Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο

Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο
	Κινηματογραφική αφίσα
Σκηνοθεσία	Αλέκος Σακελλάριος
Σενάριο	Αλέκος Σακελλάριος
Πρωταγωνιστές	Τζένη Καρέζη, Βασίλης Αυλωνίτης, Αλέκος Αλεξανδράκης, Μίμης Φωτόπουλος, Χρήστος Τσαγανέας, Νίκη Λινάρδου, Σούλη Σαμπάχ, Ερρίκος Κονταρίνης και Δημήτρης Βουδούρης
Μουσική	Μάνος Χατζιδάκις
Τραγούδι	Ντούο Χάρμα
Φωτογραφία	Αριστείδης Καρύδης-Φουκς
Μοντάζ	Ντίνος Κατσουρίδης
Σκηνογραφία	Μάρκος Ζέρβας
Εταιρεία παραγωγής	Φίνος Φιλμ
Διανομή	Φίνος Φιλμ
Πρώτη προβολή	12 Δεκεμβρίου 1955 (Ελλάδα)
Κυκλοφορία	15 Μαρτίου 2006 (DVD)
Διάρκεια	87 λεπτά
Προέλευση	Ελλάδα
Γλώσσα	Ελληνικά
Έπεται	Λατέρνα, φτώχεια και γαρίφαλο
	δεδομένα (π • σ • ε )

Το Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο είναι ασπρόμαυρη ελληνική ταινία του 1955 σε σενάριο και σκηνοθεσία Αλέκου Σακελλάριου.^[2]

Έκοψε 126.530 εισιτήρια και ήλθε στην 2η θέση σε σύνολο 22 ταινιών που προβλήθηκαν.^[3]^[4]^[5]

Πλοκή

Δύο φίλοι, πλανόδιοι λατερνατζήδες, ο Παυλάρας (Βασίλης Αυλωνίτης) και ο Πετράκης (Μίμης Φωτόπουλος) καθώς διαπιστώνουν ότι η τέχνη τους δεν έχει πλέον ανταπόκριση λόγω της αλλαγής συνηθειών της εποχής όπως το γραμμόφωνο, μετά από προτροπή ενός γνωστού τους πηγαίνουν στο πανηγύρι της Παναγιάς της Πλατανιώτισσας που γίνεται σε κάποιο χωριό προκειμένου να βγάλουν χρήματα. Στη διαδρομή συναντούν μια κοπέλα, την Καίτη Μπεναρδή (Τζένη Καρέζη) η οποία το έχει σκάσει από το σπίτι της προκειμένου να μην παντρευτεί τον άντρα που θέλει να της επιβάλει ο πατέρας της (Χρήστος Τσαγανέας). Οι λατερνατζήδες πληροφορούνται από μια εφημερίδα ότι ο πατέρας της Καίτης προσφέρει αμοιβή σε όποιον του παραδώσει την κόρη του και προς στιγμήν φλερτάρουν με την ιδέα να την καταδώσουν και να εισπράξουν τα χρήματα. Στην πορεία, αποφασίζουν να μην καταδώσουν την Καίτη στην αστυνομία, αλλά την παίρνουν υπό την προστασία τους ψάχνοντας να βρουν μαζί της τον αγαπημένο της, Δημήτρη Λαμπράκη (Αλέκος Αλεξανδράκης). Τελικά βοηθούν στο ξανασμίξιμο με τον πατέρα της και παίρνουν το ποσό που είχε τάξει εκείνος σε όποιον την έβρισκε.

Διανομή ρόλων

Μίμης Φωτόπουλος - Πετράκης^[6]
Βασίλης Αυλωνίτης - Παυλάρας^[7]
Τζένη Καρέζη - Καίτη Μπεναρδή^[8]
Αλέκος Αλεξανδράκης - Δημήτρης Λαμπράκης (σε μικρό ρόλο του εραστή της Καρέζη)^[4]
Χρήστος Τσαγανέας - κύριος Μπεναρδής
Νίκη Λινάρδου (στους τίτλους ως Mπέμπα Kούλα) - τσιγγάνα
Σούλη Σαμπάχ - τσιγγάνα
Ερρίκος Κονταρίνης - ταγματάρχης Τράμπας
Δημήτρης Βουδούρης - βιολιτζής

Ιστορικό

Ο αρχικός τίτλος της ταινίας ήταν Ρομβία, φτώχεια και όνειρα^[4] και είχε υπάρξει μεγάλη διαμάχη για την πατρότητα της ιδέας της λατέρνας στην υπόθεση της ταινίας, μεταξύ των σκηνοθετών Αλέκου Σακελλάριου και Γιώργου Τζαβέλλα, όταν και οι δύο εργάζονταν τότε για τον Φίνο. Τελικά ο Γ. Τζαβέλλας δεν πραγματοποίησε την ταινία που σχεδίαζε με θέμα τη λατέρνα, αν και ο Φίνος είχε υποστηρίξει ότι οι δύο ταινίες θα είχαν διαφορετική υπόθεση.^[4]

Ο Φίνος δεν ήθελε να συμμετάσχει στην ταινία ο Βασίλης Αυλωνίτης: πίστευε ότι είχε πληγεί το προφίλ του επειδή είχε παίξει σε πολλές ταινίες δεύτερης διαλογής. Δεν ήθελε ούτε την προερχόμενη από το Εθνικό Θέατρο Τζένη Καρέζη, διότι θεωρούσε ότι είχε στραβισμό, κάτι που θα έβγαινε στην οθόνη.^[4] Την Καρέζη την είχε συστήσει στον Σακελλάριο μια παλιά ηθοποιός, η Λευκή Παπαζαφειροπούλου. Ο Σακελλάριος, όμως επέμενε και πέρασε τελικά το δικό του. Ο Μίμης Φωτόπουλος ήταν ο πιο εμπορικός τότε ηθοποιός του κινηματογράφου και ο πρώτος με τον οποίο ο Φίνος υπέγραψε συμβόλαιο αποκλειστικής συνεργασίας.^[4] Ακόμη, ο Φίνος επιθυμούσε διακαώς να παίξει ο Αλέκος Αλεξανδράκης, ο οποίος εμφανίζεται σε έναν μικρό ρόλο, ώστε του έδωσε αμοιβή σαν να ήταν ο πρωταγωνιστής.^[4] Οι τσιγγάνες που χόρευαν με τη Σούλη Σαμπάχ ήταν αληθινές τσιγγάνες, επιλογή του Σακελλάριου, που προηγουμένως είχε απορρίψει χορογράφο και πραγματικές χορεύτριες.^[4]

Έκανε πρεμιέρα στις 12 Δεκεμβρίου του 1955^[4]^[5] και κατά τη σεζόν 1955-1956 η ταινία ήρθε δεύτερη σε εισπράξεις (πρώτη ήταν η Στέλλα με τη Μελίνα Μερκούρη). Με τέτοια επιτυχία ο Φίνος έπεισε τον Σακελλάριο να γυρίσει δυο χρόνια αργότερα τη συνέχεια της ταινίας με τίτλο Λατέρνα, φτώχεια και γαρίφαλο. Ήταν το πρώτο σίκουελ στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου.

Mουσική

Tο 1956, αμέσως μετά την επιτυχία της ταινίας, κυκλοφόρησε δίσκος γραμμοφώνου (78rpm) της His Master's Voice (AO 5325) με τα δύο τραγούδια της ταινίας, σε στίχους των Αλ. Σακελλάριου και Χρ. Γιαννακόπουλου και μουσική του Mάνου Xατζιδάκι. Στην A όψη υπάρχει το «Eίμαι άνδρας» (ζεϊμπέκικο) το οποίο τραγουδάει ο Γρηγόρης Mπιθικώτσης με δεύτερη φωνή της Eλένης Kώτσογλου και, στην B όψη, υπάρχει το «Γαρούφαλο στ' αυτί» (τσιφτετέλι) με τους ίδιους συντελεστές και την παρουσία του Aντώνη Kλειδωνιάρη στο μπουζούκι. Kαι τα δύο κομμάτια είναι ηχογραφημένα με συνοδεία λαϊκής ορχήστρας που διευθύνει ο Μάνος Χατζιδάκις.

Παραπομπές

↑ (Αγγλικά) Internet Movie Database. tt0135519.
↑ «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο» από tainiothiki.gr. Αρχειοθετήθηκε 28/05/2014. Ανακτήθηκε 04/03/2018.
↑ «Όταν η Τζένη Καρέζη περπατούσε στο λιμάνι της Πάτρας το 1955!»από tempo24.news. Δημοσιεύθηκε 07/04/2015. Αρχειοθετήθηκε 04/03/2018. Ανακτήθηκε 04/03/2018.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 «Ο σκληρός καυγάς Σακελλάριου – Τζαβέλλα για την πατρότητα της ιδέας της ταινίας «Λατέρνα φτώχεια και φιλότιμο». Ο Φίνος δεν ήθελε τον Αυλωνίτη και θεωρούσε την Καρέζη αλλήθωρη!» από mixanitouxronou.gr. Δημοσιεύθηκε 06/01/2016. Αρχειοθετήθηκε 10/01/2017. Ανακτήθηκε 04/03/2018.
↑ ^5,0 ^5,1 «Λατέρνα Φτώχεια και Φιλότιμο [1955]»από cinehellas.com. Αρχειοθετήθηκε Αρχειοθετήθηκε 2018-03-02 στο Wayback Machine. 29/04/2017. Ανακτήθηκε 04/03/2018.
↑ «Ο Πετράκης με τη λατέρνα και οι άλλες πτυχές της ζωής του». artigo.gr. 29 Οκτωβρίου 2018.
↑ Μίλεσης, Στέφανος (15 Νοεμβρίου 2015). «Λατέρνα, φτώχεια και Πειραιάς του 1957». Pireorama ιστορίας και πολιτισμού. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2024.
↑ Λυγερού, Νεφέλη (19 Ιουνίου 2022). «Reunion 60 χρόνια μετά για τα ελληνόπουλα που η πείνα τα «σκόρπισε» σε ξένα χέρια». Πρώτο Θέμα. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2024.

Βιβλιογραφία

Ιάσων Τριανταφυλλίδης, Ταινίες για φίλημα: ένα αφιέρωμα στον Φιλοποίμενα Φίνο και τις ταινίες του, εκδ. Εξάντας, Αθήνα, 2000, σελ.70-71
Μάκης Δελαπόρτας, Το ταλέντο βγήκε απ'το παράδεισο: βιβλίο για τον Αλέκο Σακελλάριο, εκδ. Άγκυρα, 2002

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο στην IMDb (Αγγλικά)
Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο στο Cine.gr (αρχειοθετημένος)
Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος

[c2044d7ae745d93e3cb1e86f9b01f5e2d6267edb-1] (Αγγλικά) Internet Movie Database. tt0135519.

[:0-2] «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο» από tainiothiki.gr. Αρχειοθετήθηκε 28/05/2014. Ανακτήθηκε 04/03/2018.

[3] «Όταν η Τζένη Καρέζη περπατούσε στο λιμάνι της Πάτρας το 1955!»από tempo24.news. Δημοσιεύθηκε 07/04/2015. Αρχειοθετήθηκε 04/03/2018. Ανακτήθηκε 04/03/2018.

[:1-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 «Ο σκληρός καυγάς Σακελλάριου – Τζαβέλλα για την πατρότητα της ιδέας της ταινίας «Λατέρνα φτώχεια και φιλότιμο». Ο Φίνος δεν ήθελε τον Αυλωνίτη και θεωρούσε την Καρέζη αλλήθωρη!» από mixanitouxronou.gr. Δημοσιεύθηκε 06/01/2016. Αρχειοθετήθηκε 10/01/2017. Ανακτήθηκε 04/03/2018.

[:2-5] 5,0 ^5,1 «Λατέρνα Φτώχεια και Φιλότιμο [1955]»από cinehellas.com. Αρχειοθετήθηκε Αρχειοθετήθηκε 2018-03-02 στο Wayback Machine. 29/04/2017. Ανακτήθηκε 04/03/2018.

[6] «Ο Πετράκης με τη λατέρνα και οι άλλες πτυχές της ζωής του». artigo.gr. 29 Οκτωβρίου 2018.

[7] Μίλεσης, Στέφανος (15 Νοεμβρίου 2015). «Λατέρνα, φτώχεια και Πειραιάς του 1957». Pireorama ιστορίας και πολιτισμού. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2024.

[8] Λυγερού, Νεφέλη (19 Ιουνίου 2022). «Reunion 60 χρόνια μετά για τα ελληνόπουλα που η πείνα τα «σκόρπισε» σε ξένα χέρια». Πρώτο Θέμα. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]