ბრუნვა (გრამატიკა)

ბრუნვა — სახელის გრამატიკული კატეგორია, რომელიც გამოხატავს სახელის მიმართებას საგნის, თვისების ან პროცესის გამომხატველ სხვა სიტყვასთან და ამის კვალობაზე, გარკვეული ფორმის მეშვეობით აკავშირებს წინადადების სხვა წევრებთან. ამასთანავე სახელის ლექსიკური მნიშვნელობა უცვლელია. ენაში ბრუნვის კატეგორიის დასადასტურებლად აუცილებელია სახელს გააჩნდეს ორი განსხვავებული ფორმა.

ბრუნვა სხვადასხვა ენაში

„ბრუნვა“ ანუ „კაზუსი“ ეტიმოლოგიურად ლათინურ სიტყვა cāsus-ს (‚ვარდნა‘, ‚ცემა‘; cadere, ‚და-ცემა‘, ‚და-ვარდნა‘) უკავშირდება, რომელიც თავის მხრივ ბერძნულ ნასესხობას წარმოადგენს და აღნიშნავს πτῶσις-ს, ლათინური და ქართული ტრანსკრიფციით [ptō̂sis] ან [პტო:სის] ‚დაცემა‘, ასევე ‚დაჰყრა‘ და გამოიყენებოდა სიტყვა კამათელის კოლოკაციურ მეწყვილედ - ზედმიწევნით თარგმანში კამათლის ყრა. ბერძენი გრამატიკოსი დიონისიოს თრაქსი (Dionysios Thrax) გამოიყენებდა ზმნისაგან განსასხვავებელი მნიშვნელობით (ანუ დაახლ. ისე როგორც დღეს დეპენდენციურ გრამატიკაშია მიღებული) და ამდენად იყენებდა მის მიმართ ფორმა „პტოსის“, რაც ქართულად სრულიად სხვა ზმნით, არსებითი (სახელისგან) „ჩამოცილებული“ ითარგმნება.

იხილეთ აგრეთვე

• ბრუნება