Ολλανδική και φλαμανδική Αναγεννησιακή ζωγραφική

Τοπίο με την πτώση του Ικάρου, σήμερα θεωρούμενο αντίγραφο του Πίτερ Μπρίγκελ του πρεσβύτερου

Ο όρος Ολλανδική και φλαμανδική Αναγεννησιακή ζωγραφική αντιπροσωπεύει την ανταπόκριση των καλλιτεχνών των Κάτω Χωρών στην τέχνη της ιταλικής Αναγέννησης. Οι καλλιτέχνες αυτοί, που εκτείνονται από τον "Μανιερισμό της Αμβέρσας" και τον Ιερώνυμο Μπος στις αρχές του 16ου αιώνα, ως τους "μανιεριστές του Βορρά", όπως οι Χέντρικ Γκόλτζιους και Γιοάχιμ Βτέβελ (Joachim Wtewael) προς τα τέλη του, βασίστηκαν τόσο στις πρόσφατες καινοτομίες της ιταλικής ζωγραφικής όσο και στην τοπική παράδοση της πρώιμης φλαμανδικής τέχνης. Το πλέον σημαντικό καλλιτεχνικό κέντρο εκείνης της εποχής ήταν η Αμβέρσα. Πολλοί καλλιτέχνες εργάζονταν για λογαριασμό Αυλών των Ευρωπαίων μοναρχών, συμπεριλαμβανομένου του Μπος, του οποίου οι πίνακες - προϊόντα φαντασίας δημιούργησαν μακρά παράδοση. Οι Γιαν Μαμπούζε, Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ και Φρανς Φλόρις ήταν οι κύριοι συντελεστές της υιοθέτησης των ιταλικών προτύπων και της ενσωμάτωσής τους στη δική τους καλλιτεχνική γλώσσα. Ο Πίτερ Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος, με τον Μπος μόνο καλλιτέχνη από την περίοδο να παραμείνει ευρέως γνωστός, μπορεί να φαίνεται λιγότερο αντιπροσωπευτικός, αλλά στην πραγματικότητα οι πολλές καινοτομίες του προσεγγίζουν τη γόνιμη καλλιτεχνική σκηνή της Αμβέρσας.

Οι Φλαμανδοί και Ολλανδοί ζωγράφοι διαδραμάτισαν επίσης σοβαρό ρόλο στην εγκαθίδρυση θεμάτων όπως η τοπιογραφία και η απεικόνιση σκηνών της καθημερινότητας. Ο Γιοάχιμ Πατινίρ, για παράδειγμα, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της τοπιογραφίας, επινοώντας τον τύπο σύνθεσης που αποκλήθηκε Weltlandschaft (γερμανικός όρος που αντιπροσωπεύει την απεικόνιση φανταστικού πανοραμικού τοπίου, ιδωμένου από υπερυψωμένο σημείο, που περιλαμβάνει βουνά και πεδιάδες, νερά και κτίσματα), ο οποίος τελειοποιήθηκε από τον Πίτερ Μπρίγκελ τον πρεσβύτερο, ο οποίος, ακολουθούμενος από τον Πίτερ Άερτσεν, συνέβαλε επίσης στο να καταστεί δημοφιλής η απεικόνιση σκηνών της καθημερινότητας. Από τα μέσα του αιώνα ο Άερτσεν, ακολουθούμενος από τον ανεψιό του Γιοάχιμ Μπεκελάερ εγκαθίδρυσε μια μορφή "μνημειακής" νεκρής φύσης, η οποία περιλάμβανε μεγάλα τμήματα με διάφορα τρόφιμα, μορφές της καθημερινότητας και, στο παρασκήνιο, μικρές θρησκευτικές ή ηθικοπλαστικές σκηνές.

Πηγές

• James Snyder, Northern Renaissance Art, 1985, Harry N. Abrams, ISBN 0-13-623596-4

Περαιτέρω ανάγνωση

• Orenstein, Nadine M., ed. (2001). Pieter Bruegel the Elder: Drawings and Prints. The Metropolitan Museum of Art. ISBN 978-0-87099-990-1.