Kathleen Turner
_cropped.jpg)
| |
| Imię i nazwisko |
Mary Kathleen Turner |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
19 czerwca 1954 |
| Zawód |
aktorka, reżyserka, producentka filmowa |
| Współmałżonek |
Jay Weiss |
| Lata aktywności |
od 1977 |
Mary Kathleen Turner[1] (ur. 19 czerwca 1954 w Springfield, w stanie Missouri) – amerykańska aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna, reżyserka i producentka[2]. Dzięki urodzie i unikalnemu, niskiemu głosowi, była jedną z największych gwiazd kina lat 80.[3], porównywana do wcześniejszych legend kina takich jak Lana Turner czy Ava Gardner[4]. Jej kariera uległa załamaniu w latach 90., kiedy z powodu choroby i problemów z alkoholem hollywoodzcy decydenci zdecydowali, że nie warto więcej współpracować z aktorką[5].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w Springfield w stanie Missouri w rodzinie metodystów[6] jako córka Patsy (z domu Magee; 1923–2015) i Allena Richarda Turnera[7], dorastającego w Chinach dyplomaty, który przez cztery lata był więźniem Japończyków podczas II wojny światowej[8]. Jej pradziadek był misjonarzem metodystą. Podróżowała w dzieciństwie z ojcem obejmującym placówki na Kubie, w Wenezueli i Anglii. Kiedy jej ojciec zmarł z powodu zakrzepów krwi w naczyniach w 1972, rodzina (ma dwóch braci i siostrę Susan) przeprowadziła się do Stanów Zjednoczonych.
Po ukończeniu szkoły średniej American School w Londynie w 1972 studiowała na wydziale teatru i dramatu w Central School of Speech and Drama[9]. Uczęszczała także przez dwa lata na Southwest Missouri State University[9] w Springfield. W 1977 ukończyła University of Maryland Baltimore County[9].
Kariera
[edytuj | edytuj kod]Grała na scenach studenckich i w awangardowych teatrach off-Broadwayu[10]. Brała udział w przesłuchaniach do tytułowej roli w filmie Alicja w krainie czarów (1976), została nawet zaproszona na zdjęcia próbne, jednak ostatecznie zaangażowano Kristine DeBell. W 1979 otrzymała epizodyczną rolę Noli Aldrich w operze mydlanej NBC The Doctors. Miała za sobą kreacje teatralne w repertuarze szekspirowskim, gdy w 1981 zadebiutowała w mrocznym filmie Żar ciała (Body Heat) z Williamem Hurtem jako zmysłowa femme fatale emanująca erotyzmem, będąc jednocześnie aktorką w pełni świadomą konwencji[11].
Rola roztargnionej autorki ckliwych romansów, która przeżywa nieprawdopodobną przygodę w awanturniczym melodramacie Roberta Zemeckisa Miłość, szmaragd i krokodyl (Romancing the Stone, 1984) z Michaelem Douglasem i postać morderczyni na usługach mafii w brawurowym filmie Johna Hustona Honor Prizzich (Prizzi's Honor, 1985) u boku Jacka Nicholsona przyniosła jej nagrodę Złotego Globu[12].
Zdobytą pozycję gwiazdy kina utrwaliła nagrodą krytyków filmowych Los Angeles w filmie Kena Russella Zbrodnie namiętności (Crimes of Passion, 1984), gdzie zagrała kobietę, która co wieczór odrzuca zwyczajność swego życia, aby przemienić się w wyzywającą prostytutkę. Natomiast za rolę kobiety, która przenosi się w lata 50., aby raz jeszcze przeżyć młodość w komedii Francisa Forda Coppoli Peggy Sue wyszła za mąż (Peggy Sue Got Married, 1986)[13] z Nicolasem Cage zdobyła nominację do Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej[12].
Spotkała się ponownie na planie filmowym z Michaelem Douglasem i tworzyła z nim mistrzowski duet podczas realizacji sequelu ich pierwszego filmu Klejnot Nilu (1985) i czarnej komedii Wojna państwa Rose (The War of the Roses, 1989) – jako para małżeńska, przechodząca od miłości do nienawiści. Podkładała głos za Jessicę Rabbit, rysunkową postać w Kto wrobił królika Rogera? (1988). Proponowano jej rolę Catherine Tramell w Nagim instynkcie (1992), ale odrzuciła ją jako zbyt ryzykowną[14].
W 1990 za rolę Maggie w spektaklu Kotka na gorącym blaszanym dachu otrzymała Special Theatre World Award i była nominowana do Tony Award. W 1995 zajęła 73. miejsce na liście 100. najseksowniejszych gwiazd w historii filmu magazynu „Empire”. W 2001 została laureatką Nagrody Margaret Sanger.
W sitcomie NBC Przyjaciele (2001) zagrała postać Charlesa Binga, transseksualnego ojca Chandlera Binga, który został drag queen Heleną Handbasket[5]. Wystąpiła jako Sue Collini w serialu Showtime Californication (2009)[15].
W 2002 powróciła na scenę teatralną, odnosząc sukcesy zarówno na Broadwayu[16], jak i na West Endzie: najpierw jako pani Robinson w Absolwencie[14], a w 2005 w nagradzanej roli Marthy, zgryźliwej, nie stroniącej od kieliszka żony w Kto się boi Virginii Woolf?[14], zdobywając nominację do Tony Award i Drama Desk Award[17].
Zasiadała w jury konkursu głównego na 57. MFF w Cannes (2004).
W 2011 za rolę siostry Jamison Connelly, zgryźliwej i wulgarnej mniszki, doradczyni ds. nadużywania narkotyków z własną burzliwą przeszłością, byłą narkomanką i alkoholiczką, w przedstawieniu High zdobyła nominację do Drama League Award.
W 2006 napisała autobiografię Send Yourself Roses (Wyślij sobie róże)[14].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]W latach 1977–1982 była w związku z agentem Davidem Gucem. W sierpniu 1984 poślubiła Jaya Weissa, z którym się rozwiodła w 2007. Mają córkę Rachel Ann Weiss (ur. 14 października 1987)[18].
W 1992 zdiagnozowano u niej reumatoidalne zapalenie stawów, które wkrótce poważnie ograniczyło jej aktywność i na długie lata zahamowało karierę aktorską. Ostatnio, dzięki postępowi medycyny choroba zaczęła ustępować, a aktorka ponownie pojawia się na ekranie. Kathleen Turner miała opinię osoby wyjątkowo trudnej we współpracy[19].
W 2002 przyznała się, że ma problemy z alkoholem[5] i przeszła kurację odwykową[14]. Problemy te w pewnym stopniu były skutkiem ubocznym dokuczliwej choroby[20].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]| Rok | Tytuł | Rola | Reżyser |
|---|---|---|---|
| 1981 | Żar ciała (Body Heat) | Matty Walker | Lawrence Kasdan |
| 1983 | Człowiek z dwoma mózgami (The Man with Two Brains) | Dolores Benedict | Carl Reiner |
| 1984 | Miłość, szmaragd i krokodyl (Romancing the Stone) | Joan Wilder | Robert Zemeckis |
| Samotny łowca (A Breed Apart) | Stella Clayton | Philippe Mora | |
| Zbrodnie namiętności (Crimes of Passion) | Joanna Crane / China Blue | Ken Russell | |
| 1985 | Honor Prizzich (Prizzi's Honor) | Irene Walker | John Huston |
| Klejnot Nilu (The Jewel of the Nile) | Joan Wilder | Lewis Teague | |
| 1986 | Peggy Sue wyszła za mąż (Peggy Sue Got Married) | Peggy Sue Bodell | Francis Ford Coppola |
| 1987 | Julia i Julia (Julia and Julia) | Julia | Peter Del Monte |
| 1988 | Za kamerą (Switching Channels) | Christy Colleran | Ted Kotcheff |
| Kto wrobił królika Rogera? (Who Framed Roger Rabbit) | Jessica Rabbit (głos) | Robert Zemeckis | |
| Przypadkowy turysta (The Accidental Tourist) | Sarah Leary | Lawrence Kasdan | |
| 1989 | Tummy Trouble (film krótkometrażowy) | Jessica Rabbit (głos) | Rob Minkoff |
| Wojna państwa Rose (The War of the Roses) | Barbara Rose | Danny DeVito | |
| 1990 | Roller Coaster Rabbit (film krótkometrażowy) | Jessica Rabbit (głos) | Rob Minkoff |
| 1991 | Detektyw w szpilkach (V.I. Warshawski) | V. I. Warshawski | Jeff Kanew |
| 1993 | Blues tajniaków (Undercover Blues) | Jane Blue | Herbert Ross |
| Dom z kart (House of Cards) | Ruth Matthews | Michael Lessac | |
| Nagi w Nowym Jorku (Naked in New York) | Dana Coles | Daniel Algrant | |
| 1994 | W czym mamy problem? (Serial Mom) | Beverly R. Sutphin | John Waters |
| 1995 | Księżyc i Valentino (Moonlight and Valentino) | Alberta Trager | David Anspaugh |
| 1997 | Proste życzenie (A Simple Wish) | Claudia | Michael Ritchie |
| Prawdziwa blondynka (The Real Blonde) | Dee Dee Taylor | Tom DiCillo | |
| 1998 | Manipulacja (Legalese, TV) | Brenda Whitlass | Glenn Jordan |
| 1999 | Miłość i śmierć w Chicago (Love and Action in Chicago) | Middleman | Dwayne Johnson-Cochran |
| Przekleństwa niewinności (The Virgin Suicides) | Pani Lisbon | Sofia Coppola | |
| Geniusze w pieluchach (Baby Geniuses) | Elena Kinder | Bob Clark | |
| 2000 | Kopciuszek (Cinderella, TV) | Claudette | Beeban Kidron |
| Książę z Central Parku (Prince of Central Park) | Rebecca Cairn | John Leekley | |
| Piękna (Beautiful) | Verna Chickle | Sally Field | |
| 2006 | Straszny dom (Monster House) | Constance (głos) | Gil Kenan |
| 2008 | Marley i Ja (Marley & Me) | Panna Kornblut | David Frankel |
| 2011 | The Perfect Family | Eileen Cleary | Anne Renton |
| 2013 | Nurse 3D | Betty Watson, przełożona pielęgniarek | Doug Aarniokoski |
| 2014 | Głupi i głupszy bardziej (Dumb and Dumber To) | Fraida Felcher | Bobby Farrelly, Peter Farrelly |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Personalidade: Kathleen Turner (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-07-12]. (port.).
- ↑ Kathleen Turner. Listal. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
- ↑ Kathleen Turner. ČSFD.cz. [dostęp 2019-07-12]. (cz.).
- ↑ Kathleen Turner – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2019-07-12]. (rum.).
- ↑ a b c Kathleen Turner o swojej karierze i Hollywood lat 80.: Elizabeth Taylor nie była szczególnie utalentowana. Onet.pl. [dostęp 2019-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-12)]. (pol.).
- ↑ Kathleen Turner Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2017-01-12]. (ang.).
- ↑ Kathleen Turner – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2014-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-12)]. (ang.).
- ↑ Kathleen Turner Biography (1954-). Film Reference. [dostęp 2019-07-12]. (ang.).
- ↑ a b c Kathleen Turner – Actors and Actresses. Film Reference. [dostęp 2019-07-12]. (ang.).
- ↑ Kathleen Turner. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2023-07-12]. (ang.).
- ↑ Kathleen Turner Biography. AllMovie. [dostęp 2023-07-12]. (ang.).
- ↑ a b Kathleen Turner Awards. AllMovie. [dostęp 2023-07-12]. (ang.).
- ↑ Kathleen Turner. AlloCiné. [dostęp 2016-11-27]. (fr.).
- ↑ a b c d e Kathleen Turner bez makijażu. Onet.pl. [dostęp 2019-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-12)]. (pol.).
- ↑ Kathleen Turner (19 de Junho de 1954). Filmow. [dostęp 2019-07-13]. (port.).
- ↑ Kathleen Turner. Internet Broadway Database. [dostęp 2021-07-19]. (ang.).
- ↑ Kathleen Turner Awards. Internet Broadway Database. [dostęp 2021-07-19]. (ang.).
- ↑ Kathleen Turner Actor. „TV Guide”. [dostęp 2019-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-12)]. (ang.).
- ↑ Simon James: Pamiętasz te aktorki? Teraz wyglądają zupełnie inaczej!. [w:] styl.pl [on-line]. 2020-10-09. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
- ↑ Jesse Green (2005-03-20): Kathleen Turner Meets Her Monster. „The New York Times”. [dostęp 2012-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-20)]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Portret na życzenie: Kathleen Turner. „Film”. nr 13/1986 (1917) (XLI), s. 22, 13 kwietnia 1986. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Kathleen Turner w bazie IMDb (ang.)
- Kathleen Turner w bazie Notable Names Database (ang.)
- Kathleen Turner w bazie Filmweb
- Amerykańscy działacze na rzecz LGBT
- Amerykańskie aktorki dubbingowe
- Amerykańskie aktorki filmowe
- Amerykańskie aktorki głosowe
- Amerykańskie aktorki teatralne
- Amerykańskie aktorki telewizyjne
- Amerykańscy producenci filmowi
- Amerykańscy reżyserzy filmowi
- Amerykańscy reżyserzy teatralni
- Laureatki i laureaci Nagrody Margaret Sanger
- Laureatki Złotego Globu dla najlepszej aktorki w filmie komediowym lub musicalu
- Ludzie urodzeni w Springfield (Missouri)
- Urodzeni w 1954