Κεχριμπαρένιο Δωμάτιο

Το αυθεντικό Κεχριμπαρένιο Δωμάτιο από φωτογραφία του 1931

Το Κεχριμπαρένιο Δωμάτιο (αγγλικά:The Amber Room, ρωσικά: Янтарная комната, γερμανικά: Bernsteinzimmer) είναι ένα ανακατασκευασμένο δωμάτιο διακοσμημένο στους τοίχους με κεχριμπάρι, φύλλα χρυσού και καθρέπτες, που βρίσκεται στο Ανάκτορο της Αικατερίνης στο Τσάρσκογιε Σελό κοντά στην Αγία Πετρούπολη.

Το αυθεντικό Κεχριμπαρένιο δωμάτιο κατασκευάστηκε τον 18ο αιώνα στην Πρωσία· δωρήθηκε στην Αγ. Πετρούπολη και εθεωρείτο το «όγδοο θαύμα του κόσμου». Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου λεηλατηθηκε από τους Γερμανούς Ναζί, και εξαφανίστηκε. Μία σύγχρονη ανακατασκευή πραγματοποιήθηκε στο ανάκτορο της Αικατερίνης μεταξύ των ετών 1979 και 2003.

Ιστορία

Το Κεχριμπαρένιο Δωμάτιο αρχικά προοριζόταν το 1701 για το Ανάκτορο Σαρλότενμπουργκ, στο Βερολίνο της Πρωσίας, αλλά τελικά τοποθετήθηκε στο ανάκτορο της πόλης του Βερολίνου. Σχεδιάστηκε από τον Γερμανό μπαρόκ γλύπτη Ανδρέα Σκλούτερ και κατασκευάστηκε από τον Δανό τεχνίτη Γκόφριντ Βόλφραμ. Ο Σκλούτερ και ο Βόλφραμ εργάστηκαν για το Δωμάτιο μέχρι το 1707 και αργότερα η εργασία συνεχίστηκε από τους τεχνίτες Γκόφριντ Τουρό και Ερνστ Σαχτ.

Παρέμεινε στο Βερολίνο μέχρι το 1716, όταν δόθηκε από τον Βασιλιά Φρειδερίκο Α΄ ως δώρο στον τότε σύμμαχό του, Τσάρο Μέγα Πέτρο Α΄ της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Στη Ρωσία το Κεχριμπαρένιο Δωμάτιο αρχικά τοποθετήθηκε στο Χειμερινό Ανάκτορο στην Αγία Πετρούπολη· έπειτα η κόρη του Πέτρου Α΄, η Τσαρίνα Ελισάβετ, αποφάσισε να το μετακινήσει στο ανάκτορο της Αικατερίνης Α΄ στο Τσάρσκογιε Σελό το 1755. Έγινε η ιδιωτική αίθουσα συσκέψεων της Αικατερίνης Β΄ και μια αίθουσα συνάντησης για τον κύκλο των οικείων της, ενώ αργότερα ο δισεγγονός της Αλέξανδρος Β΄ της Ρωσίας (1818-1881) χρησιμοποίησε το Δωμάτιο ως αίθουσα για τη συλλογή του από τρόπαια.

Μετά από αρκετές άλλες ανακαινίσεις του 18ου αιώνα, το Δωμάτιο κάλυπτε περισσότερο από 55 τετραγωνικά μέτρα (590 τετραγωνικά πόδια) και περιείχε πάνω από 6 τόνους (13.000 lb) από κεχριμπάρι. Το δωμάτιο πήρε συνολικά πάνω από δέκα χρόνια για να κατασκευαστεί.

Η περίοδος του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου

Λίγο μετά την έναρξη της γερμανικής εισβολής στην Σοβιετική Ένωση στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι υπεύθυνοι επιμελητές για την προστασία των θησαυρών τέχνης στο Λένινγκραντ προσπάθησαν να αποσυναρμολογήσουν και να αφαιρέσουν το Κεχριμπαρένιο Δωμάτιο. Ωστόσο, όλα αυτά τα χρόνια το κεχριμπάρι είχε στεγνώσει και είχε γίνει εύθραυστο, καθιστώντας αδύνατο να μετακινηθεί το δωμάτιο χωρίς να καταστραφεί το κεχριμπάρι. Ως εκ τούτου, το Κεχριμπαρένιο Δωμάτιο το έκρυψαν πίσω από μια προσωρινή ταπετσαρία, σε μία προσπάθεια να συγκρατήσει τις Γερμανικές δυνάμεις από την λεηλασία, αλλά η προσπάθεια αυτή απέτυχε, μια και ήταν δύσκολο να κρύψει κανείς καλά ένα τόσο γνωστό έργο τέχνης.

Οι Γερμανοί στρατιώτες της Βόρειας Στρατιάς κατάφεραν να εντοπίσουν και υπό την επίβλεψη δύο εμπειρογνωμόνων να αποσυναρμολογήσουν το Κεχριμπαρένιο Δωμάτιο, εντός 36 ωρών. Στις 14 Οκτωβρίου του 1941, το ανεκτίμητο δωμάτιο έφθασε στο Καίνιξμπεργκ στην Ανατολική Πρωσία, για αποθήκευση και στη συνέχεια για την προβολή του στην πόλη. Στις 13 Νοεμβρίου 1941, μια τοπική εφημερίδα ανακοίνωσε μια έκθεση του Κεχριμπαρένιου Δωματίου στο Κάστρο Καίνιξμπεργκ.

Οι τελευταίες μέρες στο Καίνιξμπεργκ

Μετά από τη διαταγή του Χίτλερ στις 21 και 24 Ιανουαρίου του 1945 για την μετακίνηση όλων των λεηλατηθέντων θησαυρών από το Καίνιξμπεργκ, ο Άλμπερτ Σπέερ, Υπουργός των Εξοπλισμών, δημιούργησε μία ομάδα διαχείρισης για τη μεταφορά πολιτιστικών αγαθών προτεραιότητας. Ωστόσο, προτού να μπορέσει να μετακινήσει το Κεχριμπαρένιο Δωμάτιο, ο Έριχ Κοχ, ο οποίος ήταν επικεφαλής της πολιτικής διοίκησης στο Καίνιξμπεργκ κατά τους τελευταίους μήνες του πολέμου, εγκατέλειψε τη θέση του και έφυγε από την πόλη, αφήνοντας τον Στρατηγό Ότο Λασκ στη θέση του. Τον Αύγουστο του 1944 το Καίνιξμπεργκ βομβαρδίστηκε από τη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία της Βρετανίας. Υπέστη επίσης εκτεταμένες ζημιές από το πυροβολικό, κατά την προώθηση του Κόκκινου Στρατού. Τότε οι Γερμανοί αποσυναρμολόγησαν το Δωμάτιο και πάλι, το συσκεύασαν σε κιβώτια και το έκρυψαν σε ένα κάστρο. Λίγο αργότερα οι Σοβιετικοί βομβάρδισαν το κάστρο, ώσπου έμειναν μόνο ερείπια. Με βάση τις εκθέσεις ότι τα κιβώτια που περιέχουν τα κομμάτια του Κεχριμπαρένιου Δωματίου, ήταν κρυμμένα μέσα σε αυτό το κάστρο, οι Σοβιετικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι το Κεχριμπαρένιο Δωμάτιο καταστράφηκε. Οι φήμες επιμένουν, ότι οι Ναζί κατάφεραν να μετακινήσουν τα κιβώτια έξω από το κάστρο σε κάποια μυστική τοποθεσία, πριν οι Σοβιετικοί βομβαρδίσουν την πόλη. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για το τι μπορεί να έχει συμβεί στα πολύτιμα κιβώτια με το κεχριμπάρι. Η πιο δημοφιλής θεωρία είναι, ότι εξακολουθεί να φυλάσσεται σε κάποια παλιά αποθήκη.

Η Ανακατασκευή

Μια γωνία του ανακατασκευασμένου Κεχριμπαρένιου Δωματίου

Το 1979 η Σοβιετική κυβέρνηση αποφάσισε να κατασκευάσει ένα αντίγραφο του Κεχριμπαρένιου Δωματίου στο Τσάρσκογιε Σελό, μια διαδικασία που επρόκειτο να διαρκέσει 24 χρόνια. Χρειάστηκαν 40 Ρώσοι και Γερμανοί εμπειρογνώμονες ειδικοί στο κεχριμπάρι. Χρησιμοποιώντας τα πρωτότυπα σχέδια και παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες, έγινε κάθε προσπάθεια για να ανακατασκευαστεί το αρχικό Κεχριμπαρένιο Δωμάτιο. Αυτό περιελάμβανε τις 350 αποχρώσεις του κεχριμπαριού στο αρχικό πάνελ και τα φωτιστικά που κοσμούσαν την αίθουσα. Ένα σημαντικό πρόβλημα ήταν η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, καθώς το σκάλισμα του κεχριμπαριού ήταν μία σχεδόν χαμένη μορφή τέχνης. Οι οικονομικές δυσκολίες που βάρυναν το έργο ανοικοδόμησης από την αρχή, επιλύθηκαν με τη δωρεά των $ 3.5 εκατομμυρίων από τη γερμανική εταιρεία E.ON..

Το έργο ολοκληρώθηκε με Ρώσους ως επί το πλείστον τεχνίτες ως το 2003. Τότε το νέο Κεχριμπαρένιο Δωμάτιο εγκαινιάστηκε από τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και τον Γερμανό Καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ στην 300η επέτειο της ίδρυσης της Αγίας Πετρούπολης.

Βιβλιογραφικές πηγές

• Scott-Clark, Catherine· Levy, Adrian (2004). The Amber Room: The Untold Story of the Greatest Hoax of the Twentieth Century. Atlantic Books. ISBN 1-84354-340-0. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Η ιστορία του Κεχριμπαρένιου Δωμάτιου και η μυστηριώδης εξαφάνιση του στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο