ਨੇਵਿਲ ਚੈਂਬਰਲੇਨ

ਮਾਣਯੋਗ
ਨੇਵਿਲ ਚੈਂਬਰਲੇਨ
ਮਾਣਯੋਗ ਨੇਵਿਲ ਚੈਂਬਰਲੇਨ
	1921 ਵਿੱਚ ਚੈਂਬਰਲੇਂਨ
ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
	ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ; 28 ਮਈ 1937 – 10 ਮਈ 1940
ਮੋਨਾਰਕ	ਜਾਰਜ ਛੇਵਾਂ
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ	ਸਟੈਨਲੀ ਬਾਲਡਵਿਨ
ਤੋਂ ਬਾਅਦ	ਵਿੰਸਟਨ ਚਰਚਿਲ
ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ
	ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ; 27 ਮਈ 1937 – 9 ਅਕਤੂਬਰ 1940
ਚੈਅਰਮੈਨ	ਸਰ ਡਗਲਸ ਹੈਕਿੰਗ
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ	ਸਟੈਨਲੀ ਬਾਲਡਵਿਨ
ਤੋਂ ਬਾਅਦ	ਵਿੰਸਟਨ ਚਰਚਿਲ
ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜਨਮ	ਆਰਥਰ ਨੇਵਿਲ ਚੈਂਬਰਲੇਨ; 18 ਮਾਰਚ 1869; ਬਰਮਿੰਘਮ, ਇੰਗਲੈਂਡ
ਮੌਤ	9 ਨਵੰਬਰ 1940 (ਉਮਰ 71); ਹੇਕਫੀਲਡ, ਇੰਗਲੈਂਡ
ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ	ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ
ਹੋਰ ਰਾਜਨੀਤਕ; ਸੰਬੰਧ	ਲਿਬਰਲ ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ	ਐਨੇ ਡੀ ਵੀਰੇ ਕੋਲ (ਵਿ. 1911)
ਬੱਚੇ	2
ਸਿੱਖਿਆ	ਰਗਬੀ ਸਕੂਲ
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ	ਮੇਸਨ ਕਾਲਜ
ਕਿੱਤਾ	ਕਾਰੋਬਾਰੀ; ਸਿਆਸਤਦਾਨ;
ਦਸਤਖ਼ਤ

ਆਰਥਰ ਨੇਵਿਲ ਚੈਂਬਰਲੇਨ (18 ਮਾਰਚ 1869 – 9 ਨਵੰਬਰ 1940) ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜਨੇਤਾ ਸਨ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਈ 1937 ਤੋਂ ਮਈ 1940 ਤੱਕ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਮਈ 1937 ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ 1940 ਤੱਕ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ 30 ਸਤੰਬਰ 1938 ਨੂੰ ਮਿਊਨਿਖ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਚੈਕੋਸਲੋਵਾਕੀਆ ਦੇ ਜਰਮਨ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਸੁਡੇਟਨਲੈਂਡ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਅਡੋਲਫ ਹਿਟਲਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਨਾਜ਼ੀ ਜਰਮਨੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਲਈ। 1 ਸਤੰਬਰ 1939 ਨੂੰ ਪੋਲੈਂਡ 'ਤੇ ਜਰਮਨ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਿਸ ਨੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੇ ਦੋ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਜਰਮਨੀ 'ਤੇ ਯੁੱਧ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਤੱਕ ਯੁੱਧ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਠ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। 10 ਮਈ 1940 ਨੂੰ ਉਹਨਾ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ

ਕਾਰੋਬਾਰ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ 1916 ਅਤੇ 1917 ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਰਵਿਸ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ, ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੋਸੇਫ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਸੌਤੇਲੇ ਭਰਾ ਆਸਟਨ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1918 ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਿਆ। 49 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬਰਮਿੰਘਮ ਲੇਡੀਵੁੱਡ ਡਿਵੀਜ਼ਨ. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੂਨੀਅਰ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, 1922 ਤੱਕ ਬੈਕਬੈਂਚਰ ਰਹੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1923 ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਖਜ਼ਾਨੇ ਦਾ ਚਾਂਸਲਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਲੇਬਰ -ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਵਾਪਸ ਆਏ, 1924 ਤੋਂ 1929 ਤੱਕ ਕਈ ਸੁਧਾਰ ਉਪਾਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੂੰ 1931 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਖਜ਼ਾਨੇ ਦਾ ਚਾਂਸਲਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਚੈਂਬਰਲੇਨ 28 ਮਈ 1937 ਨੂੰ ਸਟੈਨਲੀ ਬਾਲਡਵਿਨ ਦੀ ਥਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਧਦੀ ਹਮਲਾਵਰ ਜਰਮਨੀ ਪ੍ਰਤੀ ਨੀਤੀ ਦੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਮਿਊਨਿਖ ਵਿਖੇ ਉਸਦੇ ਕਾਰਜ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਨ। ਹਿਟਲਰ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਹਮਲੇ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੇ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਨੂੰ ਪੋਲੈਂਡ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜੇਕਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਇੱਕ ਗਠਜੋੜ ਜਿਸ ਨੇ ਪੋਲੈਂਡ ਉੱਤੇ ਜਰਮਨ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਲਿਆਇਆ। ਨਾਰਵੇ ਉੱਤੇ ਜਰਮਨ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗੀ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਾਊਸ ਆਫ ਕਾਮਨਜ਼ ਨੇ ਮਈ 1940 ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਾਰਵੇ ਬਹਿਸ ਕਰਵਾਈ। ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦੇ ਯੁੱਧ ਦੇ ਆਚਰਣ ਦੀ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇ ਦੀ ਵੋਟ ਵਿੱਚ, ਉਸਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਬਹੁਮਤ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁੱਖ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਕਾਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ, ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਲੇਬਰ ਅਤੇ ਲਿਬਰਲ ਪਾਰਟੀਆਂ ਉਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੀਆਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜੇ ਵੀ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਵਿੰਸਟਨ ਚਰਚਿਲ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। 22 ਸਤੰਬਰ 1940 ਨੂੰ ਬਿਮਾਰ ਸਿਹਤ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰਨ ਤੱਕ, ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਚਰਚਿਲ ਦੀ ਗੈਰ-ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਲਾਰਡ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਯੁੱਧ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਮਈ 1940 ਦੇ ਯੁੱਧ ਕੈਬਨਿਟ ਸੰਕਟ ਦੌਰਾਨ ਚਰਚਿਲ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦੀ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰਸ਼ਿਪ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ 9 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਕਾਰਨ 71 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।

ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦੀ ਸਾਖ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜੁਲਾਈ 1940 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਗਿਲਟੀ ਮੈਨ ਵਰਗੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੇ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਉੱਚ ਸਨਮਾਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਊਨਿਖ ਸਮਝੌਤੇ ਲਈ ਅਤੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿਣ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖੇ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਚਰਚਿਲ ਨੇ ਦਿ ਗੈਦਰਿੰਗ ਸਟੋਰਮ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਕੁਝ ਬਾਅਦ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਅਨੁਕੂਲ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਲਿਆ ਹੈ, ਤੀਹ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਨਿਯਮ ਦੇ ਅਧੀਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ 1938 ਵਿੱਚ ਜਰਮਨੀ ਨਾਲ ਯੁੱਧ ਕਰਨਾ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਹੋਣਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਯੂਕੇ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ, ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਅਜੇ ਵੀ ਬਰਤਾਨਵੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਣਉਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ^[1]

ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ

ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ

Joseph Chamberlain and Austen Chamberlain, 1892 — ਜੋਸਫ ਚੈਂਬਰਲੇਨ (ਕੁਰਸੀ ਤੇ) ਅਤੇ ਆਸਟਨ ਚੈਂਬਰਲੇਨ, 1892

ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦਾ ਜਨਮ 18 ਮਾਰਚ 1869 ਨੂੰ ਬਰਮਿੰਘਮ ਦੇ ਐਜਬੈਸਟਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਾਊਥਬਰਨ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਜੋਸਫ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦੀ ਦੂਸਰੀ ਪਤਨੀ ਤੋਂ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬਰਮਿੰਘਮ ਦਾ ਮੇਅਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਬਣਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਫਲੋਰੈਂਸ ਕੇਨਰਿਕ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਲੀਅਮ ਕੇਨਰਿਕ ਐਮਪੀ ਦੀ ਚਚੇਰੀ ਭੈਣ ਸੀ; ਜਦੋਂ ਉਹ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਲੜਕਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਜੋਸਫ਼ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪੁੱਤਰ, ਔਸਟਨ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਵੀ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਉਸਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ^[2] ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਪਰਿਵਾਰ ਯੂਨੀਟੇਰੀਅਨ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਜੋਸਫ਼ ਨੇਵੀਲ ਛੇ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਨਿੱਜੀ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਗੁਆ ਬੈਠਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਪਾਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ।^[3] ਨੇਵਿਲ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਪੂਜਾ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਨਾਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਧਰਮ ਵਿਚ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਕ ਏਕਤਾਵਾਦੀ ਦੱਸਿਆ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਇਕ "ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਅਗਿਆਨੀ" ਵੀ ਸੀ।^[3]

ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੂੰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਬੀਟਰਿਸ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਗਬੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।^[4] ਜੋਸਫ਼ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੇ ਫਿਰ ਨੇਵਿਲ ਨੂੰ ਮੇਸਨ ਕਾਲਜ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ^[4] ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਬਰਮਿੰਘਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹੈ। ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦੀ ਉੱਥੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦਿਲਚਸਪੀ ਸੀ ਅਤੇ 1889 ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਅਕਾਊਂਟੈਂਟਸ ਦੀ ਇੱਕ ਫਰਮ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ।^[4] ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਹ ਇੱਕ ਤਨਖਾਹਦਾਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਬਣ ਗਏ। ^[5] ਘਟੀ ਹੋਈ ਪਰਿਵਾਰਕ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ, ਜੋਸਫ਼ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਬਹਾਮਾਸ ਵਿੱਚ ਐਂਡਰੋਸ ਟਾਪੂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਸੀਸਲ ਪਲਾਂਟੇਸ਼ਨ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ^[5] ਨੇਵਿਲ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੇ ਉੱਥੇ ਛੇ ਸਾਲ ਬਿਤਾਏ ਪਰ ਅਸਫਲ ਰਹੇ, ਅਤੇ ਜੋਸਫ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੂੰ 50,000 ਪਾਊਂਡ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ।^{[lower-alpha 1]}^[6]

ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਾਪਸ ਆਉਣ 'ਤੇ, ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੇ ਧਾਤ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਹੋਸਕਿਨਜ਼ ਐਂਡ ਕੰਪਨੀ (ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ) ਖਰੀਦ ਕੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ।^[4] ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੇ 17 ਲਈ ਹੋਸਕਿਨਜ਼ ਦੇ ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕੰਪਨੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋਈ।^[4] ਉਹ ਬਰਮਿੰਘਮ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। 1906 ਵਿੱਚ, ਬਰਮਿੰਘਮ ਜਨਰਲ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਵਜੋਂ, ਅਤੇ "ਪੰਦਰਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ" ਹੋਰ ਪਤਵੰਤਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਯੁਕਤ ਹਸਪਤਾਲ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਿਆ। ^[7] ^[5]

ਚਾਲੀ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਇੱਕ ਬੈਚਲਰ ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ ਪਰ 1910 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਐਨੀ ਕੋਲ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਆਹ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਸਬੰਧ ਹੈ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੋਹਾਂ ਨੇ ਵਿਆਹ ਕਰ ਲਿਆ। ^[5] ਉਹ ਉਸਦੀ ਮਾਸੀ ਲਿਲੀਅਨ ਦੁਆਰਾ ਮਿਲੇ, ਜੋਸਫ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦੇ ਭਰਾ ਹਰਬਰਟ ਦੀ ਕੈਨੇਡੀਅਨ-ਜੰਮੀ ਵਿਧਵਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਲ 1907 ਵਿੱਚ ਐਨੀ ਕੋਲ ਦੇ ਚਾਚਾ ਐਲਫ੍ਰੇਡ ਕਲੇਟਨ ਕੋਲ, ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਇੱਕ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ।^[8]

ਉਸਨੇ ਸਥਾਨਕ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੰਸਦ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸਦੀ ਚੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਸਾਥੀ, ਸਹਾਇਕ, ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਸਹਿਯੋਗੀ ਬਣਨਾ ਸੀ। ਐਨੀ ਅਤੇ ਨੇਵਿਲ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਧੀ ਸੀ। ^[5]

ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਜੀਵਨ

ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾਈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਸੌਤੇਲੇ ਭਰਾ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਸਨ। 1900 ਦੀਆਂ "ਖਾਕੀ ਚੋਣਾਂ" ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਜੋਸਫ਼ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦੇ ਲਿਬਰਲ ਯੂਨੀਅਨਿਸਟਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤੇ। ਲਿਬਰਲ ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵਾਂ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ "ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ" ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ^[4] ਵਿਲੀਨ ਹੋ ਗਏ ਸਨ, ਜੋ 1925 ਵਿੱਚ "ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਅਤੇ ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ" ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। 1911 ਵਿੱਚ, ਨੇਵਿਲ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਸੰਸਦੀ ਹਲਕੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ, ਆਲ ਸੇਂਟਸ ਵਾਰਡ ^[5] ਲਈ ਬਰਮਿੰਘਮ ਸਿਟੀ ਕੌਂਸਲ ਲਈ ਇੱਕ ਲਿਬਰਲ ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਵਜੋਂ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ। ^[4]

ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੂੰ ਟਾਊਨ ਪਲਾਨਿੰਗ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ।^[5] ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਹੇਠ, ਬਰਮਿੰਘਮ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਬਰਤਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਟਾਊਨ ਪਲੈਨਿੰਗ ਸਕੀਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਲਿਆ। ਸਾਲ 1914 ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ।^[5] 1915 ਵਿੱਚ, ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਬਰਮਿੰਘਮ ਦੇ ਲਾਰਡ ਮੇਅਰ ਬਣੇ। ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੋਸਫ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦੇ ਪੰਜ ਚਾਚਿਆਂ ਨੇ ਵੀ ਮੁੱਖ ਬਰਮਿੰਘਮ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸਨਮਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ: ਉਹ ਸਨ ਜੋਸਫ ਦੇ ਭਰਾ ਰਿਚਰਡ ਚੈਂਬਰਲੇਨ, ਵਿਲੀਅਮ ਅਤੇ ਜਾਰਜ ਕੇਨਰਿਕ, ਚਾਰਲਸ ਬੀਲ, ਜੋ ਚਾਰ ਵਾਰ ਲਾਰਡ ਮੇਅਰ ਅਤੇ ਸਰ ਥਾਮਸ ਮਾਰਟੀਨੇਊ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਜੰਗ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਾਰਡ ਮੇਅਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਬੋਝ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਦੇ ਕੌਂਸਲਰ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬਰਾਬਰ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ।^[5] ਉਸਨੇ ਲਾਰਡ ਮੇਅਰ ਦੇ ਖਰਚੇ ਦੇ ਭੱਤੇ ਨੂੰ ਅੱਧਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਤੋਂ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਨਾਗਰਿਕ ਫੰਕਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।^[4] 1915 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ^[9]

ਦਸੰਬਰ 1916 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡੇਵਿਡ ਲੋਇਡ ਜਾਰਜ ਨੇ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੂੰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਰਵਿਸ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਦੇ ਨਵੇਂ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਦੇ ਤਾਲਮੇਲ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿ ਜ਼ਰੂਰੀ ਜੰਗੀ ਉਦਯੋਗ ਕਾਫ਼ੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ।^[4] ਉਸ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਲੋਇਡ ਜਾਰਜ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ; ਅਗਸਤ 1917 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।^[4] ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਅਤੇ ਲੋਇਡ ਜਾਰਜ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਆਪਸੀ ਨਫ਼ਰਤ ਵਾਲਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।^[4]

ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੇ ਹਾਊਸ ਆਫ ਕਾਮਨਜ਼ ਲਈ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ,^[5] ਅਤੇ ਬਰਮਿੰਘਮ ਲੇਡੀਵੁੱਡ ਲਈ ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ।^[8] ਯੁੱਧ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲਗਭਗ ਤੁਰੰਤ ਆਮ ਚੋਣ ਬੁਲਾਈ ਗਈ ਸੀ। ^[8] ਇਸ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਮੁਹਿੰਮ ਇਸ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੀ ਲਿਬਰਲ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਮਾਰਜਰੀ ਕਾਰਬੇਟ ਐਸ਼ਬੀ ਸੀ, ਉਹਨਾਂ ਸਤਾਰਾਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਜੋ ਪਹਿਲੀ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਲਈ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ। ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਹਿਲਾ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਮਰਦ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, "ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ" ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਰਚਾ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਦੋ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿੱਤੀ। ^[10] ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਲਗਭਗ 70% ਵੋਟਾਂ ਅਤੇ 6,833 ਦੇ ਬਹੁਮਤ ਨਾਲ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ^[5] ਉਹ 49 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਾਮਨਜ਼ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ^[11]

ਹਵਾਲੇ

↑ Strangio, Paul; et al. (2013). Understanding Prime-Ministerial Performance: Comparative Perspectives. Oxford: Oxford University Press. pp. 224, 226. ISBN 978-0-19-966642-3. Archived from the original on 17 June 2016. Retrieved 14 August 2015.
↑ Macklin 2006.
↑ ^3.0 ^3.1 Ruston, Alan. "Neville Chamberlain". Unitarian Universalist Historical Society. Archived from the original on 21 February 2007. Retrieved 28 January 2022.
↑ ^4.00 ^4.01 ^4.02 ^4.03 ^4.04 ^4.05 ^4.06 ^4.07 ^4.08 ^4.09 ^4.10 Smart 2010.
↑ ^5.00 ^5.01 ^5.02 ^5.03 ^5.04 ^5.05 ^5.06 ^5.07 ^5.08 ^5.09 ^5.10 Self 2006.
↑ Dutton 2001.
↑ "The United Hospitals Conference of Great Britain and Ireland". The Times. 7 December 1906. p. 8. Archived from the original on 1 March 2014. Retrieved 25 February 2013.
↑ ^8.0 ^8.1 ^8.2 Dilks 1984.
↑ Who Was Who, 1929–1940. A and C Black. 1949. p. 235.
↑ Hallam, David J.A. Taking on the Men: the first women parliamentary candidates 1918 Archived 28 March 2019 at the Wayback Machine., Studley, 2018 chapter 4, 'Corbett Ashby in Ladywood'. Chamberlain's letters to his sisters detailing the campaign are deposited at the Cadbury Research Library, University of Birmingham.
↑ Englefield 1995.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

Hansard 1803–2005: contributions in Parliament by Neville Chamberlain
Video: Neville Chamberlain Appeasement World War II
University of Birmingham Special Collections Archived 2009-08-28 at the Wayback Machine.: the political papers of Neville Chamberlain
Works by or about ਨੇਵਿਲ ਚੈਂਬਰਲੇਨ at Internet Archive
ਫਰਮਾ:FadedPage
Works by ਨੇਵਿਲ ਚੈਂਬਰਲੇਨ at LibriVox (public domain audiobooks)
"Archival material relating to ਨੇਵਿਲ ਚੈਂਬਰਲੇਨ". UK National Archives.
Portraits of (Arthur) Neville Chamberlain at the National Portrait Gallery, London
Newspaper clippings about ਨੇਵਿਲ ਚੈਂਬਰਲੇਨ (ZBW ਦੇ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪ੍ਰੈਸ ਪੁਰਾਲੇਖ ਵਿੱਚ)
Portrait of Neville Chamberlain in the UK Parliamentary Collections

↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named plantation lose

[1] Strangio, Paul; et al. (2013). Understanding Prime-Ministerial Performance: Comparative Perspectives. Oxford: Oxford University Press. pp. 224, 226. ISBN 978-0-19-966642-3. Archived from the original on 17 June 2016. Retrieved 14 August 2015.

[FOOTNOTEMacklin2006-2] Macklin 2006.

[lapsed-3] 3.0 ^3.1 Ruston, Alan. "Neville Chamberlain". Unitarian Universalist Historical Society. Archived from the original on 21 February 2007. Retrieved 28 January 2022.

[FOOTNOTESmart2010-4] 4.00 ^4.01 ^4.02 ^4.03 ^4.04 ^4.05 ^4.06 ^4.07 ^4.08 ^4.09 ^4.10 Smart 2010.

[FOOTNOTESelf2006-5] 5.00 ^5.01 ^5.02 ^5.03 ^5.04 ^5.05 ^5.06 ^5.07 ^5.08 ^5.09 ^5.10 Self 2006.

[FOOTNOTEDutton2001-7] Dutton 2001.

[8] "The United Hospitals Conference of Great Britain and Ireland". The Times. 7 December 1906. p. 8. Archived from the original on 1 March 2014. Retrieved 25 February 2013.

[FOOTNOTEDilks1984-9] 8.0 ^8.1 ^8.2 Dilks 1984.

[www-10] Who Was Who, 1929–1940. A and C Black. 1949. p. 235.

[11] Hallam, David J.A. Taking on the Men: the first women parliamentary candidates 1918 Archived 28 March 2019 at the Wayback Machine., Studley, 2018 chapter 4, 'Corbett Ashby in Ladywood'. Chamberlain's letters to his sisters detailing the campaign are deposited at the Cadbury Research Library, University of Birmingham.

[FOOTNOTEEnglefield1995-12] Englefield 1995.

[plantation_lose-6] ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named plantation lose

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[lower-alpha 1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]