Konstanty Laszczka

Konstanty Laszczka

Konstanty Laszczka przy pracy nad rzeźbą przedstawiającą Fryderyka Szopena
Data i miejsce urodzenia	3 września 1865 Makówiec Duży
Data i miejsce śmierci	23 marca 1956 Kraków
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	malarstwo, rzeźbiarstwo
Epoka	symbolizm, impresjonizm
Muzeum artysty	Muzeum im. Konstantego Laszczki w Dobrem
Odznaczenia

Portret Konstantego Laszczki wykonany przez Leona Wyczółkowskiego (1901–1902)

Portret K. Laszczki w wykonaniu Leona Wyczółkowskiego, 1905 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy

Portret K. Laszczki w wykonaniu Józefa Mehoffera

Konstanty Laszczka (ur. 3 września 1865 w Makówcu Dużym, zm. 23 marca 1956 w Krakowie) – polski rzeźbiarz, malarz, grafik, profesor i rektor ASP w Krakowie.

Życiorys

Pochodził z wielodzietnej rodziny chłopskiej z Mazowsza. Był synem karczmarza Antoniego Laszczki i Katarzyny z domu Kupiec. Kształcił się w szkole elementarnej w Dobrem. W dziedzinie sztuk plastycznych był samoukiem.

Przypadkowe odkrycie jego talentu przez rodzinę ziemiańską Ostrowskich spowodowało, że w 1885 otrzymał możliwość studiów w Warszawie pod kierunkiem Jana Kryńskiego i Ludwika Pyrowicza. Później otrzymał stypendium Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych i dzięki niemu udał się w 1891 do Paryża.

We Francji był studentem Akademii Juliana i École des Beaux-Arts. Kształcił się pod kierunkiem Antoine’a Mercié, Alexandre’a Falguiere’a i Jeana-Léona Gérôme’a. Był też zaangażowany w ruch artystyczny polonii francuskiej. Prowadził skromną pracownię.

W 1897 powrócił do Polski i został nauczycielem w Warszawie. Ożenił się z Marianną Strońską. W 1899 na zaproszenie Juliana Fałata osiadł w Krakowie, gdzie w latach 1900–1935 był kierownikiem katedry rzeźby, a od 1905 roku profesorem zwyczajnym Akademii Sztuk Pięknych. W 1911 roku mianowano go rektorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1917 przyjął do swojej pracowni pierwszą w historii akademii kobietę studentkę Zofię Baltarowicz-Dzielińską. Członek Komitetu Obywatelskiego Polskiego Skarbu Wojskowego w sierpniu 1914 roku.

Przyjaźnił się ze Stanisławem Wyspiańskim i Leonem Wyczółkowskim. Był jednym z założycieli Towarzystwa Artystów Polskich Sztuka. Jego uczniami byli m.in.: Bolesław Biegas, Xawery Dunikowski, Ludwik Konarzewski, Franciszek Mączyński, Ignacy Zelek, Olga Niewska i Ludwik Puget, Stefan Policiński, Balbina Świtycz-Widacka.

W 1935 w proteście wobec utworzenia obozu w Berezie Kartuskiej zrezygnował ze stanowiska pedagoga na ASP w Krakowie.

Życie prywatne

Od 1898 żonaty z Marianną Heleną Strońską (1870–1911). Doczekał się czwórki dzieci. Jego najstarszy syn Bogdan Laszczka był architektem i działaczem Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, drugi – Czesław Laszczka (1900–1985), lekarzem. Córki – Jadwiga Wierzbiańska była harcmistrzynią i przedwojenną Naczelniczką Harcerek ZHP, a Janina Murczyńska (1905–1979), harcmistrzynią ZHP i nauczycielką.

Zmarł w Krakowie. Pochowany jest na cmentarzu Rakowickim (kwatera PAS 36-płd-zach-narożnik).

Twórczość

W swojej twórczości artystycznej Konstanty Laszczka wzorował się na dziełach Augusta Rodina. Zajmował się przede wszystkim rzeźbą, ale też malował portrety, wykonywał medale, medaliony portretowe oraz plakiety okolicznościowe. W późnym okresie swojej twórczości interesował się ceramiką o tematyce religijnej, folklorystycznej i animalistycznej. Wyrzeźbił popiersie Fryderyka Chopina w Akademii Muzycznej w Krakowie.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)
• Złoty Wawrzyn Akademicki (4 listopada 1937)
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Miejsca pamięci i pomniki

Konstanty Laszczka został upamiętniony pomnikami w Dobrem i w Makówcu. W Dobrem jest również szkoła podstawowa jego imienia. W październiku 1971 r. zostało otwarte w Dobrem Społeczne Muzeum Konstantego Laszczki.

Galeria prac

• 
  Anioł Zemsty (1910). Cmentarz Rakowicki.
• 
  Żubr (1936), godło domu własnego. Kraków ul. Komorowskiego 7.
• 
  Popiersie Marcelego Guyskiego. Elewacja Pałacu Sztuki, Kraków pl. Szczepański 4.
• 
  Kraków, Portal Domu „Pod Globusem”, alegorie mądrości, przemysłu i handlu.
• 
  Kamienica Laszczków z reliefem K. Laszczki. Po prawej od wejścia znajdowała się pracownia artysty.
• 
  Grób Konstantego Laszczki na cmentarzu Rakowickim
• 
  Muzeum Konstantego Laszczki
• 
  Popiersie Józefa Piłsudskiego (1935), I Gimnazjum im. Sowińskiego w Warszawie

Zobacz też

• Młoda Polska
• Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie
• 50 marek polskich 1923

Bibliografia

• Czy wiesz kto to jest?. Stanisław Łoza (red.). Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 413. [dostęp 2021-01-13].
• Konstanty Laszczka. Zofia Weiss, Katarzyna Łomnicka. Kraków: Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, 2017, s. 304. ISBN 978-83-65570-46-8.[1]

Linki zewnętrzne

• Konstanty Laszczka, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22] .
• Wirtualne Muzeum Konstantego Laszczki w Dobrem. [dostęp 2020-04-27].
• Adam Radtke: Konstanty Laszczka. Pionier nowoczesnej rzeźby.
• Karolina Stężalska: Od wiejskiego samouka do rzeźbiarza światowej klasy – historia Konstantego Laszczki. [dostęp 2020-04-27].
• Monika Małkowska: Amerykański sen z Mazowsza. [dostęp 2020-04-27].
• Konstanty Laszczka: Niewolnica. Muzeum Narodowe w Krakowie.
• Konstanty Laszczka: Zrozpaczona. Muzeum Narodowe w Krakowie. [dostęp 2020-04-27].
• Kinga Kołodziejska: Znany, nieznany Konstanty Laszczka. Wirtualne Muzea Małopolski. [dostęp 2020-04-27].