Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej w Poznaniu

Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej w Poznaniu
	nr rej. 559/Wlkp/A z 16 kwietnia 1966
	; Krzyż Ofiarności
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Adres	al. Armii Poznań
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	0,23 ha
Liczba pochówków	476
Liczba grobów	441
Liczba kwater cmentarnych	9
Data otwarcia	1925
Data ostatniego pochówku	1990
Zarządca	Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu; Commonwealth War Graves Commission
	Położenie na mapie Poznania Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej
	Położenie na mapie Polski Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej
	52°25′04,45″N 16°55′58,32″E/52,417903 16,932867
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej – cmentarz w Poznaniu, położony na południowych stokach Fortu Winiary (Park Cytadela). Cmentarz ma status cmentarza wojennego, zgodnie z obowiązującą wciąż ustawą o grobach i cmentarzach wojennych z 28 marca 1933 r.

Historia

Cmentarz został założony w 1925 roku, na fragmencie cmentarza garnizonowego (tzw. starogarnizonowego). Po zakończeniu I wojny światowej groby brytyjskich żołnierzy odnaleziono w 28 miejscach Polski dlatego Brytyjczycy postanowili przenieść je na utworzony w tym celu cmentarz w Poznaniu. Był to jedyny obiekt utworzony przez Komisje Grobów Wojennych Imperium Brytyjskiego (dziś: Komisja Grobów Wojennych Wspólnoty Narodów) na terenie Polski przed 1939 rokiem.

15 września 1987 cmentarz odwiedził Bernard Weatherill przewodniczący brytyjskiej Izby Gmin^[3].

Wygląd

Centralne miejsce zajmuje Krzyż Ofiarności. Wyższą część zajmują w większości groby z I wojny światowej. Niższą z kolei zajmują wyłącznie groby z II wojny światowej. Cały teren jest obsiany trawą, przed wapiennymi stelami posadzone są kwiaty i rośliny ozdobne, wszystko zgodnie ze standardami Commonwealth War Graves Commission.

Żołnierze pochowani na cmentarzu

Na cmentarzu wojennym pochowano lub upamiętniono symbolicznie 476 żołnierzy. Wśród nich prochy 48 uczestników Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[4], spośród 50 zamordowanych przez Niemców po ich ujęciu. Na terenie obiektu znajduje się także tzw. "Poznan Memorial", upamiętniający 5 żołnierzy Royal Naval Air Service z "Russian Armoured Cars", którzy polegli na froncie wschodnim pod Brzeżanami (obecnie – Ukraina) w 1917 r., walcząc po stronie sojuszniczego rosyjskiego Rządu Tymczasowego. Jest to niewielki pomnik, usytuowany przy północnym skraju cmentarza. W ewidencji CWGC jest wyodrębniony jako osobny obiekt.

Żołnierze z Polski

Na tym cmentarzu jest pochowanych 16 polskich żołnierzy walczących w armii brytyjskiej podczas II wojny światowej, w tym 13 polskich lotników^[5].

Polscy żołnierze pochowani na Cmentarzu Wojennym Wspólnoty Brytyjskiej w Poznaniu^[5]^[a]
Imię	nazwisko	data śmierci	stopień	uwagi
Henryk	Foyer	15 września 1943	sierżant	lotnik
Karol Piotr	Gębik	15 września 1943	porucznik^[6]	lotnik
Wiktor	Jabłoński	15 września 1943	starszy sierżant^[7]	lotnik
Franciszek Józef	Jakusz-Gostomski	15 września 1943	kapitan^[8]	lotnik
Antoni Władysław	Kiewnarski	30 marca 1944	major^[9]	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[10]
Włodzimierz Adam	Kolanowski	31 marca 1944	porucznik nawigator	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[10]
Stanisław Zygmunt	Król	12 kwietnia 1944	podporucznik^[11]	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[10]
Zdzisław	Kuczkowski	15 września 1943	sierżant^[12]	lotnik
Ludwik Henryk	Misiak	15 września 1943	sierżant^[13]	lotnik
Jerzy Tomasz	Mondschein	29 marca 1944	porucznik^[14]	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[10]
Kazimierz	Pawluk	31 marca 1944	porucznik^[15]	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[10]
Paweł Wilhelm	Tobolski	2 kwietnia 1944	porucznik^[16]	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[10]
Kazimierz	Pacut	15 września 1943	starszy sierżant^[17]	27 lat
	Lewko	15 września 1943	podporucznik	24 lata