powiat

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

English

[edit]
English Wikipedia has an article on:
Wikipedia

Etymology

[edit]

Borrowed from Polish powiat.

Noun

[edit]

powiat (plural powiats)

  1. The second-level unit of local government and administration in Poland.

Old Polish

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *povětъ. First attested in the 14th century.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /pɔvja(ː)t/
  • IPA(key): (15th CE) /pɔvjat/, /pɔvjɒt/

Noun

[edit]

powiat m inan

  1. (attested in Greater Poland) district; powiat; judicial district
    • 1959 [1419], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1045, Poznań:
      Ysze pan starosta w tem posnanskem powacze nye bil ot swantego Thomi asz do nedzele Letare
      [Iże pan starosta w tem Poznańskiem powiacie nie był ot świętego Tomy aż do niedziele Letare]
    • 1876-1929 [Fifteenth century], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎[1], volume XXVII, page 265:
      Powyath krolewsky bannum regium
      [Powiat krolewski bannum regium]
    • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 91r:
      Districtus vlg. powyath
      [Districtus vlg. powiat]
    • [End of the 15th century], rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza w rkpsie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, o sygn. 381, z r. 1457, page 71rb:
      [D]istrictus vlg. powath
      [[D]istrictus vlg. powiat]
    • End of the 15th century, Wokabularz petersburski I, Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Petersburgu, sygn. Lat.Q.ch.XVI.33, page 6:
      Districtus powat
      [Districtus powiat]
    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 37r:
      Decapolis est regio decem ciuitatum povyąth districtus
      [Decapolis est regio decem ciuitatum powiat districtus]
    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 136v:
      Territorium id est parua terra eyn lendleyn povyąth
      [Territorium id est parua terra eyn lendleyn powiat]
  2. (attested in Lesser Poland) diocese
    • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI‎[2], Krakow, page 716:
      A yesthlyby potrzebno, o thaką rzecz mogą sye do povyąthu svego bysskupa vczyecz (si facultas affuerit episcopi dioecesani consilio in hac parte)
      [A jestliby potrzebno, o taką rzecz mogą sie do powiatu swego biskupa uciec (si facultas affuerit episcopi dioecesani consilio in hac parte)]
    • 1901 [End of the 15th century], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume II, page 324:
      Ut de subvrbanis villis... ad suam homines ciuitatem capitalem convenirent, vbi territorium, povath, habebant
      [Ut de subvrbanis villis... ad suam homines ciuitatem capitalem convenirent, vbi territorium, powiat, habebant]

Derived terms

[edit]
adjectives
nouns

Descendants

[edit]
  • Polish: powiat
    • → English: powiat

References

[edit]
  • Boryś, Wiesław (2005) “powiat”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Mańczak, Witold (2017) “powiat”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “powiat”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “powiat”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
  • Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “powiat”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

[edit]
Polish Wikipedia has an article on:
Wikipedia pl

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish powiat.

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -ɔvjat
  • Syllabification: po‧wiat

Noun

[edit]

powiat m inan (diminutive powiacik, related adjective powiatowy)

  1. powiat, county (second-level unit of local government and administration in Poland, between gmina and województwo)
    Coordinate terms: gmina, sołectwo, województwo
    1. (metonymically) powiat (people living in such a division)
    2. (government, metonymically) powiat office (headquarters of such a district)
    3. (government, metonymically) powiat authorities (people in charge of such a district)

Declension

[edit]
Declension of powiat
singular plural
nominative powiat powiaty
genitive powiatu powiatów
dative powiatowi powiatom
accusative powiat powiaty
instrumental powiatem powiatami
locative powiecie powiatach
vocative powiecie powiaty

Descendants

[edit]

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), powiat is one of the most used words in Polish, appearing 1 time in scientific texts, 66 times in news, 40 times in essays, 6 times in fiction, and 3 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 116 times, making it the 523rd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

[edit]
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “powiat”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 418

Further reading

[edit]
  • powiat in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • powiat in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “powiat”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • “POWIAT”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 20.03.2020
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “powiat”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “powiat”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “powiat”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 841
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=powiat&oldid=82383154"