odpowiedź

See also: odpowiedz and òdpòwiédz

Old Polish

Alternative forms

• otpowiedź

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *otpovědь. By surface analysis, deverbal from odpowiedzieć. First attested in the fifteenth century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɔtpɔvjɛ(ː)t͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɔtpɔvjɛt͡ɕ/, /ɔtpɔvjet͡ɕ/

Noun

odpowiedź f

1. answer, reply, response

   Synonyms: odpowiadanie, odpowiedzenie

   • 1930 [c. 1455], “Tob”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], section 7,11:

     A gdisz o tem na miszly przemislyal, dlugo nye daiø otpowyedzi proszøcemv (non daret potenti ullum responsum), rzecze gemv angyol

     [A gdyż o tem na myśli przemyślał, długo nie daję otpowiedzi proszącemu (non daret potenti ullum responsum), rzecze jemu anjoł]

   1. (law, attested in Greater Poland) defendant's response to an accusation in court

      Synonyms: odpowiadanie, odpowiedzenie

      • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 65:

        Wyszczye dobrze szlyszely mogyą odpowyedz

        [Wyście dobrze słyszeli moję odpowiedź]

      • 1895 [1444], Archiwum Komisji Prawniczej. Collectanea ex Archivo Collegii Iuridici‎^[2], volume IV, page 209:

        Si cuiuscunque pueri... ob defectum etatis cum actore litem contestare, id est odpowedzecz, nequeunt, propter quod ex interlocucione iudicis eadem litis contestacio al. odpowedz usque ad debitam etatem illorum puerorum prorogatur

        [Si cuiuscunque pueri... ob defectum etatis cum actore litem contestare, id est odpowiedzieć, nequeunt, propter quod ex interlocucione iudicis eadem litis contestacio al. odpowiedź usque ad debitam etatem illorum puerorum prorogatur]

2. official declaration of revenge
   • 1856-1870 [1429], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[3], volume II, number 2254:

     (Micos) illud, quod faciebat, hoc faciebat ibidem Bohemie za odpowedzą, prout bonus homo

     [(Micos) illud, quod faciebat, hoc faciebat ibidem Bohemie za odpowiedzią, prout bonus homo]

Related terms

adjective

• odpowiedni

 

adverb

• odpowiedziale

 

nouns

• odpowiadacz
• odpowiadanie
• odpowiedzenie
• odpowiedźca

 

verbs

• odpowiedzieć pf, odpowiadać impf
• powiedzieć pf, powiadać impf

 

Descendants

• Polish: odpowiedź
• Silesian: ôdpowiydź

References

• Boryś, Wiesław (2005) “odpowiedź”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “odpowiedź”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “odpowiedź”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish odpowiedź. By surface analysis, deverbal from odpowiedzieć. Compare Kashubian òdpòwiédz, Czech odpověď.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ɔtˈpɔ.vjɛt͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ɔtˈpɔ.vjɛt͡ɕ/, /ɔtˈpɔ.vjet͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔvjɛt͡ɕ
• Syllabification: od‧po‧wiedź

Noun

odpowiedź f (related adjective odpowiedziowy)

1. answer, response, reply (something said in reaction to a statement, question, accusation, or request) [with na (+ accusative) ‘to what (question)’]

   Synonym: zwrotka

2. (education) answer (verbal or written response to a question given by a teacher meant to check a student's knowledge) [with na (+ accusative) ‘to what (question)’]
3. answer, response, reply (something done physically in reponse) [with na (+ accusative) ‘to what (behavior)’]
4. answer (solution to a problem) [with na (+ accusative) ‘to what (problem)’]
5. (board games, card games, chess, games, sports) response (move done in reponse to another player) [with na (+ accusative) ‘to what (move)’]
6. (obsolete) responsibility

   Synonym: odpowiedzialność

7. (Middle Polish) retort

   Synonym: riposta

8. (Middle Polish) prophecy

   Synonyms: przepowiednia, wyrocznia

9. (Middle Polish) argument; objection, lack of agreement
10. (Middle Polish, law) defendant's response in court

    Synonyms: odpowiadanie, odpowiedzenie

11. (Middle Polish) threat

    Synonym: pogrożka

12. (Middle Polish) utterance

    Synonym: wypowiedź

13. (Middle Polish) expression loyalty or subservience
14. (Middle Polish) declaration of war

    Synonym: wypowiedzenie wojny

15. (Middle Polish) revenge; payback

    Synonym: zemsta

Declension

Declension of odpowiedź

	singular	plural
nominative	odpowiedź	odpowiedzi
genitive	odpowiedzi	odpowiedzi
dative	odpowiedzi	odpowiedziom
accusative	odpowiedź	odpowiedzi
instrumental	odpowiedzią	odpowiedziami
locative	odpowiedzi	odpowiedziach
vocative	odpowiedzi	odpowiedzi

Related terms

verbs

• mieć na wszystko odpowiedź impf

 

Related terms

adjectives

• odpowiadalny
• odpowiednikowy
• odpowiedniościowy
• odpowiedzialny

 

adverbs

• odpowiednio
• odpowiedzialnie

 

nouns

• odpowiadacz
• odpowiadaczka
• odpowiadalność
• odpowiedniczka
• odpowiednik
• odpowiedniość
• odpowiedzialna
• odpowiedzialność
• odpowiedzialny

 

verbs

• odpowiedzieć pf, odpowiadać impf
• powiedzieć pf, powiadać impf

 

Descendants

• Russian: о́тповедь (ótpovedʹ)

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), odpowiedź is one of the most used words in Polish, appearing 13 times in scientific texts, 15 times in news, 29 times in essays, 18 times in fiction, and 6 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 81 times, making it the 791st most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• odpowiedź in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• odpowiedź in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “odpowiedź”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ODPOWIEDŹ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 15.09.2008
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “odpowiedź”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “odpowiedź”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “odpowiedź”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 642