დოსითეოს ქუთათელი

დოსითეოსი (წერეთელი), ღირსი დოსითეოს ქუთათელი (გ. თებერვალი, 1820) — ქართველი სასულიერო და პოლიტიკური მოღვაწე, ქუთათელი მიტროპოლიტი 1781-1820 წლებში და აფხაზეთის საკათალიკოსოს გამგებელი 1792-1814 წლებში. კათოლიკოსობა უბოძა მეფე სოლომონ II-მ, მაგრამ კურთხევა არ მომხდარა. იწოდებოდა როგორც „ყოვლადსამღვდელო ქუთათელი მიტროპოლიტი დოსითეოზ და განმგე საკათალიკოსოსი“. საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მიერ შერაცხულია წმინდანად [ხსენების დღე — 6 (19) მარტი].

ბიოგრაფია

დოსითეოზი (ერისკაცობაში დავით ნიკოლოზის ძე წერეთელი) დაიბადა საჩხერეში 1750 წლის ახლო ხანებში. დოსითეოსის პაპა, პაპუნა წერეთელი 1720-იან წლებში იმერეთის სამეფოს ზემო მხარის სარდალი, ხოლო მამა — ნიკოლოზ წერეთელი, მეფე სოლომონ I-ის მეაბჯრეთუხუცესი და მეფის თარჯიმანი. დოსითეოზს ოთხი ძმა ჰყავდა: ბეჟანი, ვახუშტი, გიორგი და ქველი.

მიტროპოლიტ დოსითეოს ქუთათელს კათოლიკოსობა უბოძა სოლომონ II-მ, მაგრამ კურთხევა არ მომხდარა. დოსითეოსი დიდ მზრუნველობას იჩენდა ქუთაისის საეპისკოპოსო და საკათოლიკოსო ეკლესიების სამეურნეო საქმეებისადმი. მხარს უჭერდა ცენტრალური ხელისუფლების გაძლიერებას. 1789 წელს შედიოდა იმერეთის საერო და საეკლესიო თავკაცთა ჯგუფში, რომელთაც წინადადებით მიმართეს ერეკლე II-ს, გაეერთიანებინა და თავისი ძალაუფლებისათვის დაექვემდებარებინა ქართლ-კახეთისა და იმერეთის სამეფოები, რასაც, უარით უპასუხა ერეკლე II-მ. 1819 წლის იმერეთის აჯანყების დროს დოსითეოს ქუთათელი რუსეთის ხელისუფლებამ დააპატიმრა, როგორც აჯანყების ერთ-ერთი მოთავე. რუსეთში გადასახლების დროს იგი გზაში მოკლეს. დაკრძალულია ანანურში.

იხილეთ აგრეთვე

დასავლეთ საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქები

ლიტერატურა

ლომინაძე ბ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 627.

ლომინაძე ბ., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 2, თბ., 2012. — გვ. 487.
დადიანი ნ., ქართველთ ცხოვრება, შ. ბურჯანაძის გამოც., თბ., 1962
კიკვიძე ა., საქართველოს ისტორია (XIX ს.), თბ., 1954
ლომინაძე ბ., მასალები დასავლეთ საქართველოს XVII-XVIII საუკუნეთა ისტორიის ქრონოლოგიისათვის «მასალები საქართველოსა და კავკასიის ისტორიისათვის», 1954, ნაკვ. 31
იოსელიანი პ., ცხოვრება გიროგი მეცამეტისა, ა. გაწერელიას გამოც., ტფ., 1936