Чадски јазици

Чадски јазици
Географска распространетост:	Нигерија, Нигер, Чад, Централноафриканска Република, Камерун
Класификација:	афроазиски чадски јазици
Гранки:	биу–мандара источночадски маса западночадски
ISO 639-5:	cdc

Чадските јазици се подгрупа на афроазиското јазично семејство. Овие јазици се говорат во Нигерија, Нигер, Чад, Централноафриканската Република и Камерун. Најзастапениот чадски јазик е хауса, кој претставува лингва франка во копнена Западна Африка. Од сите останати афроазиски јазици, најблизок им е египетскиот.

Класификација

Њуман (1977) го дели семејството на четири групи, кои потоа се прифатени кај сите стручњаци:

• Западночадски јазици

Два огранока, каде спаѓаат

(А) хауса, ронски јазици, боле и ангаски; и

(Б) бадејски, варџиски јазик и зарски јазици.

• биу–мандарски јазици (Централночадски)

Три огранока, каде спаѓаат

(А) бурејски јазик, камвејски јазик и батански јазик, меѓу останатите групи;

(Б) будумски јазик и мусгунски јазик; и

(В) гидарски јазик

• Источночадски јазици

Два огранока, каде спаѓаат

(А) тумачки јазик, нансерејски јазик и Керански јазик; и

(Б) дангалеатски јазик, мокулуански јазик и сокороански јазик

• Масански јазици (Маса)

Литература

• Чадски јазици - Етнолог (англиски)
• Lukas, Johannes (1936) 'The linguistic situation in the Lake Chad area in Central Africa.' Africa, 9, 332–349.
• Lukas, Johannes. Zentralsudanische Studien, Hamburg 1937;
• Newman, Paul and Ma, Roxana (1966) 'Comparative Chadic: phonology and lexicon.' Journal of African Languages, 5, 218–251.
• Newman, Paul (1977) 'Chadic classification and reconstructions.' Afroasiatic Linguistics 5, 1, 1–42.
• Newman, Paul (1978) 'Chado-Hamitic 'adieu': new thoughts on Chadic language classification', in Fronzaroli, Pelio (уред.), Atti del Secondo Congresso Internazionale di Linguistica Camito-Semitica. Florence: Instituto de Linguistica e di Lingue Orientali, Università di Firenze, 389–397.
• Newman, Paul (1980) The Classification of Chadic within Afroasiatic. Leiden: Universitaire Pers Leiden.
• Herrmann Jungraithmayr, Kiyoshi Shimizu: Chadic lexical roots. Reimer, Berlin 1981.
• Herrmann Jungraithmayr, Dymitr Ibriszimow: Chadic lexical roots. Reimer, Berlin 1994
• Schuh, Russell (2003) 'Chadic overview', in M. Lionel Bender, Gabor Takacs, and David L. Appleyard (eds.), Selected Comparative-Historical Afrasian Linguistic Studies in Memory of Igor M. Diakonoff, LINCOM Europa, 55–60.

Надворешни врски

• Билтен за чадските јазици (англиски)