Menyang kontèn

Ceplok piring

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Ceplok piring
Klasifikasi ngèlmiah
Karajan: Plantae
Unranked: Angiosperms
Unranked: Eudicots
Unranked: Asterids
Ordho: Gentianales
Famili: Rubiaceae
Génus: Gardenia
Spésies: G. jasminoides
Jeneng binomial
Gardenia jasminoides
J.Ellis
Sinonim[1]
  • Gardenia angustifolia Lodd.
  • Gardenia augusta Merr. nom. illeg.
  • Gardenia florida L. nom. illeg.
  • Gardenia grandiflora Lour.
  • Gardenia grandiflora Siebold ex Zucc. nom. illeg.
  • Gardenia longisepala (Masam.) Masam.
  • Gardenia maruba Siebold ex Blume
  • Gardenia pictorum Hassk.
  • Gardenia radicans Thunb.
  • Gardenia schlechteri H.Lév. nom. illeg.
  • Genipa florida (L.) Baill.
  • Genipa grandiflora (Lour.) Baill.
  • Genipa radicans (Thunb.) Baill.
  • Jasminum capense Mill.
  • Warneria augusta L. nom. inval.

Ceplok piring utawa cepiringGardenia jasminoides) utawa ing basa Indonésia kacapiring utawa kaca Piring ya iku jinising tuwuhan saka suku kopi-kopian (Rubiaceae). Kembangé warna putih lan ngganda arum. Tuwuhan iki nduwéni jeneng binominal Gardenia jasminoides kang ateges kaya déné melathi sanajan tuwuhan iki ora ana gegayutané karo tuwuhan melathi. Tuwuhan iki uga diarani Gardenia.[2]

Ing Bali karan jempiring lan katetepaké minangka maskot kutha Dhènpasar.

Asliné saka Asia lan umum tinemu ing tlatah Viètnam, Cina sisih kidul, Taiwan, Jepang, Myanmar lan India.

Kanthi godhong kang ijo mengkilat lan kembang kang arum, tuwuhan iki umum ditandur ing taman. Ing Cina wus ditandur maèwu taun, déné ing Inggris nembé digawa ing tengahing abad 18.

Dhèskripsi

[besut | besut sumber]

Ceplok piring wujud tuwuhan perdu kang madeg jejeg kanthi dhuwur 1-2 mèter[3][4]. Watange ngayu, cecawangan, déné pang kang isih nom dilapisi lilin warna ijo semu soklat[5]. Tuwuhan iki tansah ijo tanpa ngranggas, kembange warna putih ngganda arum. Kembangé bisa malih dadi woh.

Bisa tuwuh kanthi apik ing tlatah kang panas, tansah kena srengéngé, lan patusan banyu kang apik. Lemah kang cocok duwé pH watara 5-6,5.[6]

Dijenengi binominal déning ahli tetuwuhan John Ellis ing taun 1761, sawisé digawa menyang Inggris ing taun 1750-an.[7]

Ceplok piring bisa ditandur kanthi cara stèk utawa cangkok.

Pigunan

[besut | besut sumber]

Ceplok piring lumrah ditandur kanggo pethètan ing taman utawa latar, ing papan kang panas. Godhongé kena kanggo tamba gowèh, seseg napas, lara panas lan bludreg. Déné oyodé kena kanggo tamba lara untu.

Wohé ngandhut crocin (salah sijining jinis karotenoida kang wernané kuning[8], saèmper kang ana ing safron. Woh kang wis garing minangka sumba. Ing Jepang minangka mernani sandhangan lan uga panganan kang aran takuan (asinan lobak) lan wagashi.

Wong Polinésia ing kepuloan Pasifik ngroncé kembang ceplok piring kanggo kalung kang diarani Ei ing Pulo Cook, Hei ing Polinesia Prancis lan Lei ing Hawaii.

Saliyané iku, wohé uga ngandhut lenga asiri, gardenin, gardenosid, geniposid, genipin-1-D-gentiobioside, gardoside (8,10 dehydrologanin), scandoside menthyl ester, glikosid, sitosterol, mannitol, nonacosane, krosetin, krosin, klorogenin, tannin, lan dekstrose.

Rujukan

[besut | besut sumber]
  1. "The Plant List: A Working List of All Plant Species". Diarsip saka sing asli ing 17 October 2017. Dibukak ing 30 November 2014.
  2. "USDA GRIN Taxonomy". Dibukak ing 30 November 2014.
  3. Dalimartha, Setiawan (2007) [2003]. Atlas Tumbuhan Obat Indonesia. 3:30-34. Jakarta:Puspa Swara. ISBN 979-3235-73-X.
  4. Sastrapradja, Setijati; Naiola, Beth Paul; Rasmadi, Endi Rochandi; Roemantyo; Soepardijono, Ernawati Kasim; Waluyo, Eko Baroto (1980). Tanaman Pekarangan. 16:78. Jakarta:Balai Pustaka.
  5. "Gardenia augusta Merr" (PDF). Departemen Kesehatan. 14 November 2001. Diarsip saka sing asli (PDF) ing 7 December 2008. Dibukak ing 9 May 2013.
  6. Bussell, Gene A. (June 2005). "Gardenias: A Fragrance That Captivates". Southern Living. Birmingham, AL: Time Inc. Lifestyle Group. Dibukak ing 1 December 2012.
  7. Foster, Steven; Yue, Chongxi (1992). Herbal emissaries: bringing Chinese herbs to the West: a Guide to Gardening, Herbal Wisdom, and Well-Being. Healing Arts Press. kc. 185. ISBN 0-89281-349-0.
  8. Yamauchi, M; Tsuruma, K; Imai, S; Nakanishi, T; Umigai, N; Shimazawa, M; Hara, H (2011). "Crocetin prevents retinal degeneration induced by oxidative and endoplasmic reticulum stresses via inhibition of caspase activity". European Journal of Pharmacology. 650 (1): 110–9. doi:10.1016/j.ejphar.2010.09.081. PMID 20951131.