Edukira joan

Onddo gorri

Wikipedia, Entziklopedia askea
Onddo gorria
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaFungi
KlaseaAgaricomycetes
OrdenaBoletales
FamiliaBoletaceae
GeneroaHortiboletus
Espeziea Hortiboletus rubellus
BasionimoaBoletus rubellus
Mikologia
 
poroak himenioan
 
txapel ganbila
 
hanka biluzik dago
 
espora olibak dauzka
 
jangarria da

Oharra: ez fidatu soilik orri honetan ematen diren datuez perretxiko bat identifikatzeko orduan. Inolako zalantzarik izanez gero, kontsultatu aditu batekin.

Onddo gorria
Onddo gorria azpitik

Onddo gorria (Hortiboletus rubellus) Boletaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Beste perretxiko batzuekin nahastuta eta hornigai gisa balio du , kontserbetarako ere bai.

Sinonimoak: Boletus sanguineus, Tubiporus erythrocephalus, Boletus rubellus (Basionimoa), Boletus versicolor, Boletus bullatus, Viscipellis sanguinea, Suillus sanguineus, Xerocomus rubellus, Suillus rubellus, Suillus bullatus, Suillus versicolor, Leucobolites rubellus, Xerocomus versicolor, Xerocomus sanguineus, Tubiporus rubellus, Paraxerocomus rubellus, Xerocomellus rubellus.

Kapela: 3 eta 7 cm bitarteko diametrokoa, hemisferikoa, gero ganbila, eta azkenean ia zabaldua. Gorri-purpura kolore eder batekoa da, karmin kolorekoa edo granate kolorekoa eta gainazalak tomentu fin-fin bat darama, belusduna da eta lehorra.

Tutuak: Hori-krema kolorekoak, ondoren hori-oliba kolorekoak, atzamarrarekin zapaltzean urdindu egiten dira.

Poroak: Angelutsuak, tamaina ertainekoak, horiak, hori-urre kolorekoak, hori-laranjak edo berde-olibak.

Hanka: Kolore aldakorrekoa, horixka goiko aldean eta gorri-arrosa erdialdean, zertxobait sabelduna, oinarrira mehetua, ez da ildaskatua, ez fibrilosoa, baizik pruina fin bat du.

Haragia: Krema kolorekoa edo hori zurbilekoa, azalaren azpian gorria, aireak ukitzean pixka bat urdindu egiten da, zapore leunekoa eta fruta usain atseginekoa.[2]

Etimologia: Hortiboletus terminoa latinetik dator, lorategi, esan nahi duen "hortus" hitzetik. Lorategiko Boletusa. Rubellus epitetoa latinetik dator, gorri bizia, esan nahi duen "rubellus" hitzetik.

Jangarritasuna

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erdipurdiko jangarria.[3]

Nahasketa arriskua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Xerocomus chrysenteron delakoarekin, baina hau marroixkagoa da. Baita Aureoboletus gentilis espeziearekin ere, honek arrosa kolorea du eta poro handiagoak ditu. [4]

Sasoia eta lekua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udan eta udazkenean, hostogalkorren basoetako soilguneetako bideetako belarretan.[5]

Banaketa eremua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Europa, Ipar Amerika, Errusia, Honduras, Guadalupe, Himalaiako eremua, Malaysia, Kaukasia, Turkia, Israel, Hego Korea, Japonia, Txina, Taiwan, Japonia, Australia.[6]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza  •   Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012  •   Euskalnatura  •   Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987  •   Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973  •   Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
  2. (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 63 or. ISBN 84-404-0530-8..
  3. (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 142 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
  4. (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 525 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
  5. (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. Jose Luis Añanos Echo Editorial Pirineo, 590 or. ISBN 84-87997-86-4..
  6. Hortiboletus rubellus: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]