Jump to content

Կաթետր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Բժշկության մեջ կաթետրը[1] բարակ խողովակ է, որը պատրաստված է բժշկական նշանակության նյութերից, որը ունի կիրառության լայն շրջանակ։ Կաթետրերը բժշկական գործիքներ են, որոնք կարող են տեղադրվել մարմնում՝ հիվանդությունները բուժելու կամ վիրահատական միջամտություններ իրականացնելու համար։ Կաթետրները արտադրվում են հատուկ կիրառությունների համար, ինչպիսիք են սրտանոթային, ուրոլոգիական, ստամոքս-աղիքային, նյարդաանոթային և ակնաբուժական պրոցեդուրաները։ Կաթետրի տեղադրման գործընթացը կոչվում է կաթետրիզացիա։

Մեծ մաս դեպքերում կաթետրերըը բարակ, ճկուն խողովակներ են (փափուկ կաթետր), թեև կախված կիրառությունից լինում են տարբեր կոշտության կաթետրներ։ Մարմնի ներսում մնացած կաթետրը՝ ժամանակավոր կամ մշտական, կարող է կոչվել «մշտական կաթետր» (օրինակ՝ ծայրամասային տեղադրված կենտրոնական կաթետր)։ Մշտական տեղադրված կաթետրը կարող է կոչվել «permcath» (ապրանքանիշի անվանում)։

Կաթետրերը կարող են տեղադրվել մարմնի որևէ խոռոչի, ծորանի կամ անոթի, ուղեղի, մաշկի կամ ճարպային հյուսվածքի մեջ։ Ֆունկցիոնալ առումով դրանք թույլ են տալիս հեղուկի դրենաժ, հեղուկների կամ գազերի կառավարում, վիրաբուժական գործիքների միջոցով հասանելիություն, ինչպես նաև կատարում են մի շարք այլ ֆունկցիաներ՝ կախված կաթետրի տեսակից[2]։ Հատուկ տեսակի կաթետրներ, որոնք նաև կոչվում են զոնդեր, օգտագործվում են նախակլինիկական կամ կլինիկական հետազոտություններում լիպոֆիլ և հիդրոֆիլ միացությունների[3], սպիտակուցին կապված և չկապված դեղամիջոցների[4][5], նյարդահաղորդիչների, պեպտիդների և սպիտակուցների, հակամարմինների[6][7][8], նանոմասնիկների և նանոկրիչների, ֆերմենտների և վեզիկուլների նմուշառման համար։

Ծագումնաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Կաթետր» (հունարեն καθετήρ kathetḗr-ից) գալիս է հունարեն καθίεμαι kathíemai բայից, որը նշանակում է «ներս խրել» կամ «ներքև ուղարկել», քանի որ կաթետրը թույլ է տվել, որ հեղուկը «ցած իջնի» մարմնից[9]։

Կիրառում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեկանգամյա օգտագործման միզային կաթետր, 40 սմ

Մարմնի տարբեր հատվածներում կաթետրի տեղադրումը կարող է թույլ տալ.

Պատմական ակնարկ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հին գյուտարարներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կատետերներ Հռոմեական կայսրությունից, 1-ին դար մ.թ.ա.

Հին չինացիներն օգտագործում էին սոխի ցողունները, հռոմեացիները, հինդուները և հույները՝ փայտից կամ թանկարժեք մետաղներից պատրաստված խողովակներ[11]։

Հին սիրիացիները կաթետրներ են ստեղծել եղեգնից

Ժամանակակից

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ճկուն կաթետրի ամենավաղ հայտնագործությունը եղել է 18-րդ դարում[12]։ Ընդլայնելով իր հնարամտությունը իր ընտանիքի բժշկական խնդիրների վրա՝ Բենջամին Ֆրանկլինը հայտնագործեց ճկուն կաթետրը 1752 թվականին, երբ նրա եղբայր Ջոնը տառապում էր միզապարկի քարերից։ Ֆրանկլինի կաթետրը պատրաստված էր մետաղից, որի հատվածները կապված էին մետաղալարով, որը կցված էր տեղադրման ընթացքում կոշտություն ապահովելու համար[13][14]։

Համաձայն Բենջամին Ֆրանկլինի Նշումների 4-րդ հատորի (1959) նամակի տողատակի ծանոթագրության, Ֆրանկլինը 1720 թվականից Ֆրանչեսկո Ռոնչելի-Պարդինոյին համարում է ճկուն կաթետրի գյուտարար։ Իրականում, Ֆրանկլինը պնդում է, որ ճկուն կաթետրը կարող է նախագծված լինել ավելի վաղ[15]։

Կատետրի վաղ ժամանակակից կիրառումը եղել է Կլոդ Բեռնարի կողմից սրտի կատետերիզացման նպատակով 1844 թվականին։ Գործընթացը ներառում է մուտք դեպի ձիու փորոքներ պարանոցային երակով և քնային զարկերակի միջոցով։ Սա կաթետրի ավելի վաղ և ժամանակակից կիրառություն է, քանի որ այս կատետրի օգտագործման տեխնիկան դեռևս կիրառվում է նյարդավիրաբույժների, սրտաբանների և սրտանոթային վիրաբույժների կողմից[16]։

Դեյվիդ Ս. Շերիդանը հնարել է ժամանակակից մեկանգամյա օգտագործման կաթետրը 1940-ականներին[17]։ Մինչ այդ, բազմակի օգտագործման որոշ կաթետրներ բաղկացած էին հյուսված բամբակյա խողովակներից, որոնք լաքապատված էին, ջերմային մշակված և փայլեցված։ Քանի որ դրանք հիմնականում արտադրվում էին Ֆրանսիայում, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը խոչնդոտում էր վերջինիս մատակարարման շղթային[18]։

1959 թվականին Տեսչանն առաջին անգամ նկարագրեց կենտրոնական երակային կաթետրը որպես արյան անոթների հասանելիության միջոց հեմոդիալիզի համար[19]։

Այլ բազմակի օգտագործման կաթետրները բաղկացած էին կարմիր ռետինե խողովակներից։ Թեև դրանք ստերիլիզացվել են մինչև կրկնակի օգտագործումը, այնուամենայնիվ, դրանք վարակվելու մեծ վտանգ են ներկայացնում և հաճախ հանգեցնում են հիվանդության տարածմանը[20]։

1982թ.-ին Քուինթոնը Չիկագոյի Քաունթի Քուքի հիվանդանոցի նեֆրոլոգ բժիշկ Սախարամ Մահուրկարի հետ միասին մշակել է երկու լուսանցք ունեցո կաթետր, որը դարձել է հեմոդիալիզի և աֆերեզի համար ստանդարտ[19]։

Շերիդանը 1988 թվականին Ֆորբս ամսագրի կողմից ստացել է «Կաթետրի արքա» անվանումը։ Նա նաև հնարել է ժամանակակից «մեկանգամյա օգտագործման» պլաստիկ էնդոտրախեալ խողովակը, որն այժմ սովորաբար օգտագործվում է վիրաբուժության մեջ[17]։

Բաղադրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միզային կաթետրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

կաթետրների պատրաստման համար օգտագործվում են մի շարք պոլիմերներ, այդ թվում՝ սիլիկոնե կաուչուկ, նեյլոն, պոլիուրեթան, պոլիէթիլենային տերեֆտալատ, լատեքս և ջերմապլաստիկ էլաստոմերներ։ Սիլիկոնը իմպլանտացվող ամենատարածված տարբերակներից մեկն է, քանի որ այն իներտ է և չի ռեակցվում մարմնի հեղուկների և մի շարք բժշկական հեղուկների հետ, որոնց հետ այն կարող է շփվել։ Մյուս կողմից, պոլիմերը մեխանիկորեն թույլ է, և կաթետրում մի շարք կառուցվածքային փոփոխություններ են տեղի ունենում[21][22][23]։ Օրինակ՝ սիլիկոնն օգտագործվում է Ֆոլեի կաթետրում, որտեղ վնասվածքներ են գրանցվել և որոնք հաճախ պահանջում են վիրահատություն՝ միզապարկի մեջ մնացած ծայրը հեռացնելու համար։

Միզապարկի խնդիրների համար կան բազմաթիվ տարբեր տեսակի կաթետրներ։ Տիպիկ ժամանակակից կաթետրերըը պատրաստված են պոլիուրեթանից և ունի տարբեր երկարություններ և չափսեր տղամարդկանց, կանանց և երեխաների համար[փա՞ստ]:

Որոշ կաթետրներ փաթեթավորված են ստերիլ աղային լուծույթի մեջ[փա՞ստ]:

Կաթետրներ, որոնք օգտագործվում են ինտերվենցիոն պրոցեդուրաներում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կախված պահանջվող մեխանիկական բնութագրերից՝ տարբեր պոլիմերներ և պոլիմեր-մետաղ կոմպոզիտներ կարող են օգտագործվել միջամտության նպատակով օգտագործվող կաթետրներ կառուցելու համար։ Ընդհանուր նյութերը ներառում են պոլիամիդ (նեյլոն), պոլիեթեր բլոկ ամիդ, պոլիուերաթան, պոլիէթիլեն տերեֆտալատ և պոլիիմիդներ։ Այս նյութերը հաճախ օգտագործվում են միմյանց հետ միասին և հաճախ շերտավորվում են չժանգոտվող պողպատի հյուսման, լազերային կտրված չժանգոտվող պողպատից խողովակների կամ այլ կառույցների վրա՝ կաթետրին փոխանցելու ցանկալի անհրաժեշտ առանձնահատկությունները, որոնք կախված են նախատեսված կիրառությունից։ Օրինակ, նյարդաբանական կիրառությունների համար անոթային կաթետրների արտադրության համար օգտագործվող նյութերն ու կառուցվածքները կարող են զգալիորեն տարբերվել սրտանոթային օգտագործման համար նախատեսված կաթետրներից։

Ուղղորդող կաթետրը (կատետերներ, որոնք ուղղորդում են անգիոպլաստիկայի բալոննրեը և ստենտները) կազմված են պոլիտետրաֆտորէթիլենի ամենաներքին շերտից, որը քսուք է, որին հաջորդում է չժանգոտվող պողպատից հյուսված մետաղալարի արտաքին շերտը, որն օգնում է պահպանել կաթետրի ձևը և կանխել կաթետրի ծռվելը անոթների միջով անցնելիս, վերջինիս հաջորդում է նեյլոնե էլաստոմերային ամենաարտաքին շերտը, որն ապահովում է կաթետրի լրացուցիչ ամրություն և պահպանում է կաթետրի կորությունը ոլորապտույտ անոթների միջով անցնելիս[24]։

Տեղադրման հեշտությունը բարձրացնելու համար որոշ կաթետրներ պատված են լյուբրիկանտային ծածկույթով՝ շփումը նվազեցնելու համար։ Լյուբրիկանտային ծածկույթը ստեղծում է հարթ, սայթաքուն թաղանթ, ինչը հեշտացնում է կաթետրի տեղադրումը։

Ինվազիվ միջամտություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարբեր տեսակների կաթետրներ
A. Ընդհանուր տեսք
B. Ե՛վ պունկցիոն ասեղը, և՛ օբթուրատոր միացված են, ինչը թույլ է տալիս ուղղակիորեն ներդնել:
C. Պունկցիոն ասեղը հետ քաշվեց: Օբթուրատորը ներգրավված է: Օգտագործվում է, օրինակ, ուղեկցորդի վրա կաթետերի կայուն առաջխաղացման համար:
D. Ե՛վ օբտուրատորը, և՛ պունկցիոն ասեղը հետ է քաշվել, երբ կաթետերը տեղում է:
E.Ֆիքսող լարը քաշվում է (ներքևի կենտրոնում), այնուհետև փաթաթվում և ամրացվում է կաթետերի մակերեսային ծայրին:

Դիագնոստիկ կաթետրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անգիոգրաֆիայի պրոցեդուրաներում օգտագործվում են տարբեր կաթետրներ[24][25]։ Ախտորոշիչ կաթետրներն ուղղում են լարերը արյան անոթների միջով։ Այնուհետև ռադիոկոնտրաստային նյութը ներարկվում է կաթետրի միջոցով, որպեսզի տեսանելի լինեն անոթները տարբեր մեթոդների միջոցով, ինչպիսիք են համակարգչային շերտագրությունը (ՀՇ), պրոյեկցիոն ռադիոգրաֆիան և ֆլյուորոսկոպիան[25]։ Pigtail-ը ոչ սելեկտիվ կաթետր է՝ բազմաթիվ կողմնային անցքերով, որոնք կարող են մեծ ծավալի կոնտրաստ ուղղել դեպի արյունատար անոթ[26]։ Cobra-ն ընտրովի կաթետր է, որն օգտագործվում է որովայնի իջնող անոթները կաթետերիզացիայի ենթարկելու համար։ Cobra կաթետրը առաջ են շարժվում հրելով և հանվում են քաշելով։ Sidewinder կաթետրը-ը ընտրովի կաթետր է, որն օգտագործվում է աորտայում միջամտություն կատարելու համար։ Headhunter, Newton, Simmons, Bentson և Berenstein կաթետրերը օգտագործվում են աորտայի աղեղի երեք ճյուղերից մեկի մեջ մտնելու համար։ Yashiro կաթետրը-ը ընտրովի, հիդրոֆիլ կաթետր է, որը նախատեսված է արևային ցողուն օպտիմալ մուտք ստեղծելու համար[27]։

Բալոնային կաթետրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Բալոնային կաթետրներ

Կան նաև բալոնային կաթետերներ, որոնք օգտագործվում են անգիոպլաստիկայի միջամտություններում, ինչպիսիք են պարզ բալոնային կաթետերը, որոնք օգտակար են անոթների նեղ ստենոզը լայնացնելու համար, դեղապատ բալոններ, որոնք մակերեսին պարունակում են պակլիտաքսել՝ կանխելու անոթների պատերի հարթ մկանային բջիջների պրոլիֆերացիան, այդպիսով նվազեցնելով անոթների խցանման հավանականությունը, ապագայում բարձր ճնշումային բալոնային կաթետրներ, որոնք կարող են բացել երակային կայուն սթենոզները և զարկերակ-երակային խուղակները[28]։

Դիալիզային կաթետրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Դիալիզային կաթետր

Արյան հոսքի համարժեքության, կաթետրի օգտագործման ժամանակահատվածի, վարակի և թրոմբոէմբոլիայի ռիսկի հասնելու մեջ տարբերություն չկա՝ արդյոք դիալիզի կաթետերն ունի աստիճանական, անցքերով կամ սիմետրիկ ծայր[29]։ Palidrome Կաթետրը գերազանցում է Permcath կաթետրին արյան առավելագույն հոսքի, դիալիզի համարժեքության և տարեկան անցանելիության մակարդակով։ Permcath-ի նման, Palidrome կաթետրն ունի վարակման և թրոմբոէմբոլիայի բարձր մակարդակ[30]։

Վնասակար ազդեցություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Մարմնում ցանկացած օտար առարկա պարունակում է ինֆեկցման վտանգ, և կաթետրը կարող է ծառայել որպես բակտերիաների արյան շրջանառություն կամ մարմին ներթափանցելու ճանապարհ», - ասում է Միչիգանի համալսարանի բուժքույրական դպրոցի պրոֆեսոր Միլիսա Մանոյլովիչը[31]։

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «catheter noun - Definition, pictures, pronunciation and usage notes | Oxford Advanced Learner's Dictionary at». Oxfordlearnersdictionaries.com. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 6-ին.
  2. ↑ Diggery, Robert (2012). Catheters: Types, applications and potential complications (medical devices and equipment. Nova Science. ISBN 978-1621006305.
  3. ↑ Altendorfer-Kroath, Thomas; Schimek, Denise; Eberl, Anita; Rauter, Günther; Ratzer, Maria; Raml, Reingard; Sinner, Frank; Birngruber, Thomas (January 2019). «Comparison of cerebral Open Flow Microperfusion and Microdialysis when sampling small lipophilic and small hydrophilic substances». Journal of Neuroscience Methods. 311: 394–401. doi:10.1016/j.jneumeth.2018.09.024. ISSN 0165-0270. PMID 30266621. S2CID 52883354.
  4. ↑ Schaupp, L.; Ellmerer, M.; Brunner, G. A.; Wutte, A.; Sendlhofer, G.; Trajanoski, Z.; Skrabal, F.; Pieber, T. R.; Wach, P. (1999 թ․ փետրվարի 1). «Direct access to interstitial fluid in adipose tissue in humans by use of open-flow microperfusion». American Journal of Physiology. Endocrinology and Metabolism. 276 (2): E401–E408. doi:10.1152/ajpendo.1999.276.2.e401. ISSN 0193-1849. PMID 9950802.
  5. ↑ Ellmerer, Martin; Schaupp, Lukas; Brunner, Gernot A.; Sendlhofer, Gerald; Wutte, Andrea; Wach, Paul; Pieber, Thomas R. (2000 թ․ փետրվարի 1). «Measurement of interstitial albumin in human skeletal muscle and adipose tissue by open-flow microperfusion». American Journal of Physiology. Endocrinology and Metabolism. 278 (2): E352–E356. doi:10.1152/ajpendo.2000.278.2.e352. ISSN 0193-1849. PMID 10662720. S2CID 11616153.
  6. ↑ Dragatin, Christian; Polus, Florine; Bodenlenz, Manfred; Calonder, Claudio; Aigner, Birgit; Tiffner, Katrin Irene; Mader, Julia Katharina; Ratzer, Maria; Woessner, Ralph; Pieber, Thomas Rudolf; Cheng, Yi (2015 թ․ նոյեմբերի 23). «Secukinumab distributes into dermal interstitial fluid of psoriasis patients as demonstrated by open flow microperfusion». Experimental Dermatology. 25 (2): 157–159. doi:10.1111/exd.12863. ISSN 0906-6705. PMID 26439798. S2CID 34556907.
  7. ↑ Kolbinger, Frank; Loesche, Christian; Valentin, Marie-Anne; Jiang, Xiaoyu; Cheng, Yi; Jarvis, Philip; Peters, Thomas; Calonder, Claudio; Bruin, Gerard; Polus, Florine; Aigner, Birgit (March 2017). «β-Defensin 2 is a responsive biomarker of IL-17A–driven skin pathology in patients with psoriasis». Journal of Allergy and Clinical Immunology. 139 (3): 923–932.e8. doi:10.1016/j.jaci.2016.06.038. ISSN 0091-6749. PMID 27502297. S2CID 30272491.
  8. ↑ Kleinert, Maximilian; Kotzbeck, Petra; Altendorfer-Kroath, Thomas; Birngruber, Thomas; Tschöp, Matthias H.; Clemmensen, Christoffer (December 2019). «Corrigendum to "Time-resolved hypothalamic open flow micro-perfusion reveals normal leptin transport across the blood–brain barrier in leptin resistant mice" [Molecular Metabolism 13 (2018) 77–82]». Molecular Metabolism. 30: 265. doi:10.1016/j.molmet.2019.11.001. ISSN 2212-8778. PMC 6889745. PMID 31767178.
  9. ↑ Feneley, Roger C. L.; Hopley, Ian B.; Wells, Peter N. T. (2015 թ․ նոյեմբերի 17). «Urinary catheters: history, current status, adverse events and research agenda». Journal of Medical Engineering & Technology. 39 (8): 459–470. doi:10.3109/03091902.2015.1085600. PMC 4673556. PMID 26383168.
  10. ↑ «MedlinePlus: Urinary catheters». U.S. National Library of Medicine. 2019 թ․ նոյեմբերի 6.
  11. ↑ «MedTech Memoirs: Catheters». Advantage Business Media. 2015 թ․ հունիսի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
  12. ↑ «Didusch Site - Milestones - Relief in a Tube: Catheters Remain a Steadfast Treatment for Urinary Disorders». www.urologichistory.museum. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 17-ին.
  13. ↑ «Benjamin Franklin: In Search of a Better World». Minnesota Historical Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 12-ին.
  14. ↑ Hirschmann, J.V. (December 2005). «Benjamin Franklin and Medicine». Annals of Internal Medicine. 143 (11): 830–4. doi:10.7326/0003-4819-143-11-200512060-00012. PMID 16330795. S2CID 32882591. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2019 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 2-ին.
  15. ↑ Huth, E.J. (2007). «Benjamin Franklin's place in the history of medicine» (PDF). Journal of the Royal College of Physicians of Edinburgh. 37 (4): 373–8. PMID 18447203.
  16. ↑ Baim, Donald (2005). Grossman's Cardiac Catheterization, Angiography, and Intervention. Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0781755672.
  17. ↑ 17,0 17,1 «David S. Sheridan». Washington Post. 2004 թ․ մայիսի 7.
  18. ↑ «David Sheridan, 95; Dropout Invented Key Medical Device». Los Angeles Times. 2004 թ․ մայիսի 4.
  19. ↑ 19,0 19,1 Mehta H (2015). «An insight into the sites of noncuffed hemodialysis catheters». Indian Journal of Nephrology. 25 (5): 261–2. doi:10.4103/0971-4065.152729. PMC 4588318. PMID 26628788.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  20. ↑ Engineers, NPCS Board of Consultants & (2014 թ․ հունվարի 1). Handbook on Medical and Surgical Disposable Products. Niir Project Consultancy Services. ISBN 9789381039281 – via Google Books.
  21. ↑ McKenzie, J. M.; Flahiff, C. M.; Nelson, C. L. (1993 թ․ հոկտեմբերի 1). «Retention and strength of silicone-rubber catheters. A report of five cases of retention and analysis of catheter strength». J Bone Joint Surg Am (անգլերեն). 75 (10): 1505–1507. doi:10.2106/00004623-199310000-00011. ISSN 0021-9355. PMID 8408139. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 12-ին.
  22. ↑ Agarwal, Shaleen; Gandhi, Mamatha; Kashyap, Randeep; Liebman, Scott (2011 թ․ մարտի 1). «Spontaneous Rupture of a Silicone Peritoneal Dialysis Catheter Presenting Outflow Failure and Peritonitis». Peritoneal Dialysis International (անգլերեն). 31 (2): 204–206. doi:10.3747/pdi.2010.00123 (inactive 2022 թ․ դեկտեմբերի 31). ISSN 0896-8608. PMID 21427251. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մայիսի 8-ին.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ DOI inactive as of 2022 (link)
  23. ↑ Mirza, Bilal; Saleem, Muhammad; Sheikh, Afzal (2010 թ․ օգոստոսի 14). «Broken Piece of Silicone Suction Catheter in Upper Alimentary Tract of a Neonate». APSP Journal of Case Reports. 1 (1): 8. ISSN 2218-8185. PMC 3417984. PMID 22953251.
  24. ↑ 24,0 24,1 Ali, Ronan; Lecturer in Adult Internal Medicine, Faculty of Medical Sciences, University of the West Indies, St Augustine, Trinidad; Greenbaum, Adam B; Director, Cardiac Catheterization Laboratory, Henry Ford Hospital, Detroit, Michigan, US; Kugelmass, Aaron D; Chief of Cardiology and Medical Director, Heart and Vascular Program, Baystate Medical Center, 759 Chestnut Street, Springfield, Massachusetts, US. E: aaron.kugelmassmd@bhs.org (2012). «A Review of Available Angioplasty Guiding Catheters, Wires and Balloons – Making the Right Choice». Interventional Cardiology Review (անգլերեն). 7 (2): 100. doi:10.15420/icr.2012.7.2.100. ISSN 1756-1477.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  25. ↑ 25,0 25,1 Themes, U. F. O. (2016 թ․ հունիսի 20). «Catheter-Based Technology and Devices». Thoracic Key (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  26. ↑ Davies, AH; Brophy, CM (2005 թ․ հոկտեմբերի 10). Vascular surgery. Springer Science & Business Media. էջ 239. ISBN 9781852332884. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 3-ին.
  27. ↑ Golowa, Yosef S.; Kalva, Sanjeeva P.; D'Othee, Bertrand Janne (April 2009). «Use of a Yashiro Catheter to Facilitate Complex Visceral Catheterization». Journal of Vascular and Interventional Radiology (անգլերեն). 20 (4): 557–559. doi:10.1016/j.jvir.2009.01.014. PMID 19243973.
  28. ↑ Watson N, Jones H (2018). Chapman and Nakielny's Guide to Radiological Procedures. Elsevier. էջ 231. ISBN 9780702071669.
  29. ↑ Ling XC, Lu HP, Loh EW, Lin YK, Li YS, Lin CH, Ko YC, Wu MY, Lin YF, Tam KW (April 2019). «A systematic review and meta-analysis of the comparison of performance among step-tip, split-tip, and symmetrical-tip hemodialysis catheters». Journal of Vascular Surgery. 69 (4): 1282–1292. doi:10.1016/j.jvs.2018.09.029. PMID 30905366. S2CID 85497739.
  30. ↑ Li M, Zhang Z, Yu Y, Chen H, Li X, Ma J, Dong Z (March 2014). «Clinical application of long-term Palindrome catheter in hemodialysis patients». Iranian Journal of Kidney Diseases. 8 (2): 123–9. PMID 24685735.
  31. ↑ Laura Bailey (2019 թ․ հուլիսի 1). «Catheters: Big source of infection, but often overlooked». University of Michigan. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 16-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիիքպահեստ
Տես՝ կաթետր Վիքիբառարան, բառարան և թեզաուրուս
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կաթետր&oldid=9251919» էջից