Marcinków (województwo łódzkie)
51°13′04″N 20°08′33″E/51,217778 20,142500
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
221 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
85[2] |
| Strefa numeracyjna |
44 |
| Kod pocztowy |
26-330[3] |
| Tablice rejestracyjne |
EOP |
| SIMC |
0557777[4] |
Położenie na mapie gminy Żarnów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego  | |
| 51°13′04″N 20°08′33″E/51,217778 20,142500[1]
| |
Marcinków – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, w gminie Żarnów[4][5].
W skład sołectwa Marcinków wchodzą także wsie Kamieniec i Tomaszów[6].
Do 1954 roku siedziba gminy Machory. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Marcinków. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0557783 | Gajówka Marcinków | część wsi |
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Miłosierdzia Bożego w Chełstach[7].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Nazwa miejscowości wywodzi się od Marcina Dołęgi, jej założyciela. Wraz z Michałem Odrowążem Straszem uważani są przez historyków za osiemnastowiecznych pionierów akcji osadniczej wieczystodzierżawnej w dawnym powiecie opoczyńskim. Około 1775 r. Marcin Dołęga utworzył na terenie Chełst kolonię Marcinków, zwaną początkowo Pieńkami.
Oficer wojsk koronnych, kalwin Marcin Dołęga był właścicielem majątku, w skład którego wchodziły między innymi: Adamów, Chełsty, Machory, Młynek, Myślibórz, Sulborowice i Wesołej. Dziedzic tego rozległego majątku skupiał się głównie na produkcji surówki wielkopiecowej. Posiadał on 6 dymów fabrycznych w Młynku i 4 w Machorach. Okolice te obfitowały również w złoża rudy żelaznej i glinki ogniotrwałej.
Na początku XIX w. Marcinków oraz wcześniej wymienione miejscowości wraz z Korytkowem należały do Ignacego i Katarzyny Dembińskich, jednak rabunkowa gospodarka właścicieli doprowadziła do tego, że majątek został poddany licytacji.
W 1814 r. dobra te nabył warszawski przemysłowiec żydowskiego pochodzenia Samuel Fraenkel. W 1826 roku małżonkowie Atalia i Samuel Fraenkel sprzedali synowi Atalii, Ludwikowi Laskiemu dobra: Machory, Młynek, Marcinków, Adamów, Chełsty, Wyszyna, Piasek (Tama) oraz Sulborowice w powiecie koneckim za sumę 350 000 zł.
W 1862 r. dobra Machory w skład, których wszedł między innymi Marcinków oraz Klew i Sulborowice stały się własnością Antoniego Laskiego i Ludwiki z Laskich, małżonki Rudolfa Beningsena. Wtedy to powstały nowe kolonie. Były to: Antoniów - nazwa pochodzi prawdopodobnie od założyciela, Cegielnia, Jasin (Jasion), Maliny (prawdopodobnie Malenie), Dąbrowa (Nowa Góra), oraz Podlesie. Miejscowości te zostały utworzone w obrębie folwarku Machory.
Ostatnim prywatnym właścicielem tych ziem był Ludwik Bayer, który pod koniec XIX w. uruchomił w Machorach fabrykę kafli i tektury.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 77448
- ↑ Wieś Marcinków w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-02-20], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 764 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Strona gminy, sołectwa
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bohdan Baranowski - Instrukcje gospodarcze dla dóbr magnackich i szlacheckich z XVII-XIX wieku Tom 1 - Wyd. Zakład Narodowy im Ossolińskich, 1958
- Łódzkie studia etnograficzne Tomy 21-23 - Państwowe Wyd. Naukowe, Oddział w Łodzi, 1982
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie |
|
| Części wsi | |
| Kolonia wsi | |
| Przysiółki wsi | |
| Nieoficjalne części miasta |
