Svjatoslav Richter
.jpg)
Svjatoslav Teofiloviĉ RICHTER (ruse Святослав Теофилович Рихтер (1915 - 1997), rusa pianisto de germana origino. Rekonita kiel unu el la plej eminentaj pianistoj de la 20-a jarcento. Konata pro sia ampleksa repertuaro, senpena tekniko kaj poezia stilo.
Vivo
[redakti | redakti fonton]
Richter estis naskita en Ĵitomir, nune en Ukrainio, al germana patro kaj duon- rusa, duon-germana patrino [1]. Li kreskis en Odeso. Nekutime, li akiris la plejparton de sia muzika trejnado kiel memlernanto, kvankam sia patro (kiu estis pianisto kaj orgenisto) kaj unu el la studentoj de sia patro (iu ĉeĥa harpisto) donis al li la bazaĵojn de muzika eduko [2]. Eĉ kiel infano, Richter elstaris je legado de muziko kaj praktikis regule kun lokaj opero kaj baletfirmaoj [3]. Li evoluigis entuziasmon, kiu restis dum sia vivo, por opero kaj ĉambra kaj voĉa muziko, kiuj trovis esprimon en la festivaloj kiujn li organizis en Grange de Mazlay, Francio kaj la Puŝkin Muzeo en Moskvo. Li komencis labori ĉe la odesa opero kiel provluda akompananto [1].
Kariero
[redakti | redakti fonton]La 19-an de marto 1934, Richter aperis en sia unua recitalo, ĉe la Klubo de Inĝenieroj de Odeso; Sed siaj oficiala pianstudado komenciĝis nur tri jarojn poste, kiam li decidis turni sin al Heinrich Neuhaus, fama pianisto kaj pianoinstruisto, ĉe la Moskva Konservatorio. Laŭdire, dum la alirekzameno de Richter, Neuhaus flustris al alia studento: "Ĉi tiu viro estas geniulo." Kvankam Neuhaus instruis multajn grandajn pianistojn, inkluzive de Emil Gilels kaj Radu Lupu, estas dirite ke li konsideris Richter la "genia studento, por kiu li atendis sian tutan vivon", kvankam "li devas koncedi ke li ne instruis Richter ion ajn. "
Frue en sia kariero, Richter ankaŭ provis sian manon pri komponado kaj ŝajnas esti ludinta kelkajn el siaj komponaĵoj en sia alirekzameno kun Neuhaus, sed li prirezignis komponadon baldaŭ post translokiĝo al Moskvo. Jarojn poste li klarigis sian decidon per jenaj vortoj: "La plej bona klarigo, kiun mi havas, estas ke mi ne vidis la bezonon aldoni al la tuta malbona muziko, kiu jam ekzistas en la mondo." [4]
En 1940, kiam li estis ankoraŭ studento, Richter aperis por la unua fojo publike ludante la pianosonaton de Sergej Prokofjev, komponisto kies nomo de tiam estis asociita kun siaj verkoj. Li ankaŭ povas esti transsaltanta devigajn politikajn klasojn ĉe la konservatorio kaj estis suspendita dufoje dum la unua jaro. Dum sia tuta vivo li restis for de la politiko de Sovetunio kaj neniam estis membro de la Komunista Partio.
Malantaŭ la fera kurteno
[redakti | redakti fonton]Richter renkontis la sopranon Nina Dorliak en 1945. Mallonga tempo poste li akompanis ŝin sur la piano en programo kiu inkluzivis kantojn de Rimskij-Korsakov kaj Prokofjev. "Ĝi estis la unua renkontiĝo en rilato kiu daŭrus iliajn tutajn vivojn. Richter kaj Dorliak neniam oficiale geedziĝis, sed estis konstantaj amikoj kaj partneroj. Ŝi estis la praktika, ekvilibra faktoro al sia impulsema naturo. Ŝi estis tiu kiu administris lian horaron, memorigis lin pri nomumoj kaj administris liajn profesiajn devontigojn" (Geffen 1999). En 1949, Richter gajnis la premio Stalin, kiu kondukis al koncertturneoj ĉie en Sovetunio, Orienta Eŭropo kaj Ĉinio.
La unua koncerto de Richter ekster Sovetunio estis en Ĉeĥoslovakio en 1950 [5]. En 1952, Richter estis invitita por ludi la rolon de Franz Liszt en reproduktado de dokumenta filmo de 1946 pri la vivo de Glinka. La ĉefa rolo estis ludita de Boris Smirnov.
En 1953, Richter estis ordonita ludi ĉe la entombigo de Stalin. Spite al la instrukcio ludi mallongan kaj malĝojigan pecon, Richter elektis ludi la preludon kaj fugon en E-minoro, kiuj havas misteran karakteron, de la pianoforte de Bach. Richter rifuzis ĉesi ludi, malgraŭ ripetaj interrompoj kaj mokado, kaj finfine, laŭdire, soldatoj trenis lin de la scenejo, sed nur post kiam li finis ludi [6].
En 1960, li denove kuraĝis kontraŭ la aŭtoritatoj kiam li ludis ĉe la entombigo de Boris Pasternak [6].
Preter la fera kurteno
[redakti | redakti fonton]La nomo de Richter atingis la Okcidenton helpe de liaj registraĵoj. Liaj unuaj koncertoj en la Okcidento okazis en majo 1960, kiam li ricevis permeson ludi en Finnlando. Tiun jaron li finfine estis permesita koncerti en Usono. Lia debuto tie estis en Ĉikago la 15-an de oktobro 1960, ludante la Dua piano koncerto de Brahms, kun la Ĉikaga Simfonia Orkestro kondukita fare de Erich Leinsdorf, kaj estis ricevita kun aplaŭdo kaj pozitivaj recenzoj [7]. La kulmino de la koncertturneo de Richter en Usono en 1960 okazis en Carnegie Hall [8].
La prezentoj de Richter en Usono estis malklarigitaj per kontraŭ-sovetiaj protestoj, kaj li sciigis ke li ne prezentos tie denove. En 1961 li ludis unuafoje en Londono. La britaj kritikistoj ne favore ricevis lian ludadon, en recitalo de verkoj de Haydn kaj Prokofjev, sed ilia sinteno ŝanĝiĝis de fino al fino post koncerto de la du pianokonĉertoj de Liszt [9].
Lastaj jaroj
[redakti | redakti fonton]
Richter amis ludi antaŭ spektantaro, sed malamis plani koncertojn jarojn deanticipe. Je la fino de sia vivo li preferis ludi kun kiel eble plej malmulte da avizo, en malgrandaj kaj malhelaj salonoj, kun lumigado koncentrita al la notoj kaj nenio alia. La mallumo de la halo, li asertis, helpas enfokusigi la atenton de la spektantaro sur la muziko, sen eksteraj distraĵoj.
En 1986, Richter iris sur sesmonatan koncertturneon en Siberio, dum kiu li prezentis ĉirkaŭ 150 recitalojn, kelkaj en urboj kiuj ne havis veran koncertejon, al spektantaro- aŭskultantaro, por kelkaj el kiuj tio estis la unua ŝanco aŭdi klasikan muzikon. En la sama jaro li gajnis la Leonie Sonning Music Award.
En liaj lastaj jaroj, Richter spertis certan malkreskon de tekniko, kaj pro lia aĝo kaj pro sanproblemoj, sed malgraŭ la frustriĝo ke ĉi tiu situacio kaŭzis al li, Richter daŭre ludis kaj koncertis kelkaj el la plej postulemaj verkaĵoj en la piana repertuaro, inkluzive de "Ciklo de speguloj" de Ravel, Dua Sonato de Prokofjev kaj la Etudoj kaj la Kvara Balado de Chopin.
La lasta registrita prezento de Richter, kun japana orkestro direktita fare de lia maljuna amiko, Rudolf Barschai, okazis en 1994. La koncerto, kiu inkluzivis tri Mozart- konĉertojn, estis publikigita sur KD fare de la firmao Laurel.
La lasta recitalo de Richter okazis en Lubeko, Germanio la 30-an de marto 1995. La programo inkluzivis du sonatojn de Haydn kaj "Varioj kaj Fugo" de Max Reger sur temo de Beethoven, peco por du pianoj, kiujn Richter ludis kun pianisto Andreas Lutzeviĉ.
Richter mortis ĉe sia hejmo proksime de Moskvo pro koratako, post longedaŭra periodo de depresio pro sia malkapablo ludi antaŭ spektantaro. En la horo de sia morto, Richter laboris pri "Kvin pecoj por piano" de Schubert, n-ro 459 en la listo de siaj verkoj.
Honoroj kaj premioj
[redakti | redakti fonton]- Stalin Premio (1950);
- Popola Artisto de la RSFSR (1955);
- Grammy Premio (1960);
- Lenin Premio (1961);
- Popola Artisto de Sovetunio (1961);
- Robert Schumann Premio de la urbo de Zwickau (1968);
- Honora Doktoro de la Universitato de Strasburgo (1977);
- Léonie Sonning Muzika Premio (1986; Danio);
- Heroo de Socialisma Laboro (1975);
- Tri Ordeno de Lenin (1965, 1975, 1985);
- Ordo de la oktobra Revolucio (1980);
- Glinka Stata Premio de la RSFSR (1987) – por koncertaj programoj en 1986, prezentitaj en la urboj de Siberio kaj de la Fora Oriento;
- Ordeno de Merito de la Patrujo, 4a klaso (1995);
- Ŝtata premio de Rusia Federacio (1996);
- Komandanto de la Ordeno de Artoj kaj Leteroj (Francio);
- Doktoro de Muziko, honoris causa Universitato de Oksfordo [10];
- Voĉdonita en la Halon de famo de la revuo Gramophone en 2012 [11];
- planedeto, 9014 Svyatorichter, estis nomita post li [12].
Por plia legado
[redakti | redakti fonton]- Hunt, John. (2009) Sviatoslav Richter: Pianist of the Century. Discography. London: Travis & Emery. ISBN 978-1-901395-99-0.
- Monsaingeon, Bruno. (2001) Sviatoslav Richter: Notebooks and Conversations. Princeton University Press. ISBN 978-0-571-20553-0.
- Monsaingeon, Bruno (1998), Richter, the Enigma. Video interview-documentary. OCLC 41148757
- Rasmussen, Karl Aage. (2007) Svjatoslav Richter – Pianist. Copenhagen: Gyldendal. ISBN 978-87-02-03430-1.
- Rasmussen, Karl Aage. (2010) Szvjatoszlav Richter – A zongorista. Budapest: Rozsavolgyi es Tarsa. ISBN 978-963-87764-8-8.
- Rasmussen, Karl Aage. (2010) Sviatoslav Richter – Pianist. Boston: Northeastern University Press. ISBN 978-1-55553-710-4.
- Rattalino, Piero. (2005) Sviatoslav Richter: Il Visionario. Zecchini Editore. ISBN 978-88-87203-35-6.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ 1,0 1,1 Famous and Infamous Germans from Russia Arkivigite je 2016-06-11 per la retarkivo Wayback Machine
- ↑ Monsaingeon, pp. 12-14
- ↑ Monsaingeon, p. 20
- ↑ Kevin Bazzana - Sviatoslav Richter (1915-1997), Notes to Richter in Leipzig, Music & Arts CD 1025.
- ↑ Sviatoslav Richter Chronology - 1950
- ↑ 6,0 6,1 http://www.newcriterion.com/archive/16/oct97/coleman.htm.
- ↑ Claudia Cassidy, Chicago Tribune, 1960.
- ↑ http://www.trovar.com/str/dates/a1960.html.
- ↑ David Fanning, Notes to Sviatoslav Richter performs Chopin and Liszt, BBC Legends CD 2000.
- ↑ Honorary Doctors of Music at University of Oxford Faculty of Music website. Retrieved 10 November 2022. (Text of the presentation by Oxford public orator Godfrey Bond here archived.)
- ↑ Sviatoslav Richter (pianist). Gramophone. Alirita April 12, 2012.
- ↑ Schmadel, Lutz D.. (2003) Dictionary of Minor Planet Names, 5‑a eldono, New York: Springer Verlag. ISBN 978-3-540-00238-3.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Svjatoslav Richter en Interreta filma datumbazo (angle)
- Retejo dediĉita al Sviatoslav Richter, inkluzivas vastan diskografio
- REGISTRITA RICHTER, kompleta diskografio kiu inkluzivas nuntempe malhaveblajn registraĵojn kaj privatajn registraĵojn
- Nelonga nekrologo de Nina Dorliak
- Pete Taylor, 2010: Koncerta listoprogramo kun Google Earth maps
- Memora retejo de Sviatoslav Richter (en la rusa)
- Memora retejo de apartamento de Richter
- Paul Geffen, 1999: Vita de Sviatoslav Richter
- Mortintoj en Moskvo
- Naskiĝintoj en 1915
- Mortintoj en 1997
- Grammy-laŭreatoj
- Viroj
- Naskiĝintoj la 7-an de marto
- Mortintoj la 1-an de aŭgusto
- Sovetiaj klasikaj pianistoj
- Rusiaj klasikaj pianistoj
- Herooj de Socialisma Laboro
- Komandoroj de la Ordeno de Artoj kaj Literaturo
- Komponistoj de la 20-a jarcento
- Rusiaj germanoj