Efraim Szreger

Efraim Szreger
Data i miejsce urodzenia	18 lutego 1727 ; Toruń
Data i miejsce śmierci	16 marca 1783 ; Warszawa
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	klasycyzm
	Ważne dzieła
	Pałac Szustra; Pałac Prymasowski; Kościół Świętego Jakuba w Skierniewicach
	Multimedia w Wikimedia Commons

Efraim Szreger, także Schroeger lub Schreger^[1] (niem. Ephraim Schröger; ur. 18 lutego 1727 w Toruniu, zm. 16 marca 1783 w Warszawie) – polski architekt niemieckiego pochodzenia, przedstawiciel wczesnego klasycyzmu, reprezentował jego awangardową odmianę inspirowaną architekturą francuską.

Życiorys

Był synem Michała Schrögera, przybyłego do Torunia z Preszowa na Słowacji. W [1743 ukończył Gimnazjum Akademickie w Toruniu i udał się do Warszawy. W Warszawie uczył się dziewięć lat u Jana Zygmunta Deybla, od roku 1750 współpracował z Danielem Jauchem. W 1753 został królewskim konstruktorem budowlanym^[2].

Od 1764] związany był z dworem Stanisława Augusta Poniatowskiego. Otrzymał wiele zamówień projektowych oraz stypendium, które pozwoliło Szregerowi zwiedzenie Włoch, południowych Niemiec, Francji i Holandii. Wczesne projekty Szregera noszą jeszcze znamiona baroku, od roku 1760 stał się on na ziemiach polskich prekursorem stylu wczesnoklasycystycznego. Budową pałacu Teppera w Warszawie zapoczątkował typ wielkomiejskiej kamienicy czynszowej.

Był członkiem kościoła ewangelicko-augsburskiego^[2].

Ważniejsze prace

zbór ewangelicki w Toruniu (obecnie kościół Św. Ducha, 1754–1756, na planie opracowanym wcześniej przez Andreasa Bähra; w końcu XIX w. dobudowana wieża)
Pałac Teppera przy ul. Miodowej 7 w Warszawie (1774, nie istnieje)
Pałac Szustra w Warszawie (1772–1775)
most Ponińskiego w Warszawie (1775)^[3]
pałac Lelewelów przy ul. Miodowej w Warszawie (1775, nie istnieje)
przebudowa pałacu Prymasowskiego w Warszawie (1777)
przebudowa katedry w Poznaniu (fasada zachodnia, 1787^[4], regotycyzowana po II wojnie światowej)
przebudowa katedry w Gnieźnie (regotycyzowana po II wojnie światowej)
Pałac Prymasowski i Kościół św. Jakuba w Skierniewicach (1781)
przebudowa kościoła dominikanów obserwantów w Warszawie (rozebrany w 1818)
fasada kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa Oblubieńca w Warszawie (1762–1780)
przebudowa kaplicy Uchańskiego w kolegiacie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Łowiczu (1782)
pałac w Łabuniu.

Przypisy

↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 773. ISBN 83-01-08836-2.
↑ ^a ^b Tadeusz Cegielski, Efraim Szreger - architekt Warszawy i Skierniewic, w: Mówią Wieki, 2/2007, s. 20-21
↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 261. ISBN 83-06-00089-7.
↑ Szczęsny Skibiński: Katedra Poznańska. Poznań: Księgarnia Św.Wojciecha, 2001, s. 88. ISBN 83-7015-548-0.

Bibliografia

M. Arszyński, Efraim Schröger (1727–1783) architekt toruński i warszawski, w: Artyści w dawnym Toruniu, Poznań 1985, s. 124–130 ISBN 83-01-06916-3
S. Łoza, Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954
Kwartalnik Architektury i Urbanistyki nr 6, 1961 r., s. 153-60
Katedra gnieźnieńska, red. A. Świechowska, T. I-II. Poznań 1968-70
StanisławS. Lorentz StanisławS., Efraim Szreger. Architekt polski XVIII wieku, Warszawa: Państ. Wydaw. Naukowe, 1986, ISBN 83-01-05938-9, OCLC 835891883 .

[1] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 773. ISBN 83-01-08836-2.

[:0-2] Tadeusz Cegielski, Efraim Szreger - architekt Warszawy i Skierniewic, w: Mówią Wieki, 2/2007, s. 20-21

[3] Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 261. ISBN 83-06-00089-7.

[4] Szczęsny Skibiński: Katedra Poznańska. Poznań: Księgarnia Św.Wojciecha, 2001, s. 88. ISBN 83-7015-548-0.

[1]

[2]

[3]

[4]