Przejdź do zawartości

Województwo dolnośląskie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Op (dyskusja | edycje) o 10:56, 3 lut 2014. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 9 lut 2014, była oparta na tej wersji.
{{{nazwa}}}
— {{{jednostka}}} —
[[Plik:{{{herb}}}| 100x130px| alt=Herb | class=mw-no-invert]] [[Plik:{{{flaga}}}| 100x130px| alt=Flaga | class=mw-no-invert]]
[[Herb {{{dopełniacz nazwy}}}|Herb]] [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Państwo

 Polska

Siedziba wojewody

{{{stolica}}}

Wojewoda

Aleksander Skorupa

Siedziba sejmiku

{{{siedziba sejmiku}}}

Marszałek

Rafał Jurkowlaniec

Powierzchnia ({{{rok powierzchni}}})

{{{powierzchnia}}} km²

Populacja ({{{rok ludności}}})
• liczba ludności


{{{liczba ludności}}}

• gęstość

{{{gęstość zaludnienia}}} os./km²

Podział administracyjny
[[Plik:{{{plan}}}|240x240px|alt=Plan {{{dopełniacz nazwy}}}|{{{opis planu}}}]]
{{{opis planu}}}
Liczba miast na prawach powiatu

{{{liczba powiatów (M)}}}

Liczba powiatów

{{{liczba powiatów}}}

Liczba gmin miejskich

{{{liczba gmin (M)}}}

Liczba gmin miejsko-wiejskich

{{{liczba gmin (MW)}}}

Liczba gmin wiejskich

{{{liczba gmin (W)}}}

Położenie na mapie Polski
[[Plik:{{{mapa Polski}}}|240x240px|alt=Położenie na mapie Polski|]]
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}
[[commons:{{{commons}}}|Multimedia w Wikimedia Commons]]
Informacje w Wikipodróżach

Województwo dolnośląskie – jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw, ze stolicą we Wrocławiu. Zostało utworzone w 1999 roku z ziem poprzednich województw wrocławskiego, legnickiego, jeleniogórskiego, wałbrzyskiego i części leszczyńskiego oraz kaliskiego. Województwo to jest położone na południowym zachodzie Polski, obejmuje zachodnią część historycznego Śląska, czyli Dolny Śląsk, a także Ziemię kłodzką, wschodnie Łużyce Górne oraz niewielki skrawek historycznej Saksonii (Bogatynia i okolice).

Historia

Województwo dolnośląskie zostało utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

Geografia

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia województwa wynosiła 19 946,74 km², co stanowi 6,4% powierzchni Polski[2].

Położenie administracyjne

Województwo jest położone w południowo-zachodniej Polsce i graniczy z[3]:

oraz z województwami:

  • lubuskim na długości 224,4 km na północnym zachodzie
  • opolskim na długości 193,7 km na wschodzie
  • wielkopolskim na długości 218,4 km na północy

Położenie fizycznogeograficzne

Województwo dolnośląskie obejmuje fragmenty Niziny Środkowoeuropejskiej oraz Masywu Czeskiego.

Położenie historyczne

Teren województwa obejmuje znaczny fragment Dolnego Śląska, Ziemię Kłodzką, wschodnie Łużyce Górne oraz skrawek Saksonii.

Topografia

Mapa fizyczna województwa
Topografia województwa

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 189,83 km, to jest 1°42′30". W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 208,49 km, co w mierze kątowej daje 2°58′54".

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

Najwyższym punktem jest wierzchołek Śnieżki – 1602 m n.p.m.
Najniższym punktem jest dno doliny Odry w okolicy Dobrzejowic – 69 m n.p.m.[4]

Stosunki wodne

Sieć rzeczna województwa (kolor żółty – zlewisko M. Bałtyckiego, czerwony – M. Północnego, zielony – M. Czarnego)

Praktycznie w całości terytorium województwa dolnośląskiego położone jest w dorzeczu Odry (98,866% powierzchni województwa) należącej do zlewiska Morza Bałtyckiego. Pozostałe skrawki terytorium leżą w dorzeczu Łaby (1,130%) należącej do zlewiska Morza Północnego i dorzeczu Dunaju (0,004%) należącego do zlewiska Morza Czarnego[5].

Najważniejsze rzeki: Odra oraz jej dopływy Barycz, Bóbr z Kwisą, Bystrzyca, Kaczawa, Nysa Kłodzka, Nysa Łużycka, Oława, Ślęza i Widawa.

Największym jeziorem jest Jezioro Mietkowskie utworzone w 1986 roku na Bystrzycy – 9,29 km². Największym naturalnym jeziorem jest Jezioro Kunickie – 0,95 km² wchodzące w skład Pojezierza Legnickiego.

Klimat

  • Średnia roczna temperatura
    Średnia roczna temperatura
  • Średnia temperatura stycznia (najzimniejszego miesiąca)
    Średnia temperatura stycznia (najzimniejszego miesiąca)
  • Średnia temperatura lipca (najcieplejszego miesiąca)
    Średnia temperatura lipca (najcieplejszego miesiąca)
  • Średnia roczna suma opadu atmosferycznego
    Średnia roczna suma opadu atmosferycznego
  • Średnia suma opadu atmosferycznego stycznia (najsuchszego miesiąca)
    Średnia suma opadu atmosferycznego stycznia (najsuchszego miesiąca)
  • Średnia suma opadu atmosferycznego lipca (najwilgotniejszego miesiąca)
    Średnia suma opadu atmosferycznego lipca (najwilgotniejszego miesiąca)
  • Średni roczny współczynnik suchości
    Średni roczny współczynnik suchości

Administracja i polityka

Samorząd

 Osobny artykuł: Sejmik Województwa Dolnośląskiego.

Organem uchwałodawczym jest Sejmik Województwa Dolnośląskiego, składający się z 36 radnych[6]. Sejmik wybiera organ wykonawczy województwa, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem. Siedzibą sejmiku województwa jest Wrocław[7].

Marszałkowie Województwa Dolnośląskiego:

Nr Marszałek województwa Okres urzędowania
od do
1 Jan Waszkiewicz (AWS)
1 stycznia 1999
2001
2 Emilian Stańczyszyn (UW)
2001
2003
3 Henryk Gołębiewski (SLD)
31.01.2003
25.08.2004
4 Paweł Wróblewski (PiS)
25.08.2004
7.12.2006
5 Andrzej Łoś (PO)
7.12.2006
3.03.2008
6 Marek Łapiński (PO)
3.03.2008
1.12.2010
7 Rafał Jurkowlaniec (PO)
1.12.2010

Administracja rządowa

Budynek Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu

Organem administracji rządowej jest Wojewoda Dolnośląski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Wrocław[7], gdzie znajduje się Dolnośląski Urząd Wojewódzki we Wrocławiu. Działają także 3 delegatury urzędu w Jeleniej Górze, Legnicy i Wałbrzychu[8][9].

Lp. Rejonizacja delegatur administracji rządowej Miasta i powiaty regiony
1 Wałbrzych Świdnica, Kłodzko, Dzierżoniów, Ząbkowice Śląskie.
2 Legnica Głogów, Jawor, Lubin, Polkowice, Złotoryja.
3 Jelenia Góra Bolesławiec, Kamienna Góra, Lubań, Lwówek Śląski, Zgorzelec.

Rejonizacja delegatur Urzędu Województwa Dolnośląskiego obejmuje dawne tereny województwa:

  1. wałbrzyskiego
  2. legnickiego
  3. jeleniogórskiego.

Wojewodowie Dolnośląscy:

Nr Wojewoda Okres urzędowania Premier
od do
1 Witold Krochmal (-)
04.01.1999
22.10.2001
 Jerzy Buzek
2 Ryszard Nawrat (SLD-UP)
22.10.2001
21.03.2003
 Leszek Miller i Marek Belka
3 Stanisław Łopatowski (-)
31.03.2003
21.12.2005
4 Krzysztof Grzelczyk (PiS)
21.12.2005
29.11. 2007
 Kazimierz Marcinkiewicz
Jarosław Kaczyński
5 Rafał Jurkowlaniec
29.11.2007
1.12. 2010
 Donald Tusk
6 Aleksander Skorupa
28.12.2010

Podział administracyjny

Miasta województwa dolnośląskiego w granicach administracyjnych
 Osobny artykuł: Podział administracyjny województwa dolnośląskiego.

Miasta

Wrocławska Fontanna
Ratusz we Wrocławiu
Zamek Czocha
Zamek w Bolkowie
Zamek Piastowski w Legnicy
Zamek Grodno
Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim
Wnętrze Kościoła Pokoju w Świdnicy
 Osobny artykuł: Miasta w województwie dolnośląskim.

Największymi miastami są: Wrocław, Wałbrzych, Legnica i Jelenia Góra.

W województwie dolnośląskim jest 91 miast, w tym 4 miasta na prawach powiatów.

1. Wrocław (miasto na prawach powiatu)
2. Wałbrzych (miasto na prawach powiatu)
3. Legnica (miasto na prawach powiatu)
4. Jelenia Góra (miasto na prawach powiatu)
5. Bardo
6. Bielawa
7. Bierutów
8. Bogatynia
9. Boguszów-Gorce
10. Bolesławiec
11. Bolków
12. Brzeg Dolny
13. Bystrzyca Kłodzka
14. Chocianów
15. Chojnów
16. Duszniki-Zdrój
17. Dzierżoniów
18. Gryfów Śląski
19. Góra
20. Głogów
21. Głuszyca
22. Jawor
23. Jaworzyna Śląska
24. Jedlina-Zdrój
25. Jelcz-Laskowice
26. Kamienna Góra
27. Karpacz
28. Kowary
29. Kudowa-Zdrój
30. Kąty Wrocławskie

31. Kłodzko
32. Leśna
33. Lubawka
34. Lubań
35. Lubin
36. Lubomierz
37. Lwówek Śląski
38. Lądek-Zdrój
39. Mieroszów
40. Milicz
41. Mirsk
42. Międzybórz
43. Międzylesie
44. Niemcza
45. Nowa Ruda
46. Nowogrodziec
47. Oborniki Śląskie
48. Oleśnica
49. Olszyna
50. Oława
51. Piechowice
52. Pieszyce
53. Pieńsk
54. Piława Górna
55. Polanica-Zdrój
56. Polkowice
57. Prochowice
58. Plik:POL Prusice COA.svg Prusice
59. Przemków
60. Radków
61. Siechnice

62. Sobótka
63. Stronie Śląskie
64. Strzegom
65. Strzelin
66. Syców
67. Szczawno-Zdrój
68. Szczytna
69. Szklarska Poręba
70. Ścinawa
71. Środa Śląska
72. Świdnica
73. Świebodzice
74. Świeradów-Zdrój
75. Świerzawa
76. Trzebnica
77. Twardogóra
78. Wiązów
79. Wleń
80. Wojcieszów
81. Wołów
82. Wąsosz
83. Węgliniec
84. Zawidów
85. Zgorzelec
86. Ziębice
87. Ząbkowice Śląskie
88. Złotoryja
89. Złoty Stok
90. Żarów
91. Żmigród

Powiaty

miasta na prawach powiatu:

  1. Jelenia Góra
  2. Legnica
  3. Wałbrzych
  4. Wrocław

powiaty:

  1. powiat bolesławiecki
  2. powiat dzierżoniowski
  3. powiat głogowski
  4. powiat górowski
  5. powiat jaworski
  6. powiat jeleniogórski
  7. powiat kamiennogórski
  8. powiat kłodzki
  9. powiat legnicki
  10. powiat lubański
  11. powiat lubiński
  12. powiat lwówecki
  13. powiat milicki
  14. powiat oleśnicki
  15. powiat oławski
  16. powiat polkowicki
  17. powiat strzeliński
  18. powiat średzki
  19. powiat świdnicki
  20. powiat trzebnicki
  21. powiat wałbrzyski
  22. powiat wołowski
  23. powiat wrocławski
  24. powiat ząbkowicki
  25. powiat zgorzelecki
  26. powiat złotoryjski

Demografia

Dane z 30 czerwca 2010 r.[1]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 2 877 121 100 1 498 844 52,1 1 378 277 47,9
powierzchnia 19 946,74 km²
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 144,24 75,14 69,09

Religia

 Osobny artykuł: Struktury wyznaniowe w województwie dolnośląskim.

Gospodarka

W 2009 r. produkt krajowy brutto woj. dolnośląskiego wynosił 110,4 mld zł, co stanowiło 8,2% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 38,4 tys. zł (109,0% średniej krajowej), co plasowało dolnośląskie na 2. miejscu względem innych województw[10]. Według Eurostat w 2009 r. PKB na 1 mieszkańca woj. dolnośląskiego, wg zestandaryzowanego parytetu siły nabywczej, wynosiło 61,9% średniego PKB w Unii Europejskiej[11], natomiast PKB województwa bez uwzględnienia siły nabywczej stanowiło w 2009 r. 37,9% średniego PKB Unii (8900 euro na mieszkańca wobec średniej w Unii 23500 euro)[12].

W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. dolnośląskim wynosiła 89,3 mld zł, co stanowiło 9,1% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w dolnośląskim wynosiła 13,0 mld zł, co stanowiło 8,1% tej sprzedaży Polski[13].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. dolnośląskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3584,44 zł brutto, co lokowało je na 4. miejscu względem wszystkich województw[14].

W końcu marca 2012 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 156,9 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 13,4% do aktywnych zawodowo[15].

Według danych z 2011 r. 4,7% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. dolnośląskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[16].

Na terenie województwa działają specjalne strefy ekonomiczne.

W województwie znajduje się sześć browarów: Spiż i Doctor Brew we Wrocławiu, Widawa w Chrząstawie Małej, Lwówek w Lwówku Śląskim, Browarnia w Sobótce-Górce, Jamrozowa Polana w Dusznikach-Zdrój. W budowie są browary w Jedlinie-Zdrój, Gogołowicach, Świdnicy, Miedziance i Oławie.

We Wrocławiu znajduje się wytwórnia napojów alkoholowych - Polmos Wrocław.

 Zobacz też: Park Handlowy Bielany i Wrocławski Park Technologiczny.

Fauna i Flora

Muflon
Jeleń szlachetny

Świat zwierzęcy uległ w czasach nowożytnych dużym przeobrażeniom głównie przez działania człowieka. Wiele gatunków zwłaszcza dużych, zostało wytępionych. W XVII i XVIII wieku wytrzebiono powszechne jeszcze łosie, niedźwiedzie, rysie, żbiki i wilki. W XIX wieku zniknęły orły przednie. Mimo tego świat zwierzęcy Dolnego Śląska jest nadal bardzo bogaty. Występuje tu kilkadziesiąt gatunków ssaków (w tym 20 gatunków nietoperzy). Na uwagę zasługuje introdukowany tu muflon. Inne gatunki to jeleń szlachetny, sarna, daniel, dzik, bóbr europejski, lis, zając szarak, królik, wydra, rzęsorek rzeczek, rzęsorek mniejszy, zębiełek karliczek, karczownik, piżmak, kuna leśna, kuna domowa, tchórz zwyczajny, łasica, gronostaj, borsuk, jenot, szop pracz, norka amerykańska, nornica ruda, nornik zwyczajny, mysz zaroślowa, mysz leśna, mysz polna, szczur wędrowny, szczur śniady, wiewiórka pospolita, jeż, kret europejski, popielica, koszatka, orzesznica, ryjówka aksamitna, ryjówka malutka, ryjówka górska, badylarka, darniówka pospolita, chomik europejski. Gatunkiem krytycznie zagrożonym wyginięciem na terenie Dolnego Śląska jest kozica żyjąca obecnie jedynie w masywie Śnieżnika w liczbie kilku sztuk.

Zanotowano występowanie 348 gatunków ptaków, z czego 192 gatunki tu gniazdują. 29 gatunków ptaków występujących na Dolnym Śląsku to gatunki zagrożone wyginięciem wpisane do polskiej Czerwonej Księgi.

Występuje 15 gatunków płazów: salamandra, traszka zwyczajna, traszka górska, traszka grzebieniasta, grzebiuszka ziemna, kumak nizinny, rzekotka drzewna, ropucha szara, ropucha zielona, ropucha paskówka, żaba wodna, żaba jeziorkowa, żaba moczarowa, żaba trawna, żaba śmieszka.

Gady to 7 gatunków: żółw błotny, gniewosz plamisty, padalec, jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, zaskroniec zwyczajny, żmija zygzakowata.

Ryby to 48 gatunków występujących naturalnie oraz 11 gatunków obcych wprowadzonych sztucznie: pstrąg potokowy, głowacz białopłetwy, głowacz pręgopłetwy, lipień pospolity, strzebla potokowa, śliz pospolity, brzana, świnka pospolita, jelec pospolity, kleń, słonecznica pospolita, lin, ukleja pospolita, krąp, kiełb białopłetwy, leszcz, płoć, wzdręga, jaź, jazgarz, sandacz pospolity, szczupak pospolity, okoń pospolity, ciernik, cierniczek północny, miętus pospolity, rozpiór, boleń pospolity, różanka pospolita, piskorz, koza dunajska, koza złotawa i sum pospolity.

Bogata szata roślinna obejmuje swym zasięgiem zarówno niżowe typy środowisk jak grądy, bory sosnowe, acydofilne dąbrowy jak i górskie i podgórskie zbiorowiska roślinne (murawy kserotermiczne, łąki halne, ciepłolubne buczyny storczykowe, jaworzyny). Na terenie województwa występuje szereg roślin, mających na Dolnym Śląsku jedyne stanowiska w kraju. Są to: Dzwonek brodaty, Tojad sudecki, Skalnica bazaltowa, Dzwonek karkonoski, Gnidosz sudecki, Przytulia sudecka, Zanokcica ciemna, Zanokcica serpentynowa, Zanokcica klinowata, Koleantus delikatny, Zmienka górska, Turzyca patagońska, Cyklamen purpurowy, Mieczyk błotny. Oprócz tego, szereg gatunków ma w województwie swoje centrum występowania w kraju. Są to: Szafirek miękkolistny, Śnieżyca wiosenna, Przytulia stepowa, Lindernia mułowa, Kruszczyk Muellera, Kruszczyk połabski, Kruszczyk siny, Śniedek cienkolistny, Zdrojek źródlany, Kukułka bzowa i Zaraza bladokwiatowa.

Ochrona Środowiska

Śnieżne Kotły
"Piekło" na Szczelińcu Wielkim

W województwie znajdują się[17]:

oraz wiele obszarów objętych programem Natura 2000.

 Zobacz też: Rezerwaty przyrody w województwie dolnośląskim.
Obszary chronione województwa dolnośląskiego
Parki narodowe
Rezerwaty przyrody
Parki krajobrazowe
Obszary chronionego krajobrazu
Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe

Turystyka

Zamek Książ w Wałbrzychu
Świątynia Wang w Karpaczu
Kościół św. Jadwigi w Legnickim Polu
Opactwo Cystersów w Henrykowie

Największym miastem jest Wrocław – stolica województwa i historyczna stolica całego Śląska. W mieście znajduje się Hala Stulecia wpisana na listę UNESCO i uznany za pomnik historii Zespół historycznego centrum Wrocławia, oraz wiele innych zabytków i atrakcji jak np. Panorama Racławicka, Wrocławska Fontanna, Ogród Japoński, najstarszy i największy w Polsce Ogród Zoologiczny, Ogród Botaniczny.

Na liście UNESCO znajdują się również Kościoły Pokoju w Świdnicy i Jaworze.

Województwo słynie z bardzo dużej liczby zamków i pałaców: Pałac w Bagieńcu, Pałac w Bagnie, Pałac w Biskupicach Podgórnych, Zamek Bolczów, Zamek w Bolkowie, Pałac w Bożkowie, Pałac w Bukowcu, Zamek w Chobieni, Zamek w Chocianowcu, Pałac w Chocianowie, Zamek Chojnik, Zamek Piastowski w Chojnowie, Zamek Cisy, Pałac w Chwalimierzu, Dwór Czarne w Jeleniej Górze, Zamek w Czerninie Górnej, Pałac Czettritzów w Strudze, Zamek Czocha, Pałac w Dąbrowicy, Pałac w Dobrocinie, Pałac w Gaworzycach, Zamek w Goli Dzierżoniowskiej, Zamek w Gorzanowie, Zamek w Gościszowie, Zamek Grodno, Zamek Grodziec, Zamek Gryf, Zamek w Górze, Zamek Homole, Dwór w Janowicach Wielkich, Zamek w Jaworze, Pałac Jedlinka, Zamek w Jelczu-Laskowicach, Zamek Grodztwo w Kamiennej Górze, Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim, Zamek Karpień, Zamek w Karpnikach, Zamek w Kliczkowie, Zamek w Kłaczynie, Pałac w Kobierzycach, Pałac w Komarnie, Pałac Kornów w Pawłowicach, Pałac w Kraskowie, Pałac w Krobielowicach, Pałac królewski we Wrocławiu, Książ, Zamek Książąt Głogowskich, Pałac w Krzyżowej, Zamek Piastowski w Legnicy, Zamek Leśna, Zamek w Leśnicy, Zamek w Lipie, Pałac w Łagowie, Pałac w Łomnicy, Zamek w Międzylesiu, Pałac klasycystyczny w Miliczu, Pałac w Miłkowie, Dwór w Mniszkowie, Pałac i Pałac-szpital w Mokrzeszowie, Pałac w Mrowinach, Pałac barona von Münchhausena w Szalejowie Dolnym, Pałac w Mysłakowicach, Pałac Niemitz w Wojcieszowie, Zamek Niesytno, Pałac w Niwnicach, Pałac w Nowiźnie, Zamek Nowy Dwór, Pałac w Ocicach, Zamek oleśnicki, Pałac Paulinum w Jeleniej Górze, Zamek Sobieskich w Oławie, Zamek Owiesno, Zamek w Płakowicach, Zamek Podskale, Zamek w Prochowicach, Pałac w Przyborowie, Zamek w Przystroniu, Zamek Quingenburg, Dwór w Radomierzu, Zamek Radosno, Zamek w Radłówce, Pałac w Radomierzycach, Zamek Rajsko, Zamek w Ratnie Dolnym, Zamek Rogowiec, Zamek w Rokitnicy, Pałac w Roztoce, Pałac w Roztoczniku, Zamek w Rybnicy, Pałac Schaffgotschów w Cieplicach, Pałac Schaffgotschów we Wrocławiu, Pałac w Skale, Zamek Sobótka-Górka, Pałac w Staniszowie, Zamek Stary Książ, Pałac w Stolcu, Zamek w Stoszowicach, Zamek Szczerba, Pałac w Szczodrem, Zamek Topacz w Ślęzie, Pałac w Trzebieszowicach, Zamek w Urazie, Zamek w Warcie Bolesławieckiej, Pałac w Warmątowicach, Zamek Wleń, Pałac w Wojanowie, Pałac w Wojanowie-Bobrowie, Zamek Wojnowice, Zamek w Wołowie, Pałac w Zabardowicach, Zamek w Ząbkowicach Śląskich, Zamek Kapitanowo w Ścinawce Średniej, Zamek w Świeciu, Zamek Świny, Zamek w Żmigrodzie.

Godne uwagi są też Twierdza Kłodzko, Twierdza Srebrnogórska, Wambierzyce, Legnickie Pole, Oleśnica Mała, Sokołowsko, Opactwo Cystersów w Lubiążu, Opactwo Cystersów w Krzeszowie, Henryków, Muzeum Górnictwa i Hutnictwa Złota w Złotym Stoku, Kopalnia Węgla Kamiennego Nowa Ruda, Muzeum Przemysłu i Techniki w Wałbrzychu, Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa w Jaworzynie Śląskiej, Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju, Kaplica Czaszek w Czermnej, Świątynia Wang, Bazylika Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Strzegomiu oraz związane z historią II wojny światowej – sztolnie kompleksu Riese, niemiecki obóz koncentracyjny Groß-Rosen, Niemiecki cmentarz wojenny i Park Pokoju w Nadolicach Wielkich.

W województwie dolnośląskim znajduje się najwięcej w Polsce uzdrowisk:

Bardzo licznie odwiedzana przez turystów jest Jaskinia Niedźwiedzia w Masywie Śnieżnika.

Województwo posiada dwie skocznie narciarskie: Orlinek i Karpatka.

Szlaki turystyczne:

Filmy

Ulica Miernicza we Wrocławiu

Na Dolnym Śląsku nakręcono trylogię polskich komedii – "Sami swoi", "Nie ma mocnych", "Kochaj albo rzuć". W Lubomierzu znajduje się Muzeum Kargula i Pawlaka, a w podwrocławskich Dobrzykowicach domy Kargula i Pawlaka.

Na Dolnym Śląsku nakręcono m.in. filmy "Baza ludzi umarłych", "Krzyż walecznych", "Gdzie jest generał...", "Zaraza", "Mniejsze niebo", "Wielki Szu", "Wyjście awaryjne", "Konsul", "Nie ma zmiłuj", "Randka w ciemno", 80 milionów" oraz polski serial "Tajemnica twierdzy szyfrów".

Sport

Stadion Miejski we Wrocławiu

Piłka nożna

Najbardziej znanym klubem piłkarskim województwa jest Śląsk Wrocław – Mistrz Polski 1977, 2012, zdobywca Pucharu Polski 1976, 1987 i zdobywca Superpucharu Polski 1987, 2012, znajdujący się obecnie na dziewiątym miejscu w tabeli wszech czasów ekstraklasy i rozgrywający mecze na Stadionie Miejskim we Wrocławiu.

Inne sporty

Transport

Transport drogowy

Drogi krajowe w województwie dolnośląskim[19][20]
Droga Trasa Obecna długość w województwie [km] Uwagi
3E65 Świnoujście – Szczecin – Gorzów Wielkopolski – Zielona Góra – Polkowice – Lubin – Legnica – Bolków – Jelenia Góra – Jakuszyce – granica państwa z Czechami Czechy 165
S3E65 Świnoujście – Goleniów – Szczecin A6 (węzeł "Rzęśnica") – ... – Szczecin A6 (węzeł "Klucz") – Parnica – Gorzów Wielkopolski – Zielona Góra – A4 (Legnica) – Bolków – Lubawka – granica państwa z Czechami Czechy 0 planowana
A4E40 granica państwa z Niemcami Niemcy – Jędrzychowice – Krzyżowa – Legnica – Wrocław – Opole – Gliwice – Katowice – Kraków – Tarnów – Rzeszów – Korczowa – granica państwa z Ukrainą Ukraina 194
5 Świecie – Bydgoszcz – Gniezno – Poznań – Leszno – Wrocław – Bolków – Kamienna Góra – Lubawka – granica państwa z Czechami Czechy 181,5
S5 A1 (Grudziądz) – Bydgoszcz – Poznań – Leszno – A8 (Wrocław) 0 planowana
8E67 granica państwa z Czechami Czechy – Kudowa-Zdrój – Kłodzko – Wrocław – Oleśnica – Syców – Kępno – Wieluń – Bełchatów – Piotrków Trybunalski – Rawa Mazowiecka – Warszawa – Radzymin – Wyszków – Ostrów Mazowiecka – Zambrów – Białystok – Augustów – Budzisko – granica państwa z Litwą Litwa 183
A8E67 autostradowa obwodnica Wrocławia na odcinku A4 – Psie Pole 22,4 cała w obrębie województwa
S8E67 Wrocław (Psie Pole) – Kępno – Sieradz – A1 (Łódź) – ... – A1 (Piotrków Trybunalski) – Rawa Mazowiecka – Warszawa – Ostrów Mazowiecka – Zambrów – Choroszcz S19 14,1 w budowie
12 granica państwa z Niemcami Niemcy – Łęknica – Drożów 3 – Głogów – Leszno – Jarocin – Kalisz – Sieradz – Piotrków Trybunalski – Sulejów – Radom – Zwoleń – Puławy – Lublin – Dorohusk – granica państwa z Ukrainą Ukraina 47,9
15 Trzebnica – Milicz – Krotoszyn – Jarocin – Września – Gniezno – Strzelno – Inowrocław – Toruń – Ostróda 48,7
18E36 granica państwa z Niemcami Niemcy – Olszyna – Golnice – Krzyżowa 21,4
A18E36 granica państwa z Niemcami Niemcy – Olszyna – A4 7,0 w budowie
25 Bobolice – Biały Bór – Człuchów – Bydgoszcz – Inowrocław – Strzelno – Konin – Kalisz – Ostrów Wielkopolski – Oleśnica 27,6
30 4 (węzeł "Zgorzelec") – Lubań – Gryfów Śląski – Pasiecznik – Jelenia Góra 67 cała w obrębie województwa
33 Kłodzko – Międzylesie – Boboszów – granica państwa z Czechami Czechy 41 cała w obrębie województwa
34 Świebodzice – Dobromierz 9 cała w obrębie województwa
35 granica państwa z Czechami Czechy – Golińsk – Mieroszów – Wałbrzych – Świebodzice – Świdnica – Wrocław 88 cała w obrębie województwa
36 Prochowice – Lubin – Rawicz – Krotoszyn – Ostrów Wielkopolski 69,7
39 Łagiewniki – Strzelin – Brzeg – Namysłów – Kępno 40,6
46 Kłodzko – Nysa – Opole – Lubliniec – Częstochowa – Szczekociny 21,0
94 4 (węzeł "Zgorzelec") – Bolesławiec – Krzywa – Chojnów – Legnica – Prochowice – Wrocław – Brzeg – Opole – Strzelce Opolskie – Toszek – Pyskowice – Bytom – Będzin – Sosnowiec – Dąbrowa Górnicza – Olkusz – Kraków 7 – ... – Kraków 4 – Targowisko 4 195
98 5 (Wrocław) – (Długołęka) 8 27 cała w obrębie województwa
 Osobny artykuł: Drogi wojewódzkie w województwie dolnośląskim
UWAGA: sugestia rozszerzonej treści w nieistniejącym artykule - trzeba poprawić link.

Transport kolejowy

 Osobny artykuł: Koleje Dolnośląskie.

Największą stacją pasażerską jest Wrocław Główny, stanowiący najważniejszy punkt Wrocławskiego węzła kolejowego.

Na trasach kolejowych w Sudetach znajdują się obiekty inżynieryjne, np. Tunel pod Małym Wołowcem, Tunel pod Sajdakiem, Tunel w Świerkach, Czarny Most w Nowej Rudzie, wiadukt w Ludwikowicach Kłodzkich, wiadukt kolejowy w Lewinie Kłodzkim.

 Osobny artykuł: Wiadukt kolejowy w Bolesławcu.

linie kolejowe (normalnotorowe) czynne

Uwaga: długość linii i lata budowy podane kursywą dotyczą wyłącznie odcinka w granicach województwa dolnośląskiego

koleje wąskotorowe (nieczynne)


Transport lotniczy

Telekomunikacja

Strefa numeracyjna Numer kierunkowy[21].

Regiony partnerskie

Lista regionów z którymi samorząd województwa podjął współpracę, podpisał umowę partnerską[22]:

Zobacz też

Szablon:Portal

  1. ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2010 r.. „Informacje i opracowania statystyczne”, 2010. Ireneusz Budzyński – kierujący. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. [dostęp 2010-12-26]. (pol.). 
  2. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-08-10. ISSN 1505-5507.
  3. ↑ geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
  4. ↑ Dolny Śląsk – Położenie. Poland.com. [dostęp 2012-03-10].
  5. ↑ KOMPUTEROWA MAPA PODZIAŁU HYDROGRAFICZNEGO POLSKI MPHP VER. 09/2010
  6. ↑ Zarządzenie Nr 78 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 29 marca 2010 r. ws. ustalenia liczby radnych (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2010 r. Nr 63 poz. 966)
  7. ↑ a b (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
  8. ↑ (§3. ust 2. Statut DUW we Wrocławiu) Zarządzenie nr 79 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 27 maja 2009 r. ws. nadania Statutu (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2009 r., Nr 104, poz. 2131)
  9. ↑ Delegatury Urzędu. Dolnośląski Urząd Wojewódzki. [dostęp 2012-02-12].
  10. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2012-01-24, s. 162-163. ISSN 1230-5820.
  11. ↑ Regional GDP Regional GDP per capita in 2009. Eurostat – European Commission, 2012-03-13. [dostęp 2012-05-25]. (ang.).
  12. ↑ Gross domestic product (GDP) at current market prices by NUTS 2 regions. Eurostat – European Commission, 2012-03-22. [dostęp 2012-05-25]. (ang.).
  13. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2012-01-24, s. 58-59. ISSN 1230-5820.
  14. ↑ Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099)
  15. ↑ Bezrobotni oraz stopa bezrobocia wg województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec marca 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-04-26. [dostęp 2012-05-20].
  16. ↑ Ubóstwo w Polsce w 2011 r.. Główny Urząd Statystyczny, 2012-05-31. s. 15. [dostęp 2012-06-08].
  17. ↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody. [dostęp 2012-07-13].
  18. ↑ niektóre rezerwaty przyrody skategoryzowane są w więcej niż jednym rodzaju
  19. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych (Dz.U. z 2009 r. nr 187, poz. 1446)
  20. ↑ Zarządzenie Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 10.12.2009
  21. ↑ [1]
  22. ↑ Współpraca z zagranicą. Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego. [dostęp 2012-02-12].

Linki zewnętrzne

Miasta województwa dolnośląskiego
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Herb województwa dolnośląskiego

Województwo dolnośląskie
Miasta na prawach powiatu
Powiaty
Miasta
Inne zagadnienia

Szablon:Województwa

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Województwo_dolnośląskie&oldid=38596366”