Przejdź do zawartości

Komorniki (powiat krapkowicki)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy wsi Komorniki w woj. opolskim. Zobacz też: inne miejscowości o nazwie Komorniki.
Komorniki
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

krapkowicki

Gmina

Strzeleczki

Liczba ludności (2022)

474[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

47-364[3]

Tablice rejestracyjne

OKR

SIMC

0503497

Położenie na mapie gminy Strzeleczki
Mapa konturowa gminy Strzeleczki, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Komorniki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Komorniki”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Komorniki”
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego
Mapa konturowa powiatu krapkowickiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Komorniki”
Ziemia50°26′09″N 17°54′21″E/50,435833 17,905833[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Komorniki (dodatkowa nazwa w j. niem. Komornik) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Strzeleczki. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej.

W latach 1945–1954 miejscowość należała do gminy Kórnica w powiecie prudnickim. W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Komorniki, po jej zniesieniu w gromadzie Dobra. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Częścią wsi jest przysiółek Nowy Młyn.

Integralne części wsi

[edytuj | edytuj kod]
Integralne części wsi Komorniki[4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0503505 Nowy Młyn przysiółek

Osoby związane z miejscowością

[edytuj | edytuj kod]

W Komornikach urodził się Manswet Henryk Aulich, franciszkanin reformata, misjonarz.

Nazwa

[edytuj | edytuj kod]

Nazwa wywodzi się od staropolskiej nazwy określającej powierzchnię magazynową komory i wyrazów od niej pochodnych. Wieś wymieniona została w staropolskiej, zlatynizowanej formie Comornici w łacińskim dokumencie wydanym w 1245 roku we Raciborzu przez kancelarię księcia opolskiego Mieszka[6]. W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w formie Komornik[7][8].

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod zgermanizowaną nazwą Kommornik, a także wymienia łacińską nazwę Villa Comornici we fragmencie: "Kommornik (1245 Comornici Villa)"[9]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie należącej do powiatu prudnickiego, polską nazwę Komorniki[10].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Pieczęć Komornik (1835)

Po raz pierwszy wieś zostaje wymieniona w dokumencie zakonu cystersów z 1201 r. Dokument ten potwierdzał nadanie cystersom sprowadzonym z Pforty nad Saalą ziem tzw. Jarosławii, w skład której wchodził również teren tejże wioski. W 1245 r. wioska zostaje przekazana, przez księcia Władysława I, zakonowi cystersów w Kazimierzu. W 1532 r. istnieje już młyn podlegający cystersom, a w 1571 r. we wsi znajduje się karczma. W 1652 r. istnieje w wiosce przykościelna szkoła.

Komorniki (Komornin) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na mapie z 1849

Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[11]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[12]. Od 12 października do 12 listopada 1831 w Komornikach panowała epidemia cholery[13]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu od prawej kłosy zboża, gwiazdę sześcioramienną i sierp w słup, a w otoku napis: KOMMORNICK GRAEFEL: G: / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Komorniki / Powiat Prudnicki)[14].

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 657 mieszkańców Komornik 64 posługiwało się językiem niemieckim, 538 językiem polskim, a 55 było dwujęzycznych[15]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Komorniki znalazły się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[16].

Położenie na mapie powiatu prudnickiego w 1950 r.

W latach 1945–1950 Komorniki należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Kórnica[17], w latach 1954–1959 była siedzibą gromady Komorniki[18], a w latach 1959–1972 należała do gromady Dobra.

Do 1956 roku Komorniki należały do powiatu prudnickiego. W związku z reformą administracyjną, w 1956 Komorniki zostały odłączone od powiatu prudnickiego i przyłączone do nowo utworzonego krapkowickiego[19].

W 1946 młodzież z Kórnicy, Komornik i Łowkowic została wywieziona na żniwa do gospodarstwa Lipno w Prudniku[20].

Wieś została skanalizowana w 2017[21].

Mieszkańcy

[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Kamiyniołrzy[22].

Liczba mieszkańców wsi

[edytuj | edytuj kod]
  • 1784 – 223
  • 1830 – 265
  • 1861 – 530
  • 1871 – 561[23]
  • 1885 – 635[24]
  • 1887 – 664
  • 1905 – 654[25]
  • 1910 – 657[15]
  • 1933 – 740[26]
  • 1939 – 758[26]
  • 1966 – 609[27]
  • 1998 – 572[28]
  • 2002 – 555[28]
  • 2009 – 507[28]
  • 2010 – 503[29]
  • 2011 – 504[28]
  • 2018 – 489
  • 2019 – 493[30]

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Kościół z 1888 r. zbudowany na miejscu poprzedniego.

Kapliczka z XIX w[31].

We wsi znajduje się 5 pomników przyrody.

Instytucje

[edytuj | edytuj kod]

W miejscowości działa Publiczna Szkoła Podstawowa[32], OSP, sklep oraz filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Strzeleczkach.

Religia

[edytuj | edytuj kod]

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny[33].

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Komornikach[34].

12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Komorniki prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”[35].

Szlaki rowerowe

[edytuj | edytuj kod]

Przez Komorniki prowadzi szlak rowerowy[36]:

Bezpieczeństwo

[edytuj | edytuj kod]

Do 1998 bezpieczeństwo pożarowe w Komornikach było nadzorowane przez Komendę Rejonową PSP w Prudniku[37].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 8 Komendy Powiatowej Policji w Krapkowicach[38].

Teren wsi, jak i całej gminy Strzeleczki, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[39]. Gminę Strzeleczki obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[40].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 56673
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 500 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
  6. ↑ Grünhagen 1866 ↓, s. 244.
  7. ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.
  8. ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.
  9. ↑ Triest 1865 ↓, s. 1074.
  10. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
  11. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  12. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  13. ↑ Hellfeier 2014 ↓, s. 84.
  14. ↑ 915 Komornik (Komorniki) I [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 16 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  15. ↑ a b Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 74.
  16. ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 22.
  17. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  18. ↑ Uchwała Nr VII/28/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu prudnickiego, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 12, Opole: Prezydium WRN, 27 grudnia 1954, s. 10–11.
  19. ↑ Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2022-04-17] (pol.).
  20. ↑ Anna Myszyńska, Żniwa po froncie, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 7 (269), Biała: Gminne Centrum Kultury, sierpień 2017, s. 2, ISSN 1232-7352.
  21. ↑ Andrzej Dereń, Komorniki i Łowkowice z kanalizacją [online], Teraz Prudnik!, 22 listopada 2017 [dostęp 2023-08-25] (pol.).
  22. ↑ Renata Larysz. Fonetyczne i leksykalne cechy dialektu głogóweckiego. „Ziemia Prudnicka”, s. 144, 2007. Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”. 
  23. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  24. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  25. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  26. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2024-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-13] (niem.).
  27. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 96.
  28. ↑ a b c d Wieś Komorniki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-07-01], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  29. ↑ Największe Strzeleczki, najmniejsze Urszulanowice, „Tygodnik Prudnicki”, 11 (1055), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 16 marca 2011, s. 15, ISSN 1231-904X.
  30. ↑ Raport o stanie gminy za rok 2019 rok - Urząd Gminy Strzeleczki [online], strzeleczki.pl [dostęp 2020-07-01].
  31. ↑ Komorniki - Urząd Gminy Strzeleczki [online], strzeleczki.pl [dostęp 2020-07-01].
  32. ↑ Start [online], pspkomorniki.pl [dostęp 2020-07-01].
  33. ↑ Łowkowice i Komorniki | Parafia Komorniki [online], parafiakomorniki.com.pl [dostęp 2020-07-01].
  34. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  35. ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
  36. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 5, ISBN 978-83-7618-031-1.
  37. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 581.
  38. ↑ Komenda Powiatowa Policji w Krapkowicach [online], krapkowice.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  39. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  40. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Gmina Strzeleczki
Miasto
Wsie
Część miasta
Przysiółki wsi
Uroczysko-dawna
miejscowość

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Komorniki_(powiat_krapkowicki)&oldid=74856832”