Λοιμοκαθαρτήριο

Μαόν

Τα λαζαρέτα ήταν χώροι υποδοχής όπου έμπαιναν σε καραντίνα επιβάτες, πληρώματα καθώς και εμπορεύματα που προέρχονταν από λιμάνια στα οποία άκμαζε η επιδημία της πανούκλας. Στη σημερινή Γαλλία, η συγκεκριμένη λέξη ορίζει ορισμένες θέσεις επί της μεσογειακής ακτογραμμής όπου ένα λαζαρέτο, σήμερα αφανισμένο, είχε ιδρυθεί (Νις, Σετ).

Ετυμολογία και ιστορία

Ο προστάτης των πανουκλιασμένων είναι ο Άγιος Ροκ, εξού και η ονομασία Νοσοκομείο Αγίου Ροκ που δόθηκε σε κέντρα θεραπείας των πανουκλιασμένων. Για παρόμοιους λόγους, παρόμοια κέντρα με τον ίδιο σκοπό λειτουργείας τέθηκαν υπό την προστασία του Αγίου Λουδοβίκου, όπως συνέβη στην περίπτωση του Παρισιού, καθώς ο συγκεκριμένος βασιλιάς εικάζεται ότι πέθανε από πανούκλα εμπρός στα τείχη της Τύνιδας (στην πραγματικότητα πέθανε από ερυσίπελας).

Ήταν η επέκταση του λιμανιού μετά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα που οδήγησε στην κατεδάφιση του πρώτου λαζαρέτου το οποίο είχε ιδρυθεί στη Μασσαλία το 1526 και το οποίο λειτουργούσε για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των δύο αιώνων. Λίγο καιρό νωρίτερα, είτις το χρονικό διάστημα μεταξύ 1823 και 1828, είχε ανεγερθεί πάνω στη νήσο Ρατονώ ένα λαζαρέτο που έλαβε την ονομασία Νοσοκομείο Καρολίν. Το λαζαρέτο αυτό είχε το πλεονέκτημα είναι πιο απομακρυσμένο από την πόλη και συνεπώς ανταποκρινόταν καλύτερα στις προαπαιτούμενες συνθήκες υγιεινής. Ένα λιμάνι καραντίνας δεν άργησε να δημιουργηθεί μεταξύ των νήσων Πομέγκ και Ρατονώ μέσω της κατασκευής ενός κυματοθραύστη.

Στα γερμανικά και τα ρωσικά η λέξη αυτή σημαίνει «στρατιωτικό νοσοκομείο» ή «περιοδεύον αναρρωτήριο».

Παραδείγματα

Στη Γαλλία

• Το λαζαρέτο του Ασπρέτο, στο Αζαξιό.
• Το λαζαρέτο των νήσων Σανγκιναίρ, στα ανοιχτά του Αζαξιό.
• Το λαζαρέτο της άκρης του Χοκ, στα νότια του λιμανιού της Χάβρης, στη βόρεια όχθη της εκβολής του Σηκουάνα.
• Το λαζαρέτο της νήσου Σαιν-Μισέλ στον όρμο του Λιμανιού του Λοριάν.
• Το λαζαρέτο του Αράν, στη Μασσαλία.
• Το λαζαρέτο του Φριούλ, αποκαλούμενο « Νοσοκομείο Καρολίν », ευρισκόμενο στη νήσο Ρατονώ, στον όρμο της Μασσαλίας.
• Το λαζαρέτο του Μεντέν ευρισκόμενο στο Σαιν-Μπρεβάν-λε-Πεν, στη νότια όχθη της εκβολής του Λίγηρα.
• Το λαζαρέτο της Λα Ραβίν α Ζακ, στο Σαιν-Ντενί της Ρεουνιόν.
• Το λαζαρέτο της Γκραντ Σαλούπ, στο Σαιν-Ντενί της Ρεουνιόν.
• Το λαζαρέτο Μαρία-Θηρεσία στο Τρομπελού, ευρισκόμενο στην κοινότητα του Σαιν-Εστέφ, κοντά στο Πωγιάκ.
• Το λαζαρέτο της νήσου Τατιού, απέναντι από το Σαιν-Βαστ-Λα-Ουγκ, στο βορειοανατολικό άκρο του Κοταντέν.
• Το λαζαρέτο της Τουλόν ευρισκόμενο στο Ακρωτήριο Κεπέ και με θέα τον όρμο.
• Το λαζαρέτο της νήσου Τρεμπερόν στον όρμο της Μπρεστ.
• Το λαζαρέτο του Βιλφράνς-συρ-Μερ.

• Το γερμανικό λαζαρέτο του Ωτμόν (Νορ)
• Το χωριό διακοπών του Λαζαρέ (Σετ)
• Θεραπευτήριο Αγίου Λαζάρου, στο Μπωβαί
• Σπήλαιο του Λαζαρέ, στα προάστια της Νις.

Αλλού

• Το λαζαρέτο του Τρακαντί, στην Ακαδία.
• Το λαζαρέτο Νταρ Λαμχαλά, συνοικία της Ουζντά, στο Μαρόκο.
• Το λαζαρέτο του Ντούμπροβνικ.
• Τα τρία λαζαρέτα του Λιμανιού του Λιβόρνο, στην Τοσκάνη, – San Rocco, San Giacomo και San Leopoldo.
• Το λαζαρέτο της Ανκόνα.
• Το λαζαρέτο της Γένοβας.
• Το λαζαρέτο της Νάπολι, ευρισκόμενο στη νήσο Νησίδα στον κόλπο του Ποτζουόλι.
• Το λαζαρέτο του San Carlo στην Τεργέστη.
• Το λαζαρέτο του Varignano, κοντά στο λιμάνι της La Spezia.
• Το λαζαρέτο του Μάρσαμξετ το οποίο εξυπηρετούσε το λιμάνι της Βαλέτας στη Μάλτα.
• Το λαζαρέτο του λιμανιού του Μαόν, στη νήσο της Μινόρκα.
• Το λαζαρέτο του Τορ, στο Σινάι.
• Το λαζαρέτο του Κονακρί στη Γουινέα.
• Το λαζαρέτο του Ντακάρ στη Σενεγάλη.
• Το λαζαρέτο της Κέρκυρας.
• Το Λαζαρέτο Ιθάκης
• Το λαζαρέτο της Σύρου, στην περιοχή Λαζαρέτα, το οποίο αργότερα λειτούργησε ως φυλακή και φρενοκομείο. Υπήρχαν ακόμα δυο χώροι στο νησί που λειτούργησαν ως λαζαρέτα, ενα επι της βραχονησίδας "Νησάκι" και το άλλο στο χώρο του "ταρσανά".

Βιβλιογραφία

• (Ιταλικά)Giovanni Bussolin. Delle istituzioni di sanità marittima nel bacino del Mediterraneo. Studio comparativo. Trieste : stabilimento tipografico di Herrmanstorfer, 1881. 345 p.
• Daniel Panzac. Quarantaines et lazarets. L’Europe et la peste d’Orient, (XVII^e-XX^e siècle).. Aix-en-Provence : Edisud, 1986. 219 p.
• Pierre-Louis Laget « Les lazarets et l’émergence de nouvelles maladies pestilentielles au XIX^e et au début du XX siècle» In Situ, Revue des patrimoines, N° 2 (2002). archive
• Claire Etienne-Steiner « Quatre générations de lazarets au Havre » In Situ, revue des patrimoines, 2004, N° 2. archive
• Nelli-Elena Vanzan Marchini [sous la direction de]. Rotte mediterranee e baluardi di sanità. Venezia e i lazzaretti mediterranei. Milan : Skira, 2004. 333 p.
• (Ισπανικά)Joaquim Bonastra Tolós. Ciencia, sociedad y planificación territorial en la institución del lazareto. Tesis doctoral, Universitat de Barcelona, 2006. 547 p.-159 pl.-71 pl.
• Beate Kiehn, Histoire du lazaret d’Aspretto, à Ajaccio, d’une quarantaine à l’autre. Ajaccio : éditions Colonna, 2008. 112 p.