Amazonka płomiennosterna
| Amazona brasiliensis[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
amazonka płomiennosterna | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Amazonka płomiennosterna[4] (Amazona brasiliensis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Jest endemitem Brazylii bliskim zagrożenia wyginięciem[3].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego został opisany przez szwedzkiego przyrodnika Karola Linneusza w 1758 roku w 10. edycji Systema Naturae. Autor nadał mu nazwę Psittacus brasiliensis[2][5]. Dawniej uważano, że najbliższymi krewnymi tego gatunku są amazonka niebieskolica (Amazona dufresniana) oraz amazonka tęczowa (Amazona rhodocorytha). Czasami traktowano amazonkę płomiennosterną jako podgatunek jednej z nich. Obecnie (2020) badania wskazują, że najbliżej jest spokrewniona z amazonką modrobrewą (Amazona amazonica)[6]. Nie wyróżnia się podgatunków[2][7].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Amazonki płomiennosterne osiągają długość około 37 cm oraz ważą 430 g. Brak widocznego dymorfizmu płciowego. W ubarwieniu dominuje zielony. Czoło oraz kantarek są czerwone, policzki oraz pokrywy uszne – niebieskie. Krawędź nadgarstka oraz środkowa część ogona jest czerwona. Końcówki sterówek są żółte. Dziób jest żółto-szary. Oczy są pomarańczowe z bladoszarą obrączką. Młode osobniki mają bardziej matową głowę[8].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten występuje na wybrzeżach południowo-wschodniej Brazylii od São Paulo po Santa Catarinę[6][8].
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Ptaki te zamieszkują nizinne lasy wilgotne i namorzynowe, a także tereny podmokłe. Najczęściej widywane są pomiędzy 300 a 400 m n.p.m., lecz zamieszkują także niższe oraz wyższe tereny do 700 m n.p.m.[8] Pokarm zdobywają w gęstych lasach różnego typu[6]. W skład ich diety wchodzą owoce, kwiaty, nektar oraz czasami owady[9]. Amazonki te posilają się na różnorodnych gatunkach drzew. Wśród nich dominuje Erythrina speciosa. Innymi drzewami, z których często zdobywają kwiaty i owoce, są Callophyllum brasiliense, Syagrus romanzoffiana, gujawa truskawkowa (Psidium cattleianum)[6]. Zdobywają pożywienie w parach oraz stadach do 20 osobników[8]. Na noc zlatują się w większe grupy na małych przybrzeżnych wyspach. Rano pomiędzy godziną 9:00 a 10:00 przylatują z powrotem na ląd[6].
Lęgi
[edytuj | edytuj kod]Sezon lęgowy trwa od września do lutego, sporadycznie do kwietnia[8]. Amazonki płomiennosterne zakładają gniazda w dziuplach wysokich drzew, przeważnie na wysokości 8–16 m. Głębokość dziupli wynosi 50–100 cm. Najczęściej są one w palmach oraz Callophyllum brasiliense. Często dziuple wcześniej były zamieszkiwane przez dzięcioły[6]. Obszar, na którym gniazdują te ptaki, zazwyczaj stanowią gęste, zalane lasy[6][9]. Samica składa 3–4 białe jaja[6]. Inkubacja (w niewoli) trwa 28 dni[8]. Młode opuszczają dziuplę w wieku 60–65 dni[6].
Status i zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2004 roku uznaje amazonkę płomiennosterną za gatunek bliski zagrożenia (NT – near threatened), wcześniej miała ona status gatunku zagrożonego (EN – endangered). Liczbę dorosłych osobników w naturze szacuje się na 6000–6700, a trend liczebności uznaje się za wzrostowy[3]. Największe zagrożenie dla tego gatunku stanowi kłusownictwo[9]. Moment, gdy młode w dziupli zaczynają być stosunkowo głośne, często jest wykorzystywany w celu wybierania ich z gniazda[6]. Również zagrożenie stanowi utrata naturalnego środowiska[3][6]. Gatunek ten znajduje się w I załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)[10]. Na obszarach chronionych są wieszane budki gniazdowe przeznaczone dla tego gatunku[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Amazona brasiliensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Red-tailed Amazon (Amazona brasiliensis). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ang.).
- ↑ a b c d Amazona brasiliensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Androglossini Sundevall, 1872 (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-17].
- ↑ K. Linneusz, Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 10, t. 1, 1758, s. 102 (łac.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Štěpán Šesták, Hodowla amazonek płomiennosternych, Robert P. Sobecki (red.), „Nowa Exota”, XV (2), s. 5, 6, ISSN 1214-8962.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-15]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Red-tailed Amazon (Amazona brasiliensis), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2022-01-24] (ang.).
- ↑ a b c Paulo Martuscelli, Ecology and conservation of the Red-tailed Amazon Amazona brasiliensis in south-eastern Brazil, „Bird Conservation International”, 5 (2–3), 1995, s. 405–420, DOI: 10.1017/S095927090000112X, ISSN 1474-0001 [dostęp 2020-07-29] (ang.).
- ↑ Species+ [online], UNEP-WCMC, CITES Secretariat [dostęp 2021-03-31].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
