Helena Harajda

Helena Anna Harajda

Helena Anna Jasielska

Data i miejsce urodzenia	29 czerwca 1921 Lublin
Data i miejsce śmierci	25 kwietnia 2011 Gniezno
Miejsce spoczynku	Poznań Cmentarz na Junikowie
Zawód, zajęcie	fizyk
Tytuł naukowy	prof. dr hab.
Alma Mater	Uniwersytecie Poznańskim
Rodzice	Jan Maciej Jasielski - ojciec, Kamilla Jasielska z domu Niemiec - matka
Małżeństwo	Ryszard Jan Harajda
Dzieci	Teresa Tarasewicz (ur. 1946), Stanisław Harajda (ur. 1948), Jan Harajda (ur. 1953), Maria Harajda – Jaworska (primo voto Wojciechowska) (ur. 1958)
Krewni i powinowaci	Jan Mieczysław Jasielski - dziadek, Tekla Jasielska z domu Krawczyk - babcia, Jan Niemiec - dziadek, Helena Niemiec z domu Małaniak - babcia
Odznaczenia

Helena Anna Harajda z domu Jasielska (ur. 29 czerwca 1921 w Lublinie, zm. 25 kwietnia 2011 w Gnieźnie) – polska muzykolog, fizyk, akustyk, profesor doktor habilitowany, nauczyciel akademicki, pedagog, dydaktyk, działacz Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, Polskiego Towarzystwa Akustycznego, Związku Polskich Artystów Lutników, harcerka, turystka, podróżniczka.

Edukacja i tytuły naukowe

Przed wojną uczęszczała do Liceum Ogólnokształcącego Sióstr Ursulanek w Stanisławowie o profilu humanistycznym. Maturę zdała w 1939 r. Równocześnie uczyła się w Konserwatorium w klasie fortepianu (1930-1940). Podczas II wojny światowej, w latach 1940-1941 oraz 1944-1945, uczyła się w radziecki Instytucie Pedagogicznym na wydziale fizyko-matematycznym. Po wojnie w ramach wysiedleń z kresów przyjechała do Poznania. Tu uzyskała tytuł magistra filozofii w roku 1950 u profesora Adolfa Chybińskiego, a następnie magistra filozofii w zakresie fizyki w roku 1952 u profesora Marka Kwieka na Uniwersytecie Poznańskim. W roku 1964 obroniła doktorat w zakresie nauk matematyczno-fizycznych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu u profesor Haliny Ryffert. W 1989 Rada Państwa przyznała jej tytuł profesora nadzwyczajnego nauk fizycznych.

Praca zawodowa

W swojej pracy zawodowej Helena Harajda związana była z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Akademią Rolniczą w Poznaniu, Akademią Muzyczną w Poznaniu oraz Wyższą Szkołą Pedagogiczną i Uniwersytetem Zielonogórskim w Zielonej Górze.

Helena Harajda posiadała w swoim dorobku ponad 100 prac naukowych w tym 45 rozpraw naukowych, 3 monografie, książki, recenzje, opinie do przewodów na stopnie naukowe itp. Uczestniczyła w badaniu instrumentów muzycznych w ramach Międzynarodowych Konkursów Lutniczych im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu. Wygłaszała referaty na wielu kongresach akustycznych m.in. w Budapeszcie w 1971 roku, w Londynie w 1974 roku, w Paryżu w 1975 roku, w Madrycie w 1977 roku, w Paryżu w 1977 roku, w Dubrowniku w 1979 roku, w Wenecji w 1981 roku, w Getyndze w 1982 roku, w Sandefjord w 1985 roku, w Sopron w 1986 roku itd.

W swojej karierze zawodowej pełniła m.in. funkcje: Kierownika Zakładu Muzycznego, Kierownika Zakładu Fizyki, Dyrektora Instytutu Fizyki WSP w Zielonej Górze. Była Prodziekanem Wydziału Matematyczno – Fizyczno – Technicznego WSP. Była członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Akustycznego. Należała do Catgut Ac. Society USA, Polskiego Towarzystwa Fizycznego, Związku Polskich Artystów Lutników (ZPAL). Kierowała badaniami akustycznymi w ZPAL, była też jego członkiem honorowym. Tworzyła programy przedmiotu „Akustyka” dla kierunku „Lutnictwo” na poziomie licealnym i akademickim. Pełniła funkcję Konsultanta Szkolnictwa Artystycznego I i II stopnia Departamentu Szkolnictwa Artystycznego Ministerstwa Kultury i Sztuki w latach 1995 – 1996. Redagowała hasła do Encyklopedii Muzycznej PWN.

Działalność społeczna

Była Przewodniczką (instruktorką) ZHP, Przodownikiem Turystyki Pieszej i Górskiej PTTK, Instruktorem Krajoznawstwa, Organizatorem Turystyki PTTK, Strażnikiem Ochrony Przyrody. Posiadało złotą honorową odznakę PTTK przyznaną przez Zarząd Główny. Posiadała Honorowy Dysk WKFiT (1975).

Rodzina

Dziadkowie Heleny Harajdy pochodzili z Kresów. Dziadek, Jan Mieczysław Jasielski, był zarządcą majątków, a następnie urzędnikiem Rady Powiatowej Przemyskiej. Zmarł w roku 1894. Babcia, Tekla Jasielska z domu Krawczyk, zajmowała się domem. Drugi z dziadków, Jan Niemiec, był urzędnikiem kolejowym, a następnie posiadał w Stryju warsztat blacharski. Helena Niemiec z domu Małaniak zajmowała się domem. Ojciec Heleny, Jan Maciej Jasielski, był inżynierem kolejnictwa i naczelnikiem warsztatów kolejowych w Stanisławowie. Służył jako oficer w Legionach Polskich i walczył w wojnie bolszewickiej w 1920 roku. Był więźniem łagrów i żołnierzem Armii gen. Władysława Andersa. Zmarł w Argentynie. Matka, Kamilla Jasielska, z domu Niemiec była nauczycielką.

Helena Anna Jasielska wyszła za mąż za Ryszarda Jana Harajdę 31.12.1944 roku. Ślub odbył się w kolegiacie stanisławowskiej. Helena Harajda miała czwórkę dzieci. Wszystkie urodziły się w Poznaniu. Teresa Tarasewicz (ur. 1946) – emerytka ZUS, Stanisław Harajda (ur. 1948) – absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza - matematyka, Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w klasie fletu i Akademii Wychowania Fizycznego w zakresie turystyki i rekreacji – studia podyplomowe, działacz PTTK, Jan Harajda urodzony w 1953) – absolwent Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Maria Harajda – Jaworska (wcześniej Wojciechowska) urodzona w 1958) – absolwentka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – muzykologia.

Nagrody i odznaczenia

Za swoją działalność Helena Harajda otrzymała Złoty Krzyż Zasługi (1973), Odznakę Honorową m. – Poznania (1974), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1981), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1983), tytuł "Zasłużony Nauczyciel PRL (1985) i inne odznaczenia i nagrody.

Pochowana została w Poznaniu na cmentarzu junikowskim (pole 6, kwatera 3, miejsce 26).

Grób prof. Heleny Harajdy na Cmentarzu Junikowskim

Bibliografia

• Kto jest kim w Poznaniu – Itaka – Poznań 2007.
• Kto jest kim w fizyce – Ośrodek Wydawnictw Naukowych – Poznań 1993.
• Who is who in physics Poland 1997 – OWN 1998
• W muzycznym Poznaniu - Akademia Muzyczna – Poznań 2004.
• Akademia Muzyczna w Poznaniu w latach 1920 – 1995 – Akademia Muzyczna – Poznań 1995.
• Kronika Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu 1951/1952 do 1958/1959- Wydawnictwo Poznańskie – Poznań 1960.
• Innowacje Pedagogiczne w edukacji muzycznej dzieci i młodzieży – WSP Zielona Góra 2000.
• 50 lat Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej – PWN Warszawa – Poznań 1973.
• Kronika Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza za lata akademickie 1962/63 – 1964/65 – UAM Poznań.
• Encyklopedia Muzyczna PWM ‘hij” część biograficzna – PWM Kraków 1993
• Badania naukowe w Instytucie Akustyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicz w Poznaniu. Pięćdziesięciolecie Katedry Akustyki i Teorii Drgań – Wydawnictwo Naukowe UAM Poznań 2008.
• Uniwersytet Zielonogórski, Miesięcznik społeczności akademickiej nr 6 (189) – Zielona Góra czerwic 2011

Linki zewnętrzne

• Prof. dr hab. Helena Harajda, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2012-11-22] .
• Wspomnienie o Prof. Helenie Harajdzie (pdf)