad. Es rico en huevo y mantequilla, lo que lo hace parecido al brioche. La piel de limón y la nuez moscada añaden color y sabor, conteniendo también la masa pasas y almendras, que se trenza como un jalá. La vánočka puede elaborarse a partir de tres trenzas cada vez más pequeñas, lo que a veces se interpreta como una escultura tosca del Niño Jesús envuelto en un manto y tumbado en un pesebre. (es)
- La vánočka est une sorte de pain-brioche tressé et cuit au four. Pâtisserie traditionnelle en Tchéquie et en Slovaquie (en slovaque vianočka), elle est élaborée au moment de Noël. Vers 1400 c'est un moine bénédictin, Jan de Holešov, qui, dans son ouvrage Traité de la Veille de Noël, mentionne pour la première fois ce pain spécial de Noël en forme de tresse, fabriqué à partir de farine blanche. Selon lui, cette pâtisserie symboliserait le Christ Enfant enveloppé dans un linge. Cette viennoiserie porte un nom venant de Vánoce, qui signifie Noël en tchèque (Vianoce en slovaque). (fr)
- Vánočka is a plaited bread, baked in Czech Republic and Slovakia (in Slovak called vianočka) traditionally at Christmas time. Such special festive Christmas bread made from white flour, either in the form of a wedge or of plaited shape was first mentioned around 1400 by Benedictine monk Jan of Holešov in his work Treatise on Christmas Eve. According to his interpretation, this pastry symbolized Christ Child wrapped in cloth. The bread is named after Vánoce meaning Christmas in Czech (Vianoce in Slovak). Out of identical dough, a loaf called mazanec is made at Easter. (en)
- Ваночка (словац. Vianočka; чеськ. Vánočka) — це плетений хліб, який традиційно на Різдво випікають у Чехії та Словаччині. Такий особливий святковий різдвяний хліб, виготовлений з білого борошна, або у формі клину, або в плетеній формі, вперше згадується приблизно в 1400 році монахом-бенедиктинцем Яном з Голешова у своїй праці «Трактат напередодні Різдва». Згідно з його тлумаченням, ця випічка символізувала Христа Дитятка, загорнутого в тканину. Хліб названий на честь Ваноце (Vánoce), що означає Різдво по-чеськи (Vianoce по-словацьки). (uk)
|
