Jan Legowicz

Jan Wawrzyniec Legowicz

Data i miejsce urodzenia	9 sierpnia 1909 Mościska
Data i miejsce śmierci	27 października 1992 Warszawa
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia filozofii
Alma Mater	Uniwersytet we Fryburgu
Doktorat	1937
Uczelnia	Uniwersytet Warszawski
Odznaczenia

Jan Wawrzyniec Legowicz

Data urodzenia	9 sierpnia 1909
Data śmierci	27 października 1992 lub 29 października 1992
Miejsce pochówku	Cmentarz Wojskowy na Powązkach
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	bernardyni
Śluby zakonne	1934
Prezbiterat	1936 zwolniony ze ślubów na mocy dyspensy papieskiej 17 lutego 1947

Grób Jana Legowicza na cmentarzu wojskowym na Powązkach

Jan Wawrzyniec Legowicz (ur. 9 sierpnia 1909 w Mościskach, zm. 27 października 1992 w Warszawie) – polski filozof i historyk filozofii zajmujący się przede wszystkim filozofią średniowieczną, a także starożytną.

Ojciec dziennikarza Wiktora Legowicza.

Życiorys

Dzieciństwo spędził we Lwowie, gdzie ukończył IV Liceum Klasyczne imienia Jana Długosza.

W 1930 wstąpił do zakonu bernardynów. Śluby wieczyste złożył cztery lata później, a święcenia kapłańskie przyjął w 1936 r. Studiował filozofię i pedagogikę w Uniwersytecie Katolickim we Fryburgu Szwajcarskim. Prócz filozofii i pedagogiki zajmował się paleografią, numizmatyką i archeologią, a także doskonalił znajomość języków klasycznych – łaciny, greki i hebrajskiego. Studia ukończył w 1937 roku, zdobywając tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki i filozofii. Światową sławę przyniosło mu wydanie jego pracy doktorskiej Essai sur la philosophie sociale du Docteur Séraphique (1937), traktującej o poglądach społecznych św. Bonawentury.

Po ukończeniu studiów, mimo możliwości kontynuowania pracy naukowej w Szwajcarii, powrócił do ojczyzny, do klasztoru we Lwowie. Okres II wojny światowej spędził w klasztorze w Alwerni koło Chrzanowa. Uczestniczył wtedy czynnie w działalności ruchu oporu – działalność ta polegała na uczestnictwie w tajnym nauczaniu, pomocy więźniom Oświęcimia w ucieczce za granicę, organizacji wysyłki paczek i lekarstw dla więźniów obozów. Doświadczenia wojenne sprawiły, że zwątpił w swoje powołanie kapłańskie. W 1945 roku zwrócił się do papieża Piusa XII o zwolnienie ze ślubów zakonnych i obowiązków wynikających ze święceń kapłańskich – papież uwzględnił tę prośbę udzielając mu dyspensy 17 lutego 1947.

Po wojnie podjął pracę w Wydziale Kultury starostwa chrzanowskiego, w 1945 roku został także dyrektorem i nauczycielem w chrzanowskim Liceum Pedagogicznym. Zajmował się wtedy poszukiwaniem i ratowaniem zabytków. Wkrótce przeniósł się jednak do Tomaszowa Mazowieckiego, gdzie pracował w Liceum Pedagogicznym (w latach 1946–1948 na stanowisku dyrektora tegoż Liceum). W latach 1945–1948 był członkiem Polskiej Partii Robotniczej, od 1948 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

Od 1948 dojeżdżał z Tomaszowa do Łodzi, gdzie podjął wykłady najpierw w studium dla pracowników oświaty, następnie w Uniwersytecie Łódzkim jako profesor historii filozofii. W roku 1953 przeniósł się do Warszawy i został profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, z którym pozostał związany do końca życia. Prócz zajęć naukowych i dydaktycznych prof. Legowicz pełnił wiele funkcji administracyjnych: był dziekanem Wydziału Filozofii UW, dyrektorem Instytutu Filozofii UW, kierownikiem katedry (a następnie zakładu) Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej IF UW. Od 1956 roku brał także udział w organizacji Zakładu Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej PAN, którym kierował do 1968 roku, zrezygnował jednak z tej funkcji, gdyż czuł się silniej związany z Uniwersytetem Warszawskim, wykładał także na Wojskowej Akademii Politycznej. W PAN zapoczątkował badania nad średniowiecznymi manuskryptami filozoficznymi, zwłaszcza polskimi. W 1979 roku przeszedł na emeryturę, nadal jednak brał czynny udział w życiu naukowym i prowadził zajęcia dydaktyczne.

Był członkiem założycielem i wiceprzewodniczącym Société internationale pour l'étude de la philosophie médiévale, organizując z ramienia tego towarzystwa międzynarodowe kongresy filozoficzne. Prowadził także ożywioną działalność edytorską. Od 1968 był przewodniczącym Komitetu Redakcyjnego serii wydawniczej „Biblioteka Klasyków Filozofii” (BKF), zastępując na tym stanowisku Tadeusza Kotarbińskiego. To z jego inicjatywy w ramach BKF powstał wielotomowy przekład dzieł wszystkich Arystotelesa. Razem ze Stefanem Swieżawskim redagował rocznik „Studia Mediewistyczne”. Redagował także czasopisma naukowe „Przegląd Humanistyczny”, „Studia Filozoficzne” i „Życie Szkoły Wyższej”.

Jan Legowicz był znanym na całym świecie historykiem filozofii, który odegrał wielką rolę w rozwoju tej dyscypliny naukowej w Polsce i którego podręczniki (m.in. Historia filozofii starożytnej Grecji i Rzymu, Historia filozofii średniowiecznej Europy zachodniej) wychowały pokolenia filozofów. Cała jego spuścizna obejmuje 10 publikacji książkowych i dużą liczbę artykułów. Pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera C31-tuje-11).

Odznaczenia

21 lipca 1977 roku odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I klasy. Ponadto był odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Odznaką „Zasłużony Nauczyciel PRL”.

Bibliografia

• Wojciech Słomski, Jan Legowicz. Człowiek i nauczyciel, w: "ΣΟΦΙΑ. Pismo filozofów krajów słowiańskich", nr 4/2004 Wersja internetowa w pliku PDF
• Jan Szmyd, Legowicz Jan Wawrzyniec (1909–1992), w: Wizerunki filozofów i humanistów polskich. Wiek XX, pod red. J. Szmyda, Kraków 2000, s. 198–202,
• Kotlarz R., Z tradycji kształcenia nauczycieli w Tomaszowie Mazowieckim – Liceum Pedagogiczne w latach 1945–1969, Piotrkowskie Studia Pedagogiczne 5, 1998, s. 48, 52.
• Dobrochna Dembińska-Siury, Górniak A., Jan Legowicz, Edukacja Filozoficzna 30, 2000, s. 139-157.
• Dobrochna Dembińska-Siury, Jan Legowicz. Osoba i dzieło, w: Głombik Cz. (red.), Profesor Jan Legowicz – filozof i nauczyciel: materiały pokonferencyjne, Katowice 2001, s. 17–27.
• Paweł Grabarczyk, Legowicz Jan Wawrzyniec (1909-1992), w: TSB z. 6, 2010, s. 26–28.

Linki zewnętrzne

• Prof. dr Jan Wawrzyniec Legowicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2012-02-15] .