Γιούραϊ Κρίζανιτς

Γιούραϊ Κρίζανιτς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Juraj Križanić (Κροατικά)
Γέννηση	1618 (περίπου) ή 1617 Obrh
Θάνατος	12  Σεπτεμβρίου 1683 ή 2ιουλ. / 12  Σεπτεμβρίου 1683γρηγ. Βιέννη
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Κροατίας
Θρησκεία	Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Κροατικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Κροατικά Γερμανικά λατινική γλώσσα Ιταλικά Ρωσικά Σλαβικές γλώσσες Ελληνικά
Σπουδές	Ποντιφικό Ελληνικό Κολλέγιο Αγίου Αθανασίου Πανεπιστήμιο της Μπολόνια
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	γλωσσολόγος θεολόγος συγγραφέας πολιτικός
Σχετικά πολυμέσα

Ο Γιούραϊ Κρίζανιτς (κροατικά: Juraj Križanić‎‎· π. 1618 – 12 Σεπτεμβρίου 1683) ήταν Ρωμαιοκαθολικός ιερέας κροατικής καταγωγής, που για πολλούς θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους προδρόμους του πανσλαβισμού.

Η βαθύτερη έκκληση αυτού του Κροάτη του 17ου αιώνα ήταν η επίτευξη σλαβικής ενότητας υπό την αιγίδα του μεγάλου ρωσικού λαού. Ήλπιζε στην ένωση των δυο Εκκλησιών, Ανατολικής και Δυτικής, έτσι οι Σλάβοι δεν θα χωρίζονταν πλέον από τη θρησκεία, θα μπορούσαν να είναι ένας λαός.

Η ζωή και το έργο του απασχόλησε εξίσου Δυτικούς και Ρώσους και οι μελέτες τους φώτισαν πολλά άγνωστα μέχρι τότε γεγονότα της ζωής του. Ο λόγιος έκανε φοβερά αξιοσημείωτες προσπάθειες για την ανόρθωση της κροατικής γλώσσας, στην οποία είχαν εισβάλλει πολλά ξένα στοιχεία και λέξεις. Το ζήτημα της γλώσσας άλλωστε φαίνεται να τον απασχόλησε πολύ καθόλη τη διάρκεια του βίου του.

Γεννήθηκε το 1618 στο Λίπνικ της Κροατίας και πέθανε το 1683 έξω από τα τείχη της Βιέννης κατά τη διάρκεια της περίφημης πολιορκίας. Σπούδασε φιλοσοφία από το 1630 έως το 1636 στο Γκρατς της Αυστρίας, στη Μπολόνια και στη Ρώμη ως προετοιμασία για τη ρωμαιοκαθολική ιεροσύνη.

Το έργο του άρχισε να μελετάται και να εκτιμάται το 1850, μια ήδη ταραγμένη περίοδο για τη Ρωσία, που επικρατούσε η διαμάχη Δυτικόφιλων και Σλαβόφιλων. Το 1641 καταφέρνει να φτάσει στη Ρωσία ως ιεραπόστολος και σκοπός του είναι να καταστήσει τον εαυτό του ένα χρήσιμο και απαραίτητο πρόσωπο στον ηγεμόνα της Μόσχας, ώστε σταδιακά να τον πείσει να βοηθήσει τους καταπιεσμένους Ορθόδοξους στα Βαλκάνια, διεξάγοντας σταυροφορία εναντίον των άπιστων Οθωμανών. Καθώς αυτό θα απαιτούσε συμμαχία με τους καθολικούς ηγεμόνες της Δύσης, η επιστροφή του ηγεμόνα στους κόλπους της ‘Πρώτης Ρώμης’ θα ήταν εξασφαλισμένη και βέβαιη. Μόλις αυτό γινόταν πράξη, η μετατροπή των υπηκόων του θα ήταν αναπόφευκτη. Στη Ρωσία εμφανίζεται με διαφορετική, ψεύτικη ταυτότητα, παρουσιάζει τον εαυτό του ως τον Σέρβο Γιούρι Ιβάνοβιτς, γεννημένο σε ένα βοσνιακό προπύργιο του Οθωμανού σουλτάνου. Την εποχή εκείνη η δυσπιστία των Ρώσων προς όλους τους Ρωμαιοκαθολικούς ήταν αδιαμφισβήτητο γεγονός. Οι προσπάθειες του στη Ρωσία δεν αποφέρουν καρπούς και φεύγει απογοητευμένος, ενώ στη συνέχεια συμμετέχει σε διάφορες διπλωματικές αποστολές σε διάφορα μέρη.

Τα επόμενα χρόνια συγγράφει κάποια από τα σημαντικότερα έργα του, όπως τη σλαβική γραμματική Objasnьenje vivodno o pismě slověnskom (Εισαγωγική Επεξήγηση της Σλαβικής Γραμματικής), γραμμένη στην αναμορφωμένη κυριλλική ορθογραφία του και χρησιμοποιώντας όλες σχεδόν τις σλαβικές γλώσσες. Ο Κροάτης υπέθετε ότι όλοι οι Σλάβοι θα μπορούσαν και πάλι να ενωθούν κάτω από μια ενιαία θρησκεία και μια ενιαία γλώσσα. Επικεφαλής τους φυσικά θα ήταν ο Ρώσος τσάρος.

Το 1661 εξορίζεται στη Σιβηρία μετά από μόλις δεκαέξι μήνες στη Μόσχα. Οι λόγοι της εξορίας του παραμένουν άγνωστοι μέχρι και σήμερα. Παρέμεινε εκεί έως το 1676 γράφοντας διάφορα έργα για τη θρησκεία, τη φιλοσοφία, τη φιλολογία και ζητήματα ορθής διακυβέρνησης. Από τη στιγμή που ξεκίνησε για το δεύτερο ταξίδι του στη Μόσχα μέχρι την απελευθέρωσή του από την εξορία, αυτός ο παρεξηγημένος μελετητής έγραψε εννέα μεγάλα έργα. Η αγάπη του για τους Σλάβους δεν κρύβεται και είναι πραγματικά δύσκολο να πει κανείς, όταν γράφει "ο λαός μας", αν αναφέρεται στους Ρώσους, στους Κροάτες, σε κάποιους άλλους ή σε όλους τους Σλάβους. Αυτό που στην πραγματικότητα επιζητούσε ήταν πολιτιστική υποστήριξη από τη Ρωσία και τον τσάρο και πίστευε πως ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό ήταν ενότητα μέσω της Εκκλησίας. Η Ανατολική εκκλησία θα αναγνώριζε την υπεροχή της Ρώμης, και η Ρώμη θα αναγνώριζε την ποικιλομορφία εντός της Εκκλησίας. Με τον τρόπο αυτό, θα μπορούσε να επιτευχθεί η ένωση των Σλάβων.

Σημαντικά έργα του

• The Križanić Memorandum of 1641 (1641)
• Gramatično izkazanje ob ruskom jeziku (1659-1666)
• On Politics also known as the Politika (in original "Razgovory o vladatelstvu") (1666)
• On Divine Providence (in original "De Providentia Dei") (1667)
• Holy Baptism (1669)
• An Interpretation of Historical Prophesies (1674)
• Chinese Foreign Trade (1675)
• History of Siberia (1680)

Βιβλιογραφία

• Petrovich, M. (1947). Juraj Krizanic: A Precursor of Pan-Slavism (CA.1618-83). The American Slavic and East European Review, Vol.6, p. 75-92.