قره‌قات

Redcurrant
قره قات پرورشی.
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
راسته:	خاراشکن‌سانان
تیره:	انگورفرنگی
سرده:	انگورفرنگی
نام دوبخشی
Ribes rubrum L.

قره قات جنگلهای ارسباران

قره‌قات یا قارا قات یا به کلام عامه به تقلید از فنگلیش کرن بری، کرنبری، که گونه های مختلفی دارد، میوه‌ای جنگلی است که بومی اروپای غربی و شمال کشورهای ایتالیا، اسپانیا، لهستان و پرتغال است. ارتفاع بوته قره‌قات ۱–۱٫۵ متر است و گاهی تا به دو متر نیز می‌رسد. شکوفه‌ها، به علت رنگ زرد مایل به سبزشان تا حدی نامرئی هستند. میوه‌ها در خوشه‌های آویخته پدید می‌آیند. هر خوشه، ۳–۱۰ میوه قرمز شفاف با قطر ۸–۱۲ میلی‌متر را شامل می‌شود. هر درختچه، ۳–۴ کیلو میوه در سال می‌دهد. میوه‌ها در اواسط تابستان می‌رسند.

قره‌قات نباید با سیاه گیله (Blueberry) اشتباه شود. آن میوه‌ها طعمی مایل به شیرین دارند. متأسفانه این اشتباه اسامی، به علت نایابی نسبی قره‌قات و شناخته شدن بلوبری از طریق ارتباط با جهان غرب، حتی در محیط‌های آکادمیک شیوع پیدا کرده‌است. توصیفی که یک منبع سنتی‌تر از قره‌قات می‌کند، به واقعیت نزدیک‌تر است: «اسم ترکی من «قره قاط» است به من قراقات و قراطاط هم گفته‌اند، عده‌ای از گیاه‌شناسان قدیم ایران از جمله بغدادی مرا نوعی زغال اخته و عده‌ای دیگر نوعی زرشک می‌دانند …».قره در ترکی به معنای سیاه است که همان قره گیله گفته میشود و گیله نیز در عامیانه به عدد یا دانه گفته میشود، به قره گیله در کشور آذربایجان « یه میشان » گفته میشود. اما در آستارای گیلان و فشم تهران و... نوع قرمز رنگ آن وجود دارد که کمتر مصرف خوراکی دارد که شبیه قره گیله است اما رنگ آن سرخ است.

کشت

کشت قره قات در قرن هفدهم در کشور بلژیک و شمال فرانسه شروع شد. در زمان معاصر گونه‌های مختلفی برای کشت انتخاب شده‌اند. یکی از معروفترین این گونه‌ها white currant است که مزه شیرین‌تری دارد.

استفاده‌ها

استفاده از «قره‌قات» برای تهیه مربا

طعم میوه قره قات ترش است. این میوه در کشورهای اروپایی برای درست کردن مرباهای نسبتاً گران‌قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد. علی‌رغم اینکه کاشت و نگهداری قره قات چندان سخت نیست، این میوه حتی در اروپا نیز کمیاب است. در ایران، خشک شده قره قات در عطاری‌ها یافت می‌شود. دم کرده قره قات را برای رقیق کردن خون تجویز می‌کنند و اعتقاد بر آن است که خوردن آن از سکته قلبی ممانعت می‌کند. قره قات بهترین دارو برای تنظیم و کاهش فشار خون می‌باشد. محققان طبق آخرین تحقیقات فهمیده اند مصرف این میوه در ۲۱ روز کبد را از آسیب محافظت میکند،آنتی اکسیدان‌های موجود در آن توسعه ضایعات و فیبروز و توسعه بافت اسکار در کبد را کند می‌کند.