Instytut Orientalistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego

Instytut Orientalistyki
Institute of Oriental Studies
	Uniwersytet Jagielloński
Data założenia	1919 (jako Katedra Filologii Orientalnej)
Państwo	Polska
Adres	al. Mickiewicza 9,; 31-120 Kraków
Liczba pracowników	ok. 70
Liczba studentów	ok. 600
Dyrektor	prof. dr hab. Barbara Michalak-Pikulska
	Położenie na mapie Krakowa Instytut Orientalistyki
	Położenie na mapie Polski Instytut Orientalistyki
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Instytut Orientalistyki
	50°03′46,201″N 19°55′28,050″E/50,062834 19,924458
	Strona internetowa

Instytut Orientalistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego (do 31 marca 2011 r.: Instytut Filologii Orientalnej^[1]) – jedna z ośmiu jednostek wchodzących w skład Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obecnie zatrudnia ok. 70 pracowników^[2] i kształci niemal 600 studentów w trybie dziennym. Instytut prowadzi studia pierwszego stopnia (licencjackie) oraz drugiego stopnia (uzupełniające magisterskie) na sześciu specjalnościach w ramach „neofilologii – filologii orientalnej”: arabistyce, indologii, iranistyce, japonistyce, sinologii i turkologii.

Dwie specjalności studiów prowadzone przez Instytut Orientalistyki znajdują się w ścisłej czołówce w skali całego kraju pod względem liczby kandydatów na jedno miejsce^[3]:

japonistyka – 12,0 os./miejsce (szóste miejsce w rankingu w roku akademickim 2017/2018)
sinologia – 9,3 os./miejsce (trzynaste miejsce w tym rankingu).

Historia

Do końca XIX wieku

Początki naukowej orientalistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim sięgają XVI w., kiedy to na Akademii Krakowskiej język hebrajski wykładali między innymi: Leonard Dawid (ok. 1528), Jan van der Campen (1534), Walerian Pernus (1536–1540), Franciszek Stankar z Mantui (1546–1550) oraz Wojciech Buszowski (1564–1569). Jednak dopiero w XIX w. nauczanie języków orientalnych zaczęło się rozwijać na większą skalę^[4].

W 1818 roku, dzięki staraniom Jerzego Samuela Bandtkiego, przy Wydziale Filozoficznym utworzono pierwszą Katedrę Języków Wschodu i Literatury Orientalnej^[4]. Powierzono ją uczonemu z Getyngi prof. Wilhelmowi Münnichowi. Program studiów roku I i II obejmował wówczas między innymi wstęp do języków i literatury Wschodu, naukę hebrajskiego, syryjskiego, chaldejskiego, tureckiego, arabskiego, perskiego i etiopskiego. Na wykłady uczęszczali studenci Wydziałów Filozoficznego, Prawa i Teologicznego (każdego roku w łącznej liczbie sześciu osób). Z braku wsparcia władz uczelni katedra została zlikwidowana dziewięć lat później, w 1827 r.^[4]

Dwudziestolecie międzywojenne

Kolejna okazja do zorganizowania studiów orientalistycznych pojawiła się dopiero na początku XX w. 1 lipca 1919 r. dzięki staraniom prof. Tadeusza Kowalskiego (1889–1948) powstała pierwsza w niepodległej Polsce Katedra Filologii Orientalnej, która w listopadzie 1921 r. została przekształcona w jednostkę dydaktyczno-badawczą pod nazwą Seminarium Filologii Orientalnej z siedzibą w pałacu Badenich przy ul. Sławkowskiej 32^[4]. Profesor Kowalski był znakomitym uczonym, cieszącym się uznaniem międzynarodowego środowiska naukowego, wytrawnym badaczem, świetnym pedagogiem i organizatorem, twórcą nowoczesnej polskiej arabistyki, turkologii i islamistyki. Wykształcił wielu polskich naukowców i znawców Orientu, między innymi Ananiasza Zajączkowskiego (1903–1970) i Józefa Bielawskiego (1909–1997), późniejszych profesorów Uniwersytetu Warszawskiego i twórców orientalistyki warszawskiej^[4].

Po drugiej wojnie światowej

Działalność dydaktyczną jednostki przerwaną przez II wojnę światową wznowiono w marcu 1945 r. Pierwszy powojenny rok akademicki trwał zaledwie trymestr, dopiero rok akademicki 1945/46 zapewnił pełnowymiarowy tok nauczania^[4].

Po śmierci prof. Kowalskiego w 1948 r. katedrę objął historyk mediewista i arabista prof. Tadeusz Lewicki (1906–1992). Począwszy od lat 50. w programie studiów krakowskiej orientalistyki zaczęły się wyodrębniać trzy specjalizacje – arabistyczna, turkologiczna i iranistyczna, a podział ten został usankcjonowany 1 czerwca 1972 r. wraz z powołaniem odrębnych zakładów w ramach nowo powstałego Instytutu Filologii Orientalnej. Po przejściu prof. Tadeusza Lewickiego na emeryturę w 1976 r. kierownikiem Zakładu Arabistyki oraz dyrektorem Instytutu Filologii Orientalnej został arabista, językoznawca i dialektolog prof. Andrzej Czapkiewicz (1924–1990). W 1973 r. w ramach instytutu otworzono Zakład Indianistyki, pod kierownictwem prof. Tadeusza Pobożniaka (1910-1991), kontynuujący działalność istniejącej od 1927 r. do 1951 r. Katedry Sanskrytu pod kierownictwem prof. Heleny Willman-Grabowskiej (1870-1957)^[5]. W 1987 r. w ramach instytutu utworzono Zakład Japonistyki. Na jego czele stanął japonista i uznany tłumacz literatury japońskiej docent Mikołaj Melanowicz (ur. 1935). W 2000 r. zmieniono nazwę tego zakładu na Zakład Japonistyki i Sinologii. W 2014 r. uruchomiono ponadto studia sinologiczne pierwszego stopnia, a w 2017 r. studia drugiego stopnia^[6].

Władze Instytutu

Кadencja 2016–2020

Dyrektor Instytutu – prof. zw. dr hab. Barbara Michalak-Pikulska
Zastępca dyrektora do spraw studenckich – dr hab. Tomasz Majtczak

Кadencja 2020–2024

Dyrektor Instytutu – dr hab. Kinga Paraskiewicz, prof. UJ
Zastępca dyrektora do spraw studenckich – dr Marcin Gajec

Kadencja 2024–2028^[7]

Dyrektor Instytutu – prof. dr hab. Barbara Michalak-Pikulska
Zastępca dyrektora do spraw studenckich – dr Piotr Borek

Struktura

Katedra Arabistyki
Katedra Turkologii
Pracownia Interdyscyplinarnych Badań Eurazjatyckich
Pracownia Studiów Kurdyjskich
Zakład Języków i Kultur Indii i Azji Południowej
Zakład Iranistyki
Zakład Japonistyki i Sinologii

Przypisy

↑ Zarządzenie nr 36 Rektora UJ z 31 marca 2011 roku w sprawie zmiany nazwy Instytutu Filologii Orientalnej na Instytut Orientalistyki Wydziału Filologicznego UJ. [dostęp 2017-05-15]. (pol.).
↑ Lista pracowników Instytutu Orientalistyki UJ. [dostęp 2017-05-15]. (pol.).
↑ Informacja o wynikach rekrutacji na studia na rok akademicki 2017/2018 w uczelniach nadzorowanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, 15 listopada 2017. s. 2. [dostęp 2017-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-19)]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Kinga Maciuszak. Z historii orientalistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. „Alma Mater”. 120–121, s. 138–143, 2009. (pol.).
↑ Marzenna Czerniak-Drożdżowicz: Studia indologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W: Lidia Sudyka (red.): Orientalia commemorativa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.
↑ Sinologia Instytutu Orientalistyki UJ. [dostęp 2017-05-11].
↑ Dyrekcja. io.filg.uj.edu.pl. [dostęp 2024-10-16].

Linki zewnętrzne

[1] Zarządzenie nr 36 Rektora UJ z 31 marca 2011 roku w sprawie zmiany nazwy Instytutu Filologii Orientalnej na Instytut Orientalistyki Wydziału Filologicznego UJ. [dostęp 2017-05-15]. (pol.).

[2] Lista pracowników Instytutu Orientalistyki UJ. [dostęp 2017-05-15]. (pol.).

[3] Informacja o wynikach rekrutacji na studia na rok akademicki 2017/2018 w uczelniach nadzorowanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, 15 listopada 2017. s. 2. [dostęp 2017-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-19)]. (pol.).

[Mac-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Kinga Maciuszak. Z historii orientalistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. „Alma Mater”. 120–121, s. 138–143, 2009. (pol.).

[5] Marzenna Czerniak-Drożdżowicz: Studia indologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W: Lidia Sudyka (red.): Orientalia commemorativa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.

[6] Sinologia Instytutu Orientalistyki UJ. [dostęp 2017-05-11].

[7] Dyrekcja. io.filg.uj.edu.pl. [dostęp 2024-10-16].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]