Edukira joan

Uemura Shōen

Wikipedia, Entziklopedia askea
Uemura Shōen

Imperial Household Artist (en) Itzuli

1944ko uztailaren 1a -
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak上村 津禰
JaiotzaKyoto eta Shimogyō-ku, 1875eko apirilaren 23a
Herrialdea Japonia
 Japoniar Inperioa  1947)
Talde etnikoajaponiarra
HeriotzaHeijō (en) Itzuli, 1949ko abuztuaren 27a (74 urte)
Heriotza moduaberezko heriotza: birikako minbizia
Familia
Seme-alabak
Hezkuntza
HeziketaKyoto City University of Arts (en) Itzuli
Hizkuntzakjaponiera
Irakaslea(k)Suzuki Shōnen (en) Itzuli
Kōno Bairei (en) Itzuli
Takeuchi Seihō (en) Itzuli
Iwao Kongō I (en) Itzuli
Jarduerak
JarduerakNihonga painter (en) Itzuli
Lantokia(k)Kyoto
Jasotako sariak
KidetzaJapan Art Academy (en) Itzuli
MugimenduaNihonga
Genero artistikoaerretratua
bijin-ga (en) Itzuli

Uemura Shōen (japonieraz: 上村 松園?, Uemura Tsune jaioa, Kyoto, 1875eko apirilaren 23a – Nara, 1949ko abuztuaren 27a) Japoniako pinturarako emakume artista garrantzitsu baten izengoitia izan zen Meiji, Taishō eta Shōwa aroetan. Shoen ezaguna zen nihonga estiloko emakume ederren bijin-ga pinturengatik, baina gai historikoei eta objektu tradizionalei buruzko lan ugari ere egin zituen.

Lehen urteak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Shōen Shimogyοkun jaio zen, Kyoton, eta te-merkatari baten bigarren alaba izan zen. Aita hil eta bi hilabetera jaio zen, eta, beraz, amarekin eta izebekin batera hazi zen, erabat femeninoa zen etxe batean.[1][2] Japoniarren artean, tearen zeremonian adituak zirenak, bere amaren te-dendara, Nakako izenekora, joaten ziren[3][4] Txikia zenean, Shōenek giza irudiak marraztu eta marrazteko trebetasun handia erakutsi zuen. Bera obsesionatu egin zen Hokusaiko ukiyo-e lanekin. Garai hartan ez bezala, amak lagundu egin zion alabari artea karrera gisa jarraitzeko erabakia hartzen.[4]

Shōen Kiotoko Prefekturako Pintura Eskolara bidali zuten, eta han Suzuki Shōnen (1849-1918) txinatar estiloko paisaia-pintorearekin ikasi zuen.[1][1] Bertan, Kanō eta Sesshu pintura eskoletako estiloak ikasten hasi zen, eta Suzuki hain hunkituta geratu zen ezen bere lehen kanjia eman zion, "Shοnen" izengoitia, bere talentua aitortzeko.[1] Aurrerapen bikaina izan zen garai hartan; hala ere, garai batean, bere izen ona lausotu egin zen, irakaslearekin harreman bat zuela esaten baitzen, egiazkoa izan zitekeena; seme ez-legitimoa erditu ondoren (Uemura Shōkō-pintore izan zena), ama ezkongabe gisa hazi zena, alaba bat ere erditu zuen, eta lehenengo umearekin bezala, inoiz ez zuen aitaren izenik eman.[2][1][5][4][2]

Karrera artistiko goiztiarra

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1894. urtean, Shōen Kōno Baireiren dizipulu bihurtu zen, eta haren ondorengo Takeuchi Seihoren jarraitzaile.[1] Lehen saria 1898an irabazi zuen, Kyoton Japoniako Arte Ederren Akademiak (Shinko Bijutsu Tenrankai edo Shinkoten) babestutako Arte Zahar eta Berriko Erakusketarako hautatutako obra batekin, eta 1900ean Nihon Kaiga Kyokai Japoniako Pintura Akademiak, Japoniako pintura elkarteak (Nihon Bijutsuin) babestutako erakusketa batean aurkeztutako koadro batekin batera.[1] Beranduago, 1907tik aurrera Gobernuak babestutako Bunten erakusketetan erakusketa eta salmentarako lanen produkzioan zentratu zen.Connaughteko dukeak Japoniara egindako bisitan Lau urtaroen edertasuna margolana erosi izanak ospetsu bihurtu zuen.[1][4]

Bere arte-prestakuntzatik eta zurezko grabatuekiko eta adin handiagoko pintura-estiloekiko interes pertsonaletik erauzi zuen Shōenek, hainbat gairekin konposizio-teknika eta -estilo berriak garatzeko. Nō antzerki tradizionalaren gaiak eta elementuak sarritan agertzen ziren bere lanetan, baina emakume ederren pinturak (bijin-ga) beren lanak menderatu zituzten.[6] Denborarekin, bere lanetan Noh eta emakumeak elkarrekin uztartuko ziren konposizio bakar batean.[4]1917tik 1922ra, depresio batean sartu zen, eta hainbat urtez erakusketetan parte hartzeari uko egin zion.[1]

1924an, artearen mundura itzuli zen, "楊貴妃" Yohki printzesa (Yang Guifei) izeneko pintura Arte Ederren Akademia Inperialaren Laugarren Erakusketan erakutsi zuenean. Pintura Narako Shοhakuko Arte Museoan dago.[7]

Ondorengo ibilbidea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1930eko hamarkadan, Shōen 50 urteen amaieran zegoela eta 60ko hamarkadaren hasieran zegoenean, obra handiak egiten hasi zen. Horien artean daude Udaberria eta Udazkena (1930), Jo-no-mai (1936) eta Soshi-arai Komachi (1937). Lan horietako asko, batez ere Jo-no-mai, orain beren 'maitralanak' dira.[2][3]

Jo-no-mai eta Soshi-arai Komachi Noh antzerkiak inspiratzen ditu.[8] Jo-no-mai Noh antzerki-lan baten sarreran egindako dantza da; Soshi-arai Komachi, berriz, Noh obra baten izenburua da, Heian Ono no Komachi garaiko poetari buruzkoa.[9][10] Bi pinturek handitasun-sentsazio handia dute ezaugarri, eta erdiko irudi handi bat dute hondo huts baten gainean.[6] Kolorearen erabilera kontu handiz planifikatzen da, arroparen eta beste artikuluen gainazal argiak espazio negatiboaren kontra nabarmen daitezen.[4][6]

1941. urtean, Shōen Japonian Arte Inperialaren Akademian sartzeko gonbita jaso zuen lehen emakume pintorea bihurtu zen. Bera ere gorteko pintore izendatu zuten Etxe Inperialaren Agentzian 1944an.[6]

Bigarren Mundu Gerran, nazionalismoaren alde egin zuen Udazken berantiarra bezalako piezetan, zeinak emakume eder bat irudikatzen baitu gerrari laguntzeko berari dagokiona egiten.[4] Adinekoa izan arren, ez zen inoiz Txinako gerra-eremura joan, Japoniako gobernuak propaganda egiteko gonbidatuta, etxera itzultzean jendeari dena ondo zihoala erakusteko asmoz. Garai horretako lan asko egin zituen, Krepuskulua (1941), Egun garbia (1941) eta Udazken berantiarra (1943) barne, emakumeak eguneroko zereginetan parte hartuz eta lanean bizitasun handia erakutsiz.[2] 1930eko hamarkadatik aurrera egindako obrekin bezala, Shōen-ek espazio negatiboa trebeki erabiltzen du, xehetasun errealistekin, lerro garbiekin eta koloretako erabilera lasaiarekin. Gerra-egoera okertu zenean, 1945eko otsailean, Kyototik Narako aldirietara ebakuatu zuten Shōen.[2][3]

Uemura Shôenen margo-zigilua

Aintzatespena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • 1948an, Japonian Kulturaren Ordena entzutetsuarekin saritu zuten lehen emakumea izan zen.[4]
  • Jo-no-mai pintura ere Kultura Gaietarako Agentziak Jabetza Kultural Garrantzitsu gisa sailkatu zuen emakume japoniar baten lehen koadroa izan zen.[2]
  • Uemura Shōenen lan batzuk Japoniako gobernuak bi aldiz oroitzapenezko posta-zigilu gisa hautatu ditu:
    • 1965: Jo-no-mai, Filateliaren Astea ospatzeko.[11]
    • 1980: Ama eta haurra, Arte Modernoaren Seriearen zati gisa.[12]
  • 2000. urtean, Uemura Shōen bera Japoniako Postalen Kultur Buruzagien Seriearen oroitzapenezko posta-zigilu baten objektu izan zen.

Iruditegia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Uemura Shōen - Firefly, 1913
    Uemura Shōen - Firefly, 1913
  • Shoen Uemura - Cherry Blossom Viewing, 1914
    Shoen Uemura - Cherry Blossom Viewing, 1914
  • Uemura Shoen - Daughter Miyuki, 1914
    Uemura Shoen - Daughter Miyuki, 1914
  • Uemura Shōen - Flower Basket, 1915
    Uemura Shōen - Flower Basket, 1915
  • Uemura-Flame, 1918
    Uemura-Flame, 1918
  • Uemura Shōen - Dantzarako prestatzen, 1919
    Uemura Shōen - Dantzarako prestatzen, 1919
  • Uemura Shōen - Yang Guifei, 1922
    Uemura Shōen - Yang Guifei, 1922
  • Uemura Shōen - Ama eta umea, 1934
    Uemura Shōen - Ama eta umea, 1934
  • Uemura Shōen - Jo-no-mai, 1936
    Uemura Shōen - Jo-no-mai, 1936
  • Uemura Shōen - Snow, 1940
    Uemura Shōen - Snow, 1940
  • Shoen Uemura - Poema bat idazten, 1942
    Shoen Uemura - Poema bat idazten, 1942
  • Uemura Shōen - Gaztea lehiotik begira
    Uemura Shōen - Gaztea lehiotik begira
  • Uemura Shōen - 上村松園『牡丹雪』
    Uemura Shōen - 上村松園『牡丹雪』

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b c d e f g h i «Uemura Shoen» web.archive.org 2015-04-25.
  2. ↑ a b c d e f g concha. «Uemura Shōen» Concha Mayordomo Artista.
  3. ↑ a b c Galán Sanz, Ana. (2020). «Empoderamiento femenino en la obra de Uemura Shōen» Las mujeres y el universo de las artes. Actas XV Coloquio de Arte Aragonés: 283-293. ISBN 978-84-9911-594-8..
  4. ↑ a b c d e f g h «La inspiradora historia de Uemura Shōen» Google Arts & Culture.
  5. ↑ Larking, Matthew. (2014-06-18). «The Uemuras were not quite like mother, like son» The Japan Times.
  6. ↑ a b c d «Uemura Shōen: la inspiradora historia de la primera pintora profesional de Japón | Blog» Domestika.
  7. ↑ «Shohaku Art Museum, 2-1-4 Tomigaoka Nara City, Japón» Google Arts & Culture.
  8. ↑ «Uemura Shōen – Sōshi-arai Komachi [from Uemura Shōen Exhibition on the 50th Anniversary of Her Death - Free Stock Illustrations | Creazilla»] creazilla.com.
  9. ↑ «Jo-no-mai (Dance Performed in Noh Play) - UEMURA, Shoen» Google Arts & Culture.
  10. ↑ Yu, A. C.. «Soshi Arai Komachi (Komachi Washing the Manuscript) - Japanese Wiki Corpus» www.japanesewiki.com.
  11. ↑ «japón 1965 - semana de la filatelia -- geisha - Compra venta en todocoleccion» www.todocoleccion.net.
  12. ↑ «Sello: Mother and Child, by Shoen Uemura (Japón(Modern Japanese Art (6th series)) Mi:JP 1425,Sn:JP 1402,Yt:JP 1328,Sg:JP 1568,Sak:JP C848» Colnect.

Bibliografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Briessen, Fritz van. The Way of the Brush: Painting Techniques of China and Japan. Tuttle (1999). ISBN 0-8048-3194-7
  • Conant, Ellen P., Rimer, J. Thomas, Owyoung, Stephen. Nihonga: Transzending the Pasado: Japanes-Style Painting, 1868-1968. Weatherhill (1996). ISBN 0-8348-0363-1
  • Kato, Ruiko. Niji edo miru: Shoen to sono jidai. Kyoto Shinbunsha (1991). ISBN 4-7638-0279-8
  • Kimura, Ihee. Four Japanese painters: Taikan Yokoyama, Gyokudo Kawai, Shoen Uemura, Kiyokata Kaburaki (JPS liburu ilustratuak). Japan Photo Service (1939). ASIN: B000888WYA

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Uemura_Shōen&oldid=9676667"(e)tik eskuratuta