Korpus Zachodni

Korpus Zachodni – struktura Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej działająca do 1941 do kwietnia 1944, grupująca wysiedlonych żołnierzy z Wielkopolski i Pomorza, jako przyszłe struktury wojskowe dla Okręgu Pomorze i Okręgu Poznań.

Historia

Wiosną 1942 rozkazem Komendanta Głównego AK gen. Stefana Roweckiego "Grot" powołano na obszarze Generalnego Gubernatorstwa strukturę "Korpus Zachodni", którego celem było wojskowe zorganizowanie wysiedlonych z terenów anektowanych przez Niemców mieszkańców Wielkopolski i Pomorza. Stanowił on samodzielną formację ZWZ-AK. Komendantem Korpusu był płk. Ludwik Łęgowski "Janusz", zaś zastępcą ppłk Franciszek Rataj "Paweł".

Rozkazem Komendanta Głównego AK z dnia 10 grudnia 1942 dotychczas samodzielny Korpus, został podporządkowany Obszarowi Zachodniemu AK. Zlikwidowano stanowisko komendanta głównego powołując inspektora Korpusu w komendzie Obszaru Zachodniego AK. Funkcję tę objął płk. Rudolf Ostrihansky "Rudolf"^[1]. Komendanci okręgów i obwodów, zostali referentami ds. Korpusu Zachodniego we właściwych komendach AK, gdzie znajdowały się terytorialnie jednostki. Zadaniem referentów było:

zorganizować kadrę dowódczą plutonów bojowych dla Okręgów Poznań i Pomorze;
wyszkolić zespoły dywersyjne na ośrodki komunikacyjne gotowe do przejścia na obszar Pomorza i Wielkopolski;
zorganizować szkieletowe plutony bojowe i kobiece zespoły wojskowej służby pomocniczej;
propagować wśród wysiedlonej ludności hasła walki cywilnej i podnosić poziom morale^[2].

Na terenie Obszaru Warszawskiego AK w połowie 1943 zorganizowanych było 856 żołnierzy (38 oficerów, 18 podchorążych, 181 podoficerów i 619 żołnierzy), w tym grupa bojowa 2 Pułku Szwoleżerów 721 żołnierzy w Obwodzie Grójec AK. W Okręgu Warszawskim AK w 1943 w ewidencji Korpusu było 362 żołnierzy (124 oficerów, 8 podchorążych, 73 oficerów i 157 szeregowych). W oddziałach warszawskich istniał zawiązek 7 Pułku Strzelców Konnych Wielkopolskich pod dowództwem mjr Zbigniewa Szacherskiego "Romana". Z tego oddziału w okresie powstania warszawskiego powstał Batalion "Bończa".

29 stycznia 1944 rozkazem Komendanta Głównego AK postanowiono traktować Korpus wyłącznie jako możliwość mobilizacyjną, wstrzymując bieżącą pracę i podporządkowując oddziały właściwym okręgom. Od 1 kwietnia 1944 zlikwidowano stanowiska inspektora i referentów w okręgach

Przypisy

↑ Armia Krajowa w dokumentach 1939 - 1945. T. II. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1990, s. 466.
↑ Antoni Sanojca: Zarys struktury organizacyjnej Okręgu Warszawskiego ZWZ-AK wrzesień 1939 - lipiec 1944 [w]: Warszawa lat wojny, okupacji i odbudowy 1939 - 1944. T. I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 142.

Bibliografia

JanJ. Gozdawa-Gołębiowski JanJ., Obszar Warszawski Armii Krajowej, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1992, ISBN 83-228-0136-X, OCLC 749998651 .

[1] Armia Krajowa w dokumentach 1939 - 1945. T. II. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1990, s. 466.

[2] Antoni Sanojca: Zarys struktury organizacyjnej Okręgu Warszawskiego ZWZ-AK wrzesień 1939 - lipiec 1944 [w]: Warszawa lat wojny, okupacji i odbudowy 1939 - 1944. T. I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 142.

[1]

[2]

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Końskich Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja „Ostra Brama” Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach Rozbicie więzienia w Pułtusku
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamachy na Curta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej Bitwa na Porytowym Wzgórzu Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Mikuliszkami Bitwa pod Graużyszkami Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy