Harald la 3-a (Norvegio)

Harald Hardrada Harald la 3-a de Norvegio
Reĝo de Norvegio
Regado	1046–1066
Antaŭulo	Magnus la 1-a
Sekvanto	Magnus la 2-a kaj Olavo la 3-a
Persona informo
Harald III Hardråde
Naskiĝo	1015 en Ringerike, Uplands,  Norvega Imperio
Morto	25-an de septembro 1066 (1066-09-25) en Stamford Bridge, Jorkŝiro,  Reĝlando Anglio
Tombo	Helgeseter Priory (en) Trondheim (1066–) vd
Religio	kristanismo vd
Lingvoj	norvega vd
Ŝtataneco	Norvega Imperio vd
Familio
Dinastio	Hardrada dinastio vd
Patro	Sigurd Syr (en) vd
Patrino	Asta Gudbrandsdatter vd
Gefratoj	Olavo la 2-a de Norvegio, la Sankta kaj Halfdan Sigurdsson (en) vd
Edz(in)o	Tora Torbergsdatter (en) (1048–1066) Elizabeto de Kievo (1045, 1045 (Gregoria)–1066) vd
Infanoj	Ingegerd of Norway (en)  ( Elizabeto de Kievo) Magnus II of Norway (en)  ( Tora Torbergsdatter (en) ) Maria Haraldsdotter (mul)  ( Elizabeto de Kievo) Olaf III of Norway (en)  ( Tora Torbergsdatter (en) ) vd
Profesio
Okupo	esploristo reganto militisto vd
Postenoj Postenoj reĝo vd
Reĝo de Danio (pretenda titolo)
Dum	1047–1064
Reĝo de Anglio (pretenda titolo)
Dum	1066
vd	Fonto: Vikidatumoj

Monumento je la memoro de Harald la 3-a

Harald la 3-a (Harald Hardrada aŭ Hardraada, n. 1015, m. la 25-an de septembro 1066) estis reĝo de Norvegio ekde 1047. Lia kromnomo Hardrada signifas "severa konsilo" aŭ "severa reganto".

Liaj gepatroj estis Asta Gudbrandsdatter kaj ŝia dua edzo Sigurd Syr, kaj li estis duonfrato de Olavo la 2-a, reĝo de Norvegio. En 1030 Olavo estis venkata kaj mortvundata dum la Batalo de Stiklestad, kaj Harald ankaŭ grave vundiĝis. Li fuĝis al Rusio, kune kun aliaj viroj ekzilitaj post la morto de Olavo. En Rusio li servis Jaroslavon la 1-an, partoprenis lian militon kontraŭ la poloj, kaj poste iris al Konstantinopolo kie estis regimento de vikingoj. Tie li verŝajne akiris sufiĉon da mono por financi sian pretendon al la norvega trono.

En Norvegio li luktis kontraŭ Magnus la 1-a kaj en 1046 devigis Magnus nomumi lin kunreĝo. Post al morto de Magnus li iĝis sola reĝo de Norvegio, kaj ankaŭ pretendis la tronon de Danio, kie Svein la 2-a heredis la regnon. Li militis kontraŭ Svein ĝis 1062.

En 1066 mortis Eduardo la Konfesanto, reĝo de Anglio. Harald decidis invadi Anglion. En septembro tiun jaron li alteriĝis kun 15,000 soldatoj kaj 300 ŝipoj. La 20-an de septembro ĉe Fulford (proksime al Jorko), li venkis anglosaksan armeon. Tamen Harold la 2-a estis rapide marŝanta norden kun granda armeo, kaj la 25-an de septembro li alvenis al Stamford Bridge (Jorkŝiro), kie li tute venkis Harald, kies armeo estis malpreta por batalo ĉar ĝi atendis nur provizaĵojn. Harald kaj multmultaj norvegoj mortis dum la batalo, kaj necesis malpli ol 25 ŝipoj por porti la postvivantojn reen al Norvegio.

Laŭ la sagaoj, Harald fondis Oslo, la ĉefurbo de Norvegio, sed arkeologoj eltrovis restaĵojn de antaŭa urbo tie.