Rondo Kaponiera

rondo Kaponiera
	Jeżyce
	; Widok z Bałtyku (2019)
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Poprzednie nazwy	rondo Mikołaja Kopernika (1973 – 1992)
	Położenie na mapie Poznania rondo Kaponiera
	Położenie na mapie Polski rondo Kaponiera
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego rondo Kaponiera
	52°24′28,0″N 16°54′45,0″E/52,407778 16,912500
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rondo Kaponiera (do 1992 rondo Mikołaja Kopernika) – rondo znajdujące się na zachód od ścisłego centrum Poznania na osiedlu administracyjnym Jeżyce, stanowiące centralny punkt w sieci komunikacji miejskiej dziennej (głównie tramwajowej) i nocnej. Rondo stanowi element I ramy komunikacyjnej miasta.

Historia

Budowa wiaduktu

W latach 70. XIX wieku w związku z modernizacją sieci kolejowej Twierdzy Poznań przeniesiono dworzec kolejowy w Poznaniu z Jeżyc, z dzisiejszej ul. Zwierzynieckiej w obecne miejsce. Wraz z tą zmianą tory kolejowe położono na najbliższym przedpolu zachodniej części rdzenia poligonalnego twierdzy. Wymusiło to też zorganizowanie skrzyżowania torów kolejowych z ciągiem komunikacyjnym wychodzącym z Bramy Berlińskiej. Zbudowano wówczas wiadukt nad torami, rampę w kierunku południowym do nowego dworca (dziś ul. Dworcowa) zaś w zachodnim przyczółku wiaduktu powstała Kaponiera Kolejowa (oddana do użytku w 1872 roku) mająca bronić torów. Dała ona wówczas nazwę całemu wiaduktowi. W 1914^[1] zmieniono ją na most Zamkowy (Schlossbrücke – zmianę postulował prezydent policji poznańskiej, który po wypowiedzeniu przez Niemcy wojny Francji, uznał nazwę francuskiego pochodzenia za niestosowną^[1]), a obecnie Most Uniwersytecki.

Budowa ronda Kopernika 1968–1973

Kolejna znacząca przebudowa miała miejsce w latach 1968–1973. W miejscu Kaponiery Kolejowej zbudowano rondo z przejściem podziemnym, które otrzymało imię Mikołaja Kopernika w 500. rocznicę jego urodzin. Prace rozpoczęto 1 kwietnia 1968 i prowadzono etapami, przy czym przez cały czas czynne były zelektryfikowane linie kolejowe biegnące pod Mostem Uniwersyteckim. Podczas przebudowy skrzyżowania konieczne było wyburzenie części starych przyczółków po stronie kolejowego ‘toru szczecińskiego’ i w konstrukcji tzw. ‘dziury toruńskiej’. W tym zakresie prace saperskie wykonywał pododdział Wojska Polskiego. Przez 2 miesiące (1 sierpnia 1971 – 30 września 1971) wyburzono 3000 m³ starej konstrukcji, wywieziono 2500 ton gruzu. Przy okazji budowy ronda w ulicy Roosevelta ułożono dodatkowy trzeci tor tramwajowy dla pojazdów zjeżdżających z ronda i skręcających w ulicę Bukowską (ówcześnie Świerczewskiego). Rondo oficjalnie oddano do użytku 19 maja 1973 roku, przekazaniem ostatniego etapu budowy – tunelu podziemnego.

Tunel posiadał wentylatornie i system ogrzewania elektrycznego, oraz możliwość podłączenia do ogólnomiejskiego systemu ciepłowniczego. Przy temperaturze zewnętrznej –18 °C zakładano wewnętrzną temperaturę w tunelu +5 °C.

Projekt centralnego węzła komunikacji zbiorowej i zmiana nazwy

23 marca 1985 rozstrzygnięto konkurs urbanistyczny na projekt centralnego węzła komunikacji zbiorowej „Kaponiera”, ogłoszony przez poznański oddział Towarzystwa Urbanistów Polskich. Pierwszą nagrodę otrzymał zespół z Gdańska: Jan Bogusławski, Brunon Cofta, Leon Święcichowski i Sławomir Święcichowski^[2].

Dzisiejszą nazwę rondo otrzymało w 1992 roku. Rada miasta zmieniła nazwę na rondo Kaponiera, biorąc pod uwagę istnienie w Poznaniu ul. Kopernika oraz Osiedla Kopernika oraz fakt, iż poznaniacy i tak używali starej nazwy „Kaponiera” na określenie tego miejsca^[3].

Przebudowa ronda Kaponiera 2012–2016

Remont ronda w roku 2014

W sierpniu 2012 rozpoczęto przebudowę ronda^[4]. Planowany koniec remontu był kilkukrotnie przekładany^[5]. Ostatecznie zakończenie wszystkich prac nastąpiło 31 sierpnia 2016, a odbiór budowy przez inspektora nadzoru budowlanego nastąpił 2 września 2016^[6]^[7]^[8]. W nocy z 2 na 3 września obiekt został udostępniony wszystkim uczestnikom ruchu drogowego, nie został jednak otwarty poziom –2 (gdzie znajduje się przystanek PST), ze względu na trwające wciąż prace wykończeniowe^[9]^[10]. Otwarcie tego poziomu odbyło się w połowie września 2016. W wyniku modernizacji na wszystkich zejściach do przejścia podziemnego powstały schody ruchome oraz windy, a na powierzchni pojawiły się pasy dla rowerzystów. Przejście podziemne otrzymało nową elewację. Planowana jest również rewitalizacja kaponiery kolejowej, która jest jednym z niewielu istniejących do dziś elementów poligonalnej Twierdzy Poznań^[11]. Przy okazji przebudowy ronda został wykonany remont pobliskiego Mostu Uniwersyteckiego.

Obiekty przy rondzie

Przy rondzie (zejście „Bałtyk” / MTP) ustawiony jest obelisk Światowida autorstwa Jerzego Sobocińskiego^[12]. Do lipca 2012 część pomieszczeń w podziemiach ronda zajmowało Muzeum Motoryzacji Automobilklubu Wielkopolski^[13]. Podziemia ronda służą nietoperzom jako miejsce zimowej hibernacji (w niektórych latach ich liczba osiąga kilkaset sztuk)^[14].

Ponadto w pobliżu ronda zlokalizowane są:

Kaponiera Kolejowa
Collegium Iuridicum UAM
rzeźba Obszar obrazów efemerycznych
Akademia Muzyczna im. Ignacego Jana Paderewskiego
Drukarnia Concordia
Osiedle Vesty w Poznaniu
Dom Studencki Jowita (potocznie Akumulatory)
Hotel Mercure
Wieżowiec Zjednoczenia Przemysłu Ceramiki Budowlanej w Poznaniu
Kino „Bałtyk” – nieistniejące (przetrwało w nazwie przystanku komunikacji miejskiej)
Międzynarodowe Targi Poznańskie (westybul reprezentacyjny)
Budynek Marago w Poznaniu
Wieżowiec Bałtyk

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b Antoni Gąsiorowski, Nazwy poznańskich ulic. Przemiany i trwanie: wieki XIV-XX, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3-4/1984, s. 32, ISSN 0137-3552.
↑ Wydarzenia w Poznaniu w 1985 roku. Część pierwsza, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3/1986, s. 210, ISSN 0137-3552.
↑ Uchwała Nr LXVIII/354/92 Rady Miejskiej Poznania z dnia 17 listopada 1992 r. w sprawie nazewnictwa ulic Poznania.
↑ ZenonZ. Kubiak ZenonZ., Zakończył się remont ronda Kaponiera! Trwał... 1864 dni [online], Eska.pl, 1 września 2016 [dostęp 2016-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-06] (pol.).
↑ Wiemy, kiedy zakończy się remont Ronda Kaponiera!. fakt.pl. [dostęp 2016-09-03]. (pol.).
↑ MartaM. Glanc MartaM., Rondo Kaponiera prawie gotowe. Najnowsze zdjęcia z lotu ptaka [online], onet.pl, 8 sierpnia 2016 [dostęp 2016-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-09] (pol.).
↑ ZenonZ. Kubiak ZenonZ., Zobaczcie, jak wygląda po przebudowie rondo Kaponiera i przejście podziemne [ZDJĘCIA] [online], Eska.pl, 3 września 2016 [dostęp 2016-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-06] (pol.).
↑ Rondo Kaponiera otwarte. Zobacz, jak wygląda. gloswielkopolski.pl. [dostęp 2016-09-03]. (pol.).
↑ Rondo Kaponiera oficjalnie otwarte (zdjęcia). epoznan.pl. [dostęp 2016-09-03]. (pol.).
↑ Rondo Kaponiera w nocy zostanie otwarte! Jest zgoda na przejazd. poznan.naszemiasto.pl. [dostęp 2016-09-03]. (pol.).
↑ Odsłonią Kaponierę Kolejową w centrum Poznania [online], www.fakt.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
↑ JacekJ. Łuczak JacekJ., Spacerownik poznański, [Warszawa]: Agora, 2010, s. 200, ISBN 978-83-268-0055-9, OCLC 750714590 [dostęp 2022-06-09] .
↑ Redakcja, Poznań: Muzeum Motoryzacji pod Kaponierą zamknięte! [ZDJĘCIA] [online], Głos Wielkopolski, 4 lipca 2012 [dostęp 2022-06-09] (pol.).
↑ GrzegorzG. Gołębniak GrzegorzG., Nietoperze zimujące pod rondem Kaponiera policzone – Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu [online], zdm.poznan.pl [dostęp 2022-06-09] (pol.).

Bibliografia

Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz, Poznań od A do Z, wyd. KAW, Poznań, 1986, s. 55–56, ISBN 83-03-01260-6.
Kronika Miasta Poznania nr 3/1974.

Linki zewnętrzne

Rozmieszczenie przystanków komunikacji miejskiej: Rondo Kaponiera i Most Teatralny
- Rondo Kaponiera, Most Teatralny (linie dzienne) [PDF] [online], Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu [dostęp 2021-02-16] (pol.).
- Rondo Kaponiera, Most Teatralny (linie nocne) [PDF] [online], Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu [dostęp 2021-03-02] (pol.).
Audycja „Mój Poznań, moja Wielkopolska - Poznańska Kaponiera” w serwisie YouTube, Ratajska Telewizja Kablowa

[Gasior-1] Antoni Gąsiorowski, Nazwy poznańskich ulic. Przemiany i trwanie: wieki XIV-XX, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3-4/1984, s. 32, ISSN 0137-3552.

[2] Wydarzenia w Poznaniu w 1985 roku. Część pierwsza, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3/1986, s. 210, ISSN 0137-3552.

[3] Uchwała Nr LXVIII/354/92 Rady Miejskiej Poznania z dnia 17 listopada 1992 r. w sprawie nazewnictwa ulic Poznania.

[4] ZenonZ. Kubiak ZenonZ., Zakończył się remont ronda Kaponiera! Trwał... 1864 dni [online], Eska.pl, 1 września 2016 [dostęp 2016-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-06] (pol.).

[5] Wiemy, kiedy zakończy się remont Ronda Kaponiera!. fakt.pl. [dostęp 2016-09-03]. (pol.).

[6] MartaM. Glanc MartaM., Rondo Kaponiera prawie gotowe. Najnowsze zdjęcia z lotu ptaka [online], onet.pl, 8 sierpnia 2016 [dostęp 2016-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-09] (pol.).

[7] ZenonZ. Kubiak ZenonZ., Zobaczcie, jak wygląda po przebudowie rondo Kaponiera i przejście podziemne [ZDJĘCIA] [online], Eska.pl, 3 września 2016 [dostęp 2016-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-06] (pol.).

[8] Rondo Kaponiera otwarte. Zobacz, jak wygląda. gloswielkopolski.pl. [dostęp 2016-09-03]. (pol.).

[9] Rondo Kaponiera oficjalnie otwarte (zdjęcia). epoznan.pl. [dostęp 2016-09-03]. (pol.).

[10] Rondo Kaponiera w nocy zostanie otwarte! Jest zgoda na przejazd. poznan.naszemiasto.pl. [dostęp 2016-09-03]. (pol.).

[11] Odsłonią Kaponierę Kolejową w centrum Poznania [online], www.fakt.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).

[12] JacekJ. Łuczak JacekJ., Spacerownik poznański, [Warszawa]: Agora, 2010, s. 200, ISBN 978-83-268-0055-9, OCLC 750714590 [dostęp 2022-06-09] .

[13] Redakcja, Poznań: Muzeum Motoryzacji pod Kaponierą zamknięte! [ZDJĘCIA] [online], Głos Wielkopolski, 4 lipca 2012 [dostęp 2022-06-09] (pol.).

[14] GrzegorzG. Gołębniak GrzegorzG., Nietoperze zimujące pod rondem Kaponiera policzone – Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu [online], zdm.poznan.pl [dostęp 2022-06-09] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]