Hilda Dresen

Hilda Helene
Hilda Dresen en 1934
Persona informo
Aliaj nomoj	Hido
Naskiĝo	11-a de majo 1896 en Kolga, Harjumaa
Morto	5-a de februaro 1981 en Tallinn
Tombo	Pärnamäe Cemetery (en)
Lingvoj	Esperanto
Ŝtataneco	Rusia Imperio Estonio Sovetunio
Familio
Frat(in)oj	Helmi Dresen kaj Agnes Dresen
Parencoj	Eduard kaj Elisabeth Dresen (gepatroj) Hugo Johannes, Bruno Adolf kaj Ervin Richard Rees (fratoj) Helmi Marie kaj Agnes Antoinette (fratinoj)
Okupo
Okupo	radiotelegrafistino
Konata kiel	Esperanta poetino kaj tradukistino

Fratinoj Helmi, Hilda kaj Agnes Dresen en 1923

Esperantistoj de Tallinn en renkontiĝo kun Julio Baghy en 1935; la tria dekstre sidas Hilda Dresen

Hilda Helene DRESEN, (pseŭdonimo Hido) (naskiĝis la 11-an de majo 1896 en Kolga, Harjumaa, Rusia imperio, mortis la 5-an de februaro 1981 en Tallinn, Sovetunio) estis esperantista poetino, estonino, sovetianino, radiotelegrafistino, fratino de Helmi Dresen.

Esperanta poetino kaj tradukistino

Dresen estis esperantisto de 1913 kaj kunlaborinto de la literatura periodaĵo Literatura Mondo. Ŝi ektradukis en 1922 kaj tiuepoke estis la plej aktiva verkistino de Esperantujo. Ŝi ankaŭ estis honora membro de Universala Esperanto-Asocio (UEA).

Lajos Tárkony (tiuepoke ankoraŭ sub la nomo Ludwig Totsche) juĝas en Enciklopedio de Esperanto en 1934:

"Ŝiajn verstradukojn karakterizas instinkte radika ritma sento, riĉa rimtrova preteco, vivanteco de la lingvo, kaj ia individueca ĉarmo de l' esprimmaniero. Tamen kelkfoje sentiĝas ia stila rigideco, ia lingva malflekseblo en ŝiaj tradukoj. Ĉi tiu manko ne ĝenas en ŝiaj originalaj poemoj, kiuj plejparte aperis en Literatura Mondo. En ili ekparolas la melankolio de l' malgajaj nordaj pejzaĝoj, melankolio, kies sincerecon kaj sanecon pruvas ĝuste la maloftaj, sed impetaj ekjubiloj de l' vivĝojo kaj vivovolo. Pri ŝia vasta kulturo atestas ŝia plurlingva literatura orientiĝo. (Ŝi tradukis el la estona, liva, rusa, germana lingvoj.) Ŝiajn tradukojn ampleksas la jenaj volumoj: Marie Under: Elektitaj Versaĵoj (1929), J. Barbarus: Horizontoj (1931), Estonaj Kantoj (1931), Estona Antologio (1932)."

Dresen ankaŭ kontribuis al la esperantlingva poem-antologio Dekdu Poetoj aperinta en 1934 ĉe la eldonejo Literatura Mondo sub redakto de Kálmán Kalocsay, kiu komentas ŝin kaj ŝian poezion tiel :

„ Ŝi rigardas sin plie tradukinto ol originala poeto. Ŝi ne estas prava. Ŝiaj tradukoj ja estas neproporcie pli multaj kaj ankaŭ pli konataj: kiu ne rememorus la belegan Visnapuu-tradukon: Orflava estas park', orflava estas koro, Du paŝoj en pereo ora. Orflava estas voj', orflava estas koro, Jen paro en pereo ora. - sed laŭ mia sento, ŝia talento montriĝas plej libere ĝuste en ŝiaj propraj poemoj. En ili ŝia lingvo estas ankoraŭ pli elasta, pli esprimiva, pli harmonia. Melankolio estas la grundtono de ŝia poezio. melankolio pri si kaj pri la homoj. Sed tio ne estas plorema sentimentaleco. Ĝi simils al la morna koloro de la ĉielo, tra kiu oni esperas, volas lumon. Tiu lum-espero donas tute apartan nuancriĉon eĉ al la grizo, kaj en ŝiaj printempaj bildoj ĝi tremas en la ĝojo de plenumiĝo. ”

En 1975 aperis ŝia traduko de la estona nacia eposo Kalevipoeg. En la lastaj du jardekoj de ŝia vivo oni nomis ŝin "patrino de la estonaj esperantistoj".

Verkoj

• Vintra luno; Norda naturo; Printempe; Subite; Paduso; Betulo; Supren; Vizaĝoj; Surstrate; Ĝena penso; Sensenteco... (En Dekdu Poetoj, 1934)
• Adamson kaj lia verko
• Norda Naturo (1967)
• Zamenhof

Recenzoj

Pri Norda Naturo

„ Konsiderante Ia emociplenan potencon, la trafajn esprimnuancojn, la plej variajn delikatajn temojn kaj aliajn elstarajn trajtojn, kiuj evente karakterizas la poemlibron de Hilda DresenNORDA NATURO, 'ĉu ni rajtas ĝuste paroli pri evidenta, aŭ nur ŝablona, virineca poezio? ŝajnas almi, ke, tutcerte, plej nobla virineco diktis plejparte taktojn de speciala animstato. Sed pro genia, tute persona fenomena vastiĝo de sentimentoj kapablaj tajli diamantajn poemojn, la inspiro de la estona poetino, kreis perfektan mondan rea laĵon tute akorde kun ensonĝaj bildoj. La rezulto de tiu virineca spirita fermentado, manifestiĝas verse per universala, potenca, " senseksa” enkorpiĝo de bildoj kaj ideoj, kiuj kapablas enpenetri ennian avidecon —aŭ kapablas tionfari, venke, eĉ sur mankon de perceptado pri poezia mesaĝo. La aŭtorino situigis sorĉan medion em siajn versojn. Kaj la versoj personigis tute nature kielkarakterizaĵo de ŝia landa medio. Sed kiam ni legas la koncernajn poemojn , ni perceptas ke tiu sorĉeco ne malkongruas kun vere reala mondo, ideala fizika naturo, kaj kun de ĉiuj spertitaj aŭ ravitaj spaco lumo, konturoj kaj etaj detaloj de enlimigita mondo. Hilda Dresen uzis, kaj nur bezonis, simplan lingvaĵon por artisme priskribi simplaĵojn de valoro transcenda, kiuj okazigas al ni feliĉigajn emociojn kaj reagojn. Elektis ŝi, ordinare, travidajn versajn skemojn por aŭ digi muzikon de io, kio transsaltas limojn de vulgareco. H. Dresen kapablis premi delikate, sed efike, tiujn ĝustajn klavojn, kiuj posedas sekretajn melodiojn: ĉio ĉi okazas tute simple, kiel la plej belaj, sed etaj, mirakloj kiuj nuancigas kaj vivigas la sezonojn de la priskribita norda naturo. "Sezonoj", "Floroj", “Tenero", "Humoroj”, "Pensondoj”: jen la partoj, aŭ aspektoj, de la poemaro, em kiujn verŝiĝas sentimento de agordanta koro, kiu fine krevas envastan kaj mileĥan simfonion , kiellibro de saĝeco, kiel oraklo de absoluta, senmorta, senenigma poezio. Mi invitas vin, karaj legantoj, avide enspiri la neforvaporiĝeman parfumon de tiu bukedo: vi kvazaŭ reale eltrinkos pokalon da feliĉiga nektaro. Aliaj poetoj sinesprimas, kaj sinesprimos, per alivoja aktualigo de temoj aj teknika versfarado, sed H. Dresen, per tiu odoranta poembukedo de la riĉa kolekto "Beletraj Kajeroj”, jam postlasis konstantan spuron de lumo, kalejdoskopon de esperantlingva kulturo. ” — G. Mora Boletín n171 (jan 1969)

Tradukoj

• Barbarus, Johannes: Horizontoj (1931)
• Beekman, Vladimir: Lumo de Orienta Eŭropo (1978)
• Estona Soveta Poezio (1977)
• Fabeloj kaj Folkloro
• Haava, Anna: Mi povas; Sonĝis mi; Ho, ne povas mi silenti; Ho, ni admiru!
• Kivikas, Albert: La ovo (1922)
• Koidula, Lydia: Efemera; Estona ter' kaj estona koro; Kial ploras vi, floreto?
• Kreutzwald, Friedrich Reinhold: Al libereco
• Kreutzwald, Friedrich Reinhold: Kalevipoeg (1975)
• Liiv, Jakob: Koro de poeto; Ranoj
• Liiv, Juhan: Al abelujo ĝi flugas (1980)
• Liiv, Juhan: Mateno; Falis foliar'; Migranto; Sonoro
• Peterson, Kristjan Jaak: Kantisto; Luno
• Smuul, Juhan: Ŝippereo: novelo el la "Leteroj el la vilaĝo de obstinuloj", la naŭa letero
• Sööt, Karl Eduard: Ombro; Estus tempo; La sekalkampo
• Uibo, Enn: Nur Erik-floreto (2001)
• Under, Marie: Elektitaj Versaĵoj (1929)
• Under, Marie: Sonetoj 1917 (1988)
• Vaarandi, Debora: Ventolume (1986)

Bibliografio

• 1993: Ojalo, Jaan. Fratinoj Dresen. En: Iltis-Forumo 1993, n-ro 5, p. 89-96 (kun fotoj de Helmi Dresen kaj Hilda Dresen)
• 1981: Auld, William. Ni ne trovos ŝian anstataŭanton (nekrologo pri Hilda Dresen, 1896-1981). En: Esperanto (UEA) 74-a jaro 1981, n-ro 2 (feb.), p. 25-28. Repr. en Auld, William. Pajleroj kaj stoploj. Elektitaj prozaĵoj. Rotterdam: Universala Esperanto-Asocio 1997, p. 46-50.

Eksteraj ligiloj

• Enciklopedio de Esperanto/D en sia originala formo en la Interreto
• Enciklopedio de Esperanto en elŝutebla versio (PDF).
• Poemoj de Hilda Dresen en Dekdu Poetoj Arkivigite je 2005-01-24 per la retarkivo Wayback Machine
• Libroj Arkivigite je 2015-11-04 per la retarkivo Wayback Machine de kaj pri Hilda Dresen en la Kolekto por Planlingvoj kaj Esperanto-Muzeo
• Hilda Dresen rimarkis la nerimarkatan - teksto de Baldur Ragnarsson en Libera Folio