Աբդուլա Ավլոնի

Աբդուլա Ավլոնի; ուզբ.՝ Abdulla Avloniy
Ծնվել է	հուլիսի 12 (24), 1874 կամ 1878
Ծննդավայր	Տաշքենդ, Թուրքեստան, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	օգոստոսի 25, 1934 կամ 1934
Մահվան վայր	Տաշքենդ, Ուզբեկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Botkin Street Cemetery
Քաղաքացիություն	Turkestan Autonomous Soviet Socialist Republic, ԽՍՀՄ և Թուրքեստան
Մասնագիտություն	գրող, մանկագիր, դրամատուրգ, լրագրող և վիպասան
Աշխատավայր	Ուզբեկստանի ազգային համալսարան
Պարգևներ և ; մրցանակներ
	Abdulla Avloniy Վիքիպահեստում

Աբդուլա Ավլոնի (ռուս.՝ Авлони, Абдулла, հուլիսի 12 (24), 1874 կամ 1878, Տաշքենդ, Թուրքեստան, Ռուսական կայսրություն - օգոստոսի 25, 1934(1934-08-25) կամ 1934, Տաշքենդ, Ուզբեկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայտնի ուզբեկ գրողը, որը գրել է երեխաների համար, դրամատուրգ, մանկավարժ և լուսավորիչ, որը մեծ ներդրում է ունեցել ուզբեկական ժամանակակից դպրոցի զարգացման համար։

Կենսագրություն

Աբդուլա Ավլոնին ծնվել է 1878 թվականին, Տաշքենդում։ Սովորել է մեդրեսեին կից դպրոցում։

Նա ջադիդական շարժման առաջնորդներից էր, որը 19-րդ դարի վերջին տարածվել է նաև ռուս մուսուլմանների շրջանում։ Աբդուլա Ավլոնին ուզբեկ երեխաների համար նոր մեթոդական դպրոցներ ստեղծելու առաջատարներից մեկն էր։ Գրել է դասագրքեր և ձեռնարկներ այդ դպրոցների համար։

1907 թվականին հրատարակել է «Շուխրատ» ուզբեկական թերթը։

1913 թվականի վերջին Ա. Ավլոնին Տաշքենդում կազմակերպել է Ուզբեկստանի առաջին թատերախմբերից մեկը՝ «Թուրքեստան» անունով, որը գոյատևել է մինչև 1917 թվականի փետրվար ամիսը։

Խորհրդային շրջանում նա Ուզբեկստանում կրթության ակտիվ գործիչներից մեկն էր։ Դասավանդել է, գրքեր ու պիեսներ գրել ուզբեկական թատրոնի համար։

Տաշքենդում Ուզբեկստանի ազգային համալսարանի կազմավորումից հետո անմիջապես ձևավորվել է ուզբեկերենի ուսուցման խումբ^[1], որում ընդգրկված էր 20 մարդ։ Ա. Ավլոնին ուզբեկ մի խումբ այլ լուսավորիչների հետ դասավանդել է այնտեղ^[2]։

Աբդուլա Ավլոնին մահացել է 1934 թվականի օգոստոսի 25-ին, Տաշքենդում և թաղվել է Բոտկինյան գերեզմանատանը։

Տաշքենդում՝ «Խամիդ Օլիմջան» մետրոյի բազմաբնակարան շենքի բնակարաններից մեկում է գտնվում Աբդուլա Ավլոնիի հիշատակի սենյակը, որտեղ այն տեղափոխվել է Ավլոնիի ապրած տան փլուզումից հետո։

2013 թվականի փետրվարի 17-ին Տաշքենդում սպանվել է Աբդուլա Ավլոնիի դուստրը՝ ենթադրաբար` կողոպտման նպատակով։

Ծանոթագրություններ

↑ Այդ ժամանակ այն կոչվել է «թյուրքական» խումբ
↑ Դասերն անց են կացրել. Բուրխան Խաբիբը, Ուսման Խոջաևը, Իբրահիմ Տահրին, Խոդի Ֆայզին, Ահմադ Ֆայզին, Ադբուլա Ավլոնին

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աբդուլա Ավլոնի» հոդվածին։

[1] Այդ ժամանակ այն կոչվել է «թյուրքական» խումբ

[2] Դասերն անց են կացրել. Բուրխան Խաբիբը, Ուսման Խոջաևը, Իբրահիմ Տահրին, Խոդի Ֆայզին, Ահմադ Ֆայզին, Ադբուլա Ավլոնին

[1]

[2]