Παγκρεατίτιδα
| Παγκρεατίτιδα | |
|---|---|
| Ειδικότητα | γαστρεντερολογία |
| Ταξινόμηση | |
| ICD-10 | K85, K86.0–K86.1 |
| ICD-9 | 577.0-577.1 |
| OMIM | 167800 |
| DiseasesDB | 24092 |
| eMedicine | emerg/354 |
| MeSH | D010195 |
Παγκρεατίτιδα είναι η φλεγμονή του παγκρέατος. Υπάρχουν δύο είδη, η οξεία παγκρεατίτιδα και η χρόνια παγκρεατίτιδα. Συνήθη συμπτώματα της παγκρεατίτιδας είναι ο πόνος στο επιγάστριο, ναυτία και έμετοι. Ειδικά στη χρόνια παγκρεατίτιδα μπορεί να συνυπάρχει στεατόρροια και απώλεια βάρους. Επιπλοκές όπως λοιμώξεις, αιμορραγίες και σακχαρώδης διαβήτης δεν είναι σπάνιες.
Κυριότερα αίτια της παγκρεατίτιδας είναι οι χολόλιθοι και ο αλκοολισμός, με τους χολόλιθους να προκαλούν πιο συχνά οξεία παγκρεατίτιδα ενώ ο αλκοολισμός χρόνια. Η διάγνωση περιλαμβάνει κυρίως εργαστηριακές εξετάσεις (όπως μέτρηση αμυλάσης και λιπάσης ορού σε οξεία παγκρεατίτιδα και μέτρηση λίπους και άλλων στοιχείων σε χρόνια παγκρεατίτιδα) και απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφία, υπέρηχο, αξονική και μαγνητική τομογραφία, που έχουν σημαντική διαγνωστική αλλά και διαφοροδιαγνωστική αξία.
Στην οξεία παγκρεατίτιδα η θεραπεία είναι συνήθως συντηρητική με χορήγηση υγρών, ηλεκτρολυτών και αναλγητικών, ενώ χειρουργική θεραπεία (όπως αφαίρεση νεκρωμένου ιστού) πραγματοποιείται σε σοβαρότερες καταστάσεις. Στη χρόνια παγκρεατίτιδα η αντιμετώπιση περιλαμβάνει διακοπή της αιτίας (που συχνά είναι το αλκοόλ) και χορήγηση παγκρεατικών ενζύμων. Εάν καταστραφεί μεγάλο μέρος της ενδοκρινούς μοίρας είναι απαραίτητη η χορήγηση ινσουλίνης.
Οξεία παγκρεατίτιδα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ως οξεία παγκρεατίτιδα χαρακτηρίζεται η οξεία φλεγμονή του παγκρέατος, η οποία οφείλεται σε ενεργοποίηση των ενζύμων εντός του παγκρεατικού ιστού, με αποτέλεσμα την αυτοπεψία του.
Αιτιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Συχνότερο αίτιο οξείας παγκρεατίτιδας είναι οι χολόλιθοι που φράσσουν ή τραυματίζουν το φύμα του Vater. Άλλα αίτια είναι το αλκοόλ, η απόφραξη του παγκρεατικού πόρου, ιατρογενής (π.χ. μετά από ERCP, βιοψίες κλπ), υπερασβεστιαιμία και υπερλιπιδαιμία, καθώς και γενετικά αίτια.[1][2]
Διάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το κύριο σύμπτωμα της οξείας παγκρεατίτιδας είναι ο οξύς πόνος στο επιγάστριο με αντανάκλαση στην οσφύ, που συχνά συνοδεύεται από ναυτία και εμέτους. Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν αυξημένη αμυλάση και λιπάση ορού, και αυτό είναι χρήσιμο στη διάγνωση. Από τις ακτινολογικές εξετάσεις η απλή ακτινογραφία κοιλίας χρησιμεύει κυρίως για διαφοροδιάγνωση, ενώ άλλες μέθοδοι όπως υπερηχοτομογραφία, αξονική ή μαγνητική τομογραφία μπορούν να εντοπίσουν οιδήματα, χολόλιθους, κύστες, νεκρώσεις κλπ.[1][2]
Θεραπεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η θεραπεία είναι κυρίως συντηρητική και περιλαμβάνει διακοπή σίτισης, χορήγηση υγρών, ηλεκτρολυτών και αναλγητικών, και τοποθέτηση ρινογαστρικού καθετήρα για κένωση του στομάχους. Χειρουργική θεραπεία ενδείκνυται σε σοβαρότερες καταστάσεις όταν υπάρχει νεκρωτική παγκρεατίτιδα ή άλλη σοβαρή επιπλοκή.[1][2]
Χρόνια παγκρεατίτιδα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Χρόνια παγκρεατίτιδα είναι η χρόνια φλεγμονή του παγκρέατος, η οποία χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζοντα ή συχνό κοιλιακό πόνο, με ανεπάρκεια τόσο της εξωκρινούς, όσο και της ενδοκρινούς, μοίρας του παγκρέατος. Η ασθένεια σχετίζεται στενά με την υπερβολική, χρόνια, κατανάλωση αλκοόλ.
Αιτιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο χρόνιος αλκοολισμός είναι η πιο συχνή αιτία χρόνιας παγκρεατίτιδας. Η χολολιθίαση, γενετικά αίτια και άλλες λιγότερο συχνές αιτίες μπορούν επίσης να προκαλέσουν τη νόσο.[1][2]
Διάγνωση χρόνιας παγκρεατίτιδας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι ασθενείς συνήθως εμφανίζουν πόνο ο οποίος μπορεί να υποχωρεί κατά διαστήματα και να γίνεται έντονος στις εξάρσεις της νόσου. Ναυτία και έμετοι συνήθως συνοδεύουν τον πόνο. Οι εργαστηριακές εξετάσεις δεν χρησιμοποιούνται συχνά και περιλαμβάνουν κυρίως μέτρηση λίπους ή ελαστάσης και χυμοθρυψίνης στα κόπρανα και τη συλλογή και μέτρηση παγκρεατικών ενζύμων μέσω ρινοδωδεκαδακτυλικού καθετήρα. Πιο χρήσιμες είναι οι απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφία κοιλίας, το υπερηχογράφημα, η αξονική και μαγνητική τομογραφία, οι οποίες μπορεί να εντοπίσουν βλάβες όπως επασβεστώσεις, αλλοιώσεις δομών, συλλογές υγρών κλπ.[1][2]
Θεραπεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σε αλκοολικούς είναι απαρραίτητη η διακοπή του αλκοόλ πριν από οποιαδήποτε θεραπεία. Τα αναλγητικά χρησιμεύουν για την αντιμετώπιση του πόνου. Η χορήγηση παγκρεατικών ενζύμων φαίνεται να βελτιώνει την κατάσταση επειδή μειώνει την παραγωγή ενζύμων από το πάγκρεας, κι επίσης μειώνουν τη στεατόρροια εάν υπάρχει. Ενδοσκοπικά μπορεί να αντιμετωπιστεί μια απόφραξη του παγκρεατικού πόρου. Χειρουργικά αντιμετωπίζεται η χρόνια παγκρεατίτιδα εάν δεν υπάρχει βελτίωση, ή υπάρχει ανυπόφορος πόνος.[1][2]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κωνσταντίνος Βαρυτιμιάδης. «Χρόνια παγκρεατίτιδα διαγνωστική προσέγγιση».[νεκρός σύνδεσμος]
- Saez, Luis Rodrigo. «Pancreatitis - Treatment and Complications».
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Βώρος, Διονύσης Κ. (2014). Χειρουργική. Αθήνα: Επιστημονικές εκδώσεις Παρισάνου Α.Ε. σελίδες 562–592. ISBN 978-960-394-976-3.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Σπανός, Π.· Δαλαΐνας, Β. (2012). ΕΠΙΤΟΜΗ ΓΕΝΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ / Τομέας Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη: University Studio Press. σελίδες 662–674. ISBN 978-960-12-2086-4.
