Stanisław Jagmin
| Data i miejsce urodzenia |
30 kwietnia 1875 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 września 1961 |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki |
rzeźbiarstwo, ceramika artystyczna |
| Odznaczenia | |
 
| |
Stanisław Jagmin herbu Pelikan[1] (ur. 30 kwietnia 1875 w Ossie, pow. opoczyńskim, zm. 3 września 1961 w Warszawie) – polski rzeźbiarz i ceramik.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z ziemiańskiej rodziny Kaliksta i Fanny z Aulok-Mielęckich[2]. Szkołę średnią ukończył w Łowiczu. Krótko pracował w Warszawie jako kontroler w fabryce platerów Frageta. W roku 1898 rozpoczął studia w Akademii Krakowskiej. Studiował rzeźbę i ceramikę w pracowni Konstantego Laszczki[2]. W latach 1904–1905 przebywał w Paryżu w Académie Julian i praktykował w Sèvres u braci Mougin oraz w wytwórniach ceramicznych w Miśni i Wiedniu.
W latach 1903–1906 wznowił działalność radziwiłłowskiej manufaktury ceramiki w Nieborowie k. Łowicza. Tworzył w niej nieszkliwioną ceramikę nawiązującą do pochodzących z wykopalisk form słowiańskich i celtyckich oraz secesyjne wyroby szkliwione wielobarwnie[3]. W roku 1909 uruchomił w Warszawie, pierwszą w Polsce, całkowicie zmechanizowaną kaflarnię. W 1918 kierował fabryką wyrobów artystycznych w Chodzieży. W latach 1918–1919 wykładał estetykę filmową w pierwszej w Polsce prywatnej szkole filmowej Modzelewskiego w Warszawie. W 1919 został mianowany profesorem Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysły Artystycznego w Poznaniu, gdzie pełnił funkcję kierownika Wydziału Rzeźby i Ceramiki (1920–1925) oraz Wydziału Ceramiki (1925–1936)[2]. Współorganizował fabryki ceramiki w Chodzieży i Ostrzeszowie. W 1926 wystawił swoją rzeźbę „Biust p. D” w Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi[4].
Po II wojnie światowej, w latach 1944–1952 był konserwatorem w Zarządzie Miasta Stołecznego Warszawy i zajmował się odbudową pomników oraz rzeźb parkowych.
Dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Irma Boex, zaś drugą Kazimiera Lubeńska[2].
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu na Tarchominie.
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]
Jagmin był niestrudzonym eksperymentatorem w dziedzinie technologii ceramicznych i ich zastosowania w architekturze. Początek jego twórczości przypada na okres secesji. W tym czasie tworzył naczynia i rzeźby ceramiczne pokryte szkliwami typu flambé, tworzącymi wielobarwne, kontrastowe nacieki[5]. Typowym przykładem twórczości z tego okresu jest rzeźba „Kobieta na ślimaku”. W 1906 roku w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych odbyła się wystawa dzieł Stanisława Jagmina. Po raz pierwszy w gmachu „Zachęty” wystawiono ceramikę. Jagmin zawsze sprzeciwiał się podziałowi na sztukę czystą i stosowaną.
Po okresie fascynacji secesją, późniejsza twórczość bliższa jest klasycyzmowi. Przed wojną w parku im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu stanął pomnik dla uczczenia Antoniego Malczewskiego Pożegnanie Wacława z Marią, noszący cechy akademizmu (został zniszczony w 1939 roku). Również w Poznaniu, spod ręki artysty wyszedł pierwotny (nieistniejący) pomnik Powstańców Wielkopolskich na Górczynie.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 29 kwietnia 1930[6], 11 lipca 1955[7])
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Od 1961 w warszawskiej dzielnicy Białołęka, w pobliżu miejsca spoczynku artysty, znajduje się ulica Stanisława Jagmina[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Stanisław Jagmin z Jagmin h. Pelikan [online], www.sejm-wielki.pl [dostęp 2024-02-16].
- ↑ a b c d Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 280.
- ↑ Manufaktura majoliki artystycznej [online], Muzeum w Nieborowie i Arkadii [dostęp 2019-05-26] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-25] (pol.).
- ↑ "Łódź w Ilustracji", 16 I 1927, nr 3, s.7.
- ↑ Ceramika i szkło w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu. [dostęp 2011-11-03].
- ↑ M.P. z 1930 r. nr 105, poz. 151 „za zasługi w pracy na polu sztuki zdobniczej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 6.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wielkopolski słownik biograficzny. Poznań: PWN, 1981. ISBN 83-01-02722-3.
- Anna Wiszniewska: Stanisław Jagmin. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2012. ISBN 978-83-63877-13-2.
