پرش به محتوا

فلزات واسطه داخلی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
تصویری از جدول تناوبی فلزات

بلوک اف بخشی از جدول تناوبی است که شامل عناصری می‌شود که زیرلایهٔ اف آن‌ها در حال پر شدن باشد. به این عناصر فلزات واسطه داخلی نیز می‌گویند.[۱] عناصر دو دستهٔ لانتانیدها و آکتینیدها به جز لوتتیم و لورنسیم[۲] جزو بلوک اف هستند.

این عناصر که الکترونهای متمایزکننده اتم آنها، در ترازهای n-2)F) لایه ظرفیت که ترازهای نسبتاً درونی‌اند قرار می‌گیرند، به عناصر واسطه داخلی معروفند و جزو عنصرهای گروه III B(گروه سوم) در جدول تناوبی می‌باشند و دو ردیف متمایز از عنصرهای واسطه را شامل می‌شوند که عبارتند از اکتنیدها و لانتانیدها. عناصر دستهٔ اول خواصی مشابه فلز لانتان دارند و به لانتانیدها مشهور هستند و عناصر دستهٔ دوم خواصی مشابه فلز اکتینیم دارند و به اکتینیدها معروف شده‌اند.

از آن جا که قرار دادن لانتانیدها و اکتینیدها در خانه‌های پلاک ۵۷ و ۸۹ میسرنمی شد، این دو گروه در پایین جدول تناوبی و به صورت جداگانه اما با ارجاع به دو عنصر لانتانیم (لانتان) و اکتینیم قرارگرفته‌اند.

لانتانیدها

[ویرایش]

در این عناصر زیرلایهٔ ۴f در حال پرشدن می‌باشد و شامل عناصر از عدد اتمی ۵۷ تا ۷۱ می‌باشند. این عناصر براق و واکنش‌پذیری شیمیایی قابل توجهی دارند و نسبتاً عناصری چگالند.

اکتینیدها

[ویرایش]

در این عناصر زیرلایهٔ ۵f در حال پرشدن می‌باشد و شامل عناصر از عدد اتمی ۸۹ تا ۱۰۳ می‌باشد، برای مطالعهٔ اکتینیدها ساختارهسته نسبت به آرایش الکترونی عناصر از اهمیت بیشتری برخوردار می‌باشد، مشهورترین اکتینید که امروزه بحث‌های زیادی را در اقتصاد و سیاست و علم به خود اختصاص داده‌است اورانیوم می‌باشد که از آن انواع استفاده‌های صلح‌آمیز و غیر صلح‌آمیز (برای ساخت سلاح‌های اتمی) می‌شود. تمامی این عناصر بجز ۳ عنصر اول یعنی اورانیوم و توریم و پروتاکتینیم بقیه در آزمایشگاه ساخته شده‌اند. پلوتونیم به مقدار بسیار ناچیزی در سنگ‌های اورانیوم دار پیدا شده‌است. این عناصر همگی رادیو اکتیو و چگالند.

بلوک اف
لانتانیدها ۵۷
La
۵۸
Ce
۵۹
Pr
۶۰
Nd
۶۱
Pm
۶۲
Sm
۶۳
Eu
۶۴
Gd
۶۵
Tb
۶۶
Dy
۶۷
Ho
۶۸
Er
۶۹
Tm
۷۰
Yb
۷۱
Lu
آکتینیدها ۸۹
Ac
۹۰
Th
۹۱
Pa
۹۲
U
۹۳
Np
۹۴
Pu
۹۵
Am
۹۶
Cm
۹۷
Bk
۹۸
Cf
۹۹
Es
۱۰۰
Fm
۱۰۱
Md
۱۰۲
No
۱۰۳
Lr

منابع

[ویرایش]
  1. IUPAC Periodic Table 2007 .pdf
  2. این دو عنصر جزو بلوک دی هستند.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «f-block». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۳.

پیوند به بیرون

[ویرایش]