Rondo Kaponiera
| Jeżyce | |
.jpg) Widok z Bałtyku (2019) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Poprzednie nazwy |
rondo Mikołaja Kopernika (1973 – 1992) |
Położenie na mapie Poznania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
 52°24′28,0″N 16°54′45,0″E/52,407778 16,912500
| |
Rondo Kaponiera (do 1992 rondo Mikołaja Kopernika) – rondo znajdujące się na zachód od ścisłego centrum Poznania na osiedlu administracyjnym Jeżyce, stanowiące centralny punkt w sieci komunikacji miejskiej dziennej (głównie tramwajowej) i nocnej. Rondo stanowi element I ramy komunikacyjnej miasta.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Budowa wiaduktu
[edytuj | edytuj kod]W latach 70. XIX wieku w związku z modernizacją sieci kolejowej Twierdzy Poznań przeniesiono dworzec kolejowy w Poznaniu z Jeżyc, z dzisiejszej ul. Zwierzynieckiej w obecne miejsce. Wraz z tą zmianą tory kolejowe położono na najbliższym przedpolu zachodniej części rdzenia poligonalnego twierdzy. Wymusiło to też zorganizowanie skrzyżowania torów kolejowych z ciągiem komunikacyjnym wychodzącym z Bramy Berlińskiej. Zbudowano wówczas wiadukt nad torami, rampę w kierunku południowym do nowego dworca (dziś ul. Dworcowa) zaś w zachodnim przyczółku wiaduktu powstała Kaponiera Kolejowa (oddana do użytku w 1872 roku) mająca bronić torów. Dała ona wówczas nazwę całemu wiaduktowi. W 1914[1] zmieniono ją na most Zamkowy (Schlossbrücke – zmianę postulował prezydent policji poznańskiej, który po wypowiedzeniu przez Niemcy wojny Francji, uznał nazwę francuskiego pochodzenia za niestosowną[1]), a obecnie Most Uniwersytecki.
Budowa ronda Kopernika 1968–1973
[edytuj | edytuj kod]
Kolejna znacząca przebudowa miała miejsce w latach 1968–1973. W miejscu Kaponiery Kolejowej zbudowano rondo z przejściem podziemnym, które otrzymało imię Mikołaja Kopernika w 500. rocznicę jego urodzin. Prace rozpoczęto 1 kwietnia 1968 i prowadzono etapami, przy czym przez cały czas czynne były zelektryfikowane linie kolejowe biegnące pod Mostem Uniwersyteckim. Podczas przebudowy skrzyżowania konieczne było wyburzenie części starych przyczółków po stronie kolejowego ‘toru szczecińskiego’ i w konstrukcji tzw. ‘dziury toruńskiej’. W tym zakresie prace saperskie wykonywał pododdział Wojska Polskiego. Przez 2 miesiące (1 sierpnia 1971 – 30 września 1971) wyburzono 3000 m³ starej konstrukcji, wywieziono 2500 ton gruzu. Przy okazji budowy ronda w ulicy Roosevelta ułożono dodatkowy trzeci tor tramwajowy dla pojazdów zjeżdżających z ronda i skręcających w ulicę Bukowską (ówcześnie Świerczewskiego). Rondo oficjalnie oddano do użytku 19 maja 1973 roku, przekazaniem ostatniego etapu budowy – tunelu podziemnego.
Tunel posiadał wentylatornie i system ogrzewania elektrycznego, oraz możliwość podłączenia do ogólnomiejskiego systemu ciepłowniczego. Przy temperaturze zewnętrznej –18 °C zakładano wewnętrzną temperaturę w tunelu +5 °C.
Projekt centralnego węzła komunikacji zbiorowej i zmiana nazwy
[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
23 marca 1985 rozstrzygnięto konkurs urbanistyczny na projekt centralnego węzła komunikacji zbiorowej „Kaponiera”, ogłoszony przez poznański oddział Towarzystwa Urbanistów Polskich. Pierwszą nagrodę otrzymał zespół z Gdańska: Jan Bogusławski, Brunon Cofta, Leon Święcichowski i Sławomir Święcichowski[2].
Dzisiejszą nazwę rondo otrzymało w 1992 roku. Rada miasta zmieniła nazwę na rondo Kaponiera, biorąc pod uwagę istnienie w Poznaniu ul. Kopernika oraz Osiedla Kopernika oraz fakt, iż poznaniacy i tak używali starej nazwy „Kaponiera” na określenie tego miejsca[3].
Przebudowa ronda Kaponiera 2012–2016
[edytuj | edytuj kod]W sierpniu 2012 rozpoczęto przebudowę ronda[4]. Planowany koniec remontu był kilkukrotnie przekładany[5]. Ostatecznie zakończenie wszystkich prac nastąpiło 31 sierpnia 2016, a odbiór budowy przez inspektora nadzoru budowlanego nastąpił 2 września 2016[6][7][8]. W nocy z 2 na 3 września obiekt został udostępniony wszystkim uczestnikom ruchu drogowego, nie został jednak otwarty poziom –2 (gdzie znajduje się przystanek PST), ze względu na trwające wciąż prace wykończeniowe[9][10]. Otwarcie tego poziomu odbyło się w połowie września 2016. W wyniku modernizacji na wszystkich zejściach do przejścia podziemnego powstały schody ruchome oraz windy, a na powierzchni pojawiły się pasy dla rowerzystów. Przejście podziemne otrzymało nową elewację. Planowana jest również rewitalizacja kaponiery kolejowej, która jest jednym z niewielu istniejących do dziś elementów poligonalnej Twierdzy Poznań[11]. Przy okazji przebudowy ronda został wykonany remont pobliskiego Mostu Uniwersyteckiego.
Obiekty przy rondzie
[edytuj | edytuj kod]Przy rondzie (zejście „Bałtyk” / MTP) ustawiony jest obelisk Światowida autorstwa Jerzego Sobocińskiego[12]. Do lipca 2012 część pomieszczeń w podziemiach ronda zajmowało Muzeum Motoryzacji Automobilklubu Wielkopolski[13]. Podziemia ronda służą nietoperzom jako miejsce zimowej hibernacji (w niektórych latach ich liczba osiąga kilkaset sztuk)[14].
Ponadto w pobliżu ronda zlokalizowane są:
- Kaponiera Kolejowa
- Collegium Iuridicum UAM
- rzeźba Obszar obrazów efemerycznych
- Akademia Muzyczna im. Ignacego Jana Paderewskiego
- Drukarnia Concordia
- Osiedle Vesty w Poznaniu
- Dom Studencki Jowita (potocznie Akumulatory)
- Hotel Mercure
- Wieżowiec Zjednoczenia Przemysłu Ceramiki Budowlanej w Poznaniu
- Kino „Bałtyk” – nieistniejące (przetrwało w nazwie przystanku komunikacji miejskiej)
- Międzynarodowe Targi Poznańskie (westybul reprezentacyjny)
- Budynek Marago w Poznaniu
- Wieżowiec Bałtyk
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Antoni Gąsiorowski, Nazwy poznańskich ulic. Przemiany i trwanie: wieki XIV-XX, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3-4/1984, s. 32, ISSN 0137-3552.
- ↑ Wydarzenia w Poznaniu w 1985 roku. Część pierwsza, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3/1986, s. 210, ISSN 0137-3552.
- ↑ Uchwała Nr LXVIII/354/92 Rady Miejskiej Poznania z dnia 17 listopada 1992 r. w sprawie nazewnictwa ulic Poznania.
- ↑ Zenon Kubiak, Zakończył się remont ronda Kaponiera! Trwał... 1864 dni [online], Eska.pl, 1 września 2016 [dostęp 2016-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-06] (pol.).
- ↑ Wiemy, kiedy zakończy się remont Ronda Kaponiera!. fakt.pl. [dostęp 2016-09-03]. (pol.).
- ↑ Marta Glanc, Rondo Kaponiera prawie gotowe. Najnowsze zdjęcia z lotu ptaka [online], onet.pl, 8 sierpnia 2016 [dostęp 2016-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-09] (pol.).
- ↑ Zenon Kubiak, Zobaczcie, jak wygląda po przebudowie rondo Kaponiera i przejście podziemne [ZDJĘCIA] [online], Eska.pl, 3 września 2016 [dostęp 2016-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-06] (pol.).
- ↑ Rondo Kaponiera otwarte. Zobacz, jak wygląda. gloswielkopolski.pl. [dostęp 2016-09-03]. (pol.).
- ↑ Rondo Kaponiera oficjalnie otwarte (zdjęcia). epoznan.pl. [dostęp 2016-09-03]. (pol.).
- ↑ Rondo Kaponiera w nocy zostanie otwarte! Jest zgoda na przejazd. poznan.naszemiasto.pl. [dostęp 2016-09-03]. (pol.).
- ↑ Odsłonią Kaponierę Kolejową w centrum Poznania [online], www.fakt.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Jacek Łuczak, Spacerownik poznański, [Warszawa]: Agora, 2010, s. 200, ISBN 978-83-268-0055-9, OCLC 750714590 [dostęp 2022-06-09].
- ↑ Redakcja, Poznań: Muzeum Motoryzacji pod Kaponierą zamknięte! [ZDJĘCIA] [online], Głos Wielkopolski, 4 lipca 2012 [dostęp 2022-06-09] (pol.).
- ↑ Grzegorz Gołębniak, Nietoperze zimujące pod rondem Kaponiera policzone – Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu [online], zdm.poznan.pl [dostęp 2022-06-09] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz, Poznań od A do Z, wyd. KAW, Poznań, 1986, s. 55–56, ISBN 83-03-01260-6.
- Kronika Miasta Poznania nr 3/1974.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Rozmieszczenie przystanków komunikacji miejskiej: Rondo Kaponiera i Most Teatralny
- Rondo Kaponiera, Most Teatralny (linie dzienne) [PDF] [online], Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu [dostęp 2021-02-16] (pol.).
- Rondo Kaponiera, Most Teatralny (linie nocne) [PDF] [online], Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu [dostęp 2021-03-02] (pol.).
- Audycja „Mój Poznań, moja Wielkopolska - Poznańska Kaponiera” w serwisie YouTube, Ratajska Telewizja Kablowa
