Przejdź do zawartości

Meshuggah

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Meshuggah
Ilustracja
Meshuggah podczas koncertu na festiwalu Rock am Ring w 2018 r.
Rok założenia

1987[1]

Pochodzenie

 Szwecja (Umeå)[1]

Gatunek

djent[2] thrash metal[3]
post metal[4][1]
muzyka eksperymentalna[5][6][7]

Wydawnictwo

Nuclear Blast, Fractured Transmitter Records, Avalon/Marquee Inc.

Powiązania

Dark Funeral, Pain of Salvation, Non-Human Level, Last Tribe, Cromlech, Frequency, Barophobia

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Meshuggah (z jid. ‏משוגע‎ meszuge „szalony”, a to z hebr. ‏מְשֻׁגָּע‎ meszuga) – szwedzki zespół muzyczny wykonujący progresywny metal. Powstał z inicjatywy wokalisty i gitarzysty Jensa Kidmana w 1987, w Umei. Do 2017 wydał osiem albumów studyjnych, dwa koncertowe oraz szereg minialbumów i kompilacji, które zostały pozytywnie ocenione zarówno przez fanów, jak i krytyków muzycznych[8][9][10]. W swej twórczości poruszał zagadnienia przyszłości, egzystencjalizmu, apokalipsy i chaosu.

Odbył szereg tras koncertowych na całym świecie, uczestniczył m.in. w Ozzfest w Stanach Zjednoczonych[11]. Począwszy od albumu Nothing, wszystkie następne były już odnotowywane na liście sprzedaży Billboardu 200[12][13][14]. Zespół został dwukrotnie nominowany do nagrody szwedzkiego przemysłu fonograficznego Grammis. Członkowie są cenieni za wirtuozerię, złożoność kompozycji i wkład w rozwój muzyki heavymetalowej[15][16][17][8][18]. Magazyn „Rolling Stone” określił Meshuggah jako „jeden z dziesięciu najważniejszych zespołów metalowych”[6].

Zespół zainspirował innych artystów i grupy, np. Mike’a Portnoya, Tool, Gym Class Heroes i Porcupine Tree[19][20][21]. Uznanie dla zespołu wyraził publicznie gitarzysta zespołu Metallica – Kirk Hammett[22].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

1987–1994

[edytuj | edytuj kod]
Jens Kidman podczas Getaway Rock Festival w 2012 r.

Zespół powstał w 1987 roku z inicjatywy wokalisty i gitarzysty Jensa Kidmana[23]. Nazwę „Meshuggah” zaczerpnął z języka jidysz, w którym słowo to znaczy „szalony”[24]. Po nagraniu kilku materiałów demo Kidman opuścił zespół. Wkrótce potem założył grupę o nazwie Calipash; w jej skład weszli późniejsi członkowie Meshuggah: gitarzysta Fredrik Thordendal, basista Peter Nordin i perkusista Niclas Lundgren[25]. Kiedy Calipash przestał istnieć, muzycy zdecydowali się wykorzystać nazwę Meshuggah na potrzeby nowego zespołu[25]. W początkowym okresie twórczość grupy była inspirowana dokonaniami grupy Metallica[26].

W 1989 roku ukazał się pierwszy minialbum zespołu, pt. Meshuggah, znany również pod nazwą Psykisk Testbild, w nakładzie 1000 egzemplarzy[27]. Tego samego roku zespół wydał własnym nakładem demo pt. Ejaculation of Salvation. W 1990 roku zespół opuścił perkusista Niklas Lundgren, którego zastąpił Tomas Haake. Wkrótce potem zespół podpisał kontrakt płytowy z Nuclear Blast Records. W 1991 roku ukazał się debiutancki album Meshuggah pt. Contradictions Collapse, który zdobył pozytywne recenzje, lecz nie odniósł sukcesu komercyjnego[5]. Niedługo później Kidman zdecydował się skupić na roli wokalisty i przestał grać na gitarze. Rolę gitarzysty przejął Mårten Hagström, którego polecił nowo przyjęty perkusista Tomas Haake[23], wcześniej współpracujący z Hagströmem.

W tym samym roku muzycy opracowali demo pt. All This Because of Greed. Kolejne demo, pt. Promo 1993, wydali dwa lata później. Drugi minialbum zespołu, pt. None ukazał się 8 listopada 1994 roku[28]. Materiał do tego albumu został zarejestrowany w Tonteknik Recordings w Umei[29]. Trzeci minialbum Meshuggah, pt. Selfcaged, pojawił się w 1995 roku.

1995–1997

[edytuj | edytuj kod]
Mårten Hagström
Meshuggah podczas koncertu w Melbourne 15 października 2008

W styczniu 1995 roku zespół odbył krótką trasę koncertową na terenie Europy, zorganizowaną przez Nuclear Blast Records. Wkrótce potem przystąpił do prac nad nowym albumem. Następnie wraz z Machine Head uczestniczył w dwumiesięcznej trasie koncertowej po Europie[23]. Podczas występów zachorował basista Peter Nordin i choroba zmusiła go do powrotu do Szwecji. Basista Machine Head, Adam Duce, zaproponował, że zastąpi Nordina, jednakże muzycy Meshuggah zdecydowali się występować jako kwartet. Kilkukrotnie podczas koncertów Thordendal grał sam na gitarze basowej. W tym składzie Hagström używał procesora dźwięku typu pitch shifter, co umożliwiło grę o oktawę niżej niż dotychczas[23].

25 lipca tego samego roku ukazał się drugi album studyjny zespołu pt. Destroy Erase Improve[30]. Został nagrany w Soundfront Studios w Uppsali. W tym samym roku z zespołu odszedł Peter Nordin, którego nieoficjalnie zastąpił Gustaf Hielm. Rok później został wydany split album zatytułowany Hypocrisy / Meshuggah. 19 sierpnia 1997 roku pojawił się na rynku czwarty minialbum pt. The True Human Design[31], który zawierał nowy utwór pt. „Sane”, jeden utwór koncertowy, a także alternatywne wersje „Future Breed Machine”[32]. W międzyczasie ukazał się debiutancki album Thordendala pt. Sol Niger Within[23].

1998–2002

[edytuj | edytuj kod]

W 1998 roku ukazała się pierwsza kompilacja nagrań Meshuggah zatytułowana Contradictions Collapse & None. Wkrótce potem Gustaf Hielm stał się oficjalnym członkiem zespołu. 10 listopada tego samego roku został wydany trzeci album studyjny pt. Chaosphere[33], który został nagrany w studiu Dug-Out w Uppsali, we współpracy z Danielem Bergtrandem. Marten Hagström o albumie Chaosphere:

Chaosphere jest przykładem na to, gdzie wówczas byliśmy, ponieważ targały nami wielkie stresy i nie wiedzieliśmy, w którym kierunku zmierzamy. Tym razem czuliśmy się inaczej. Chcieliśmy dorosnąć i dlatego spróbowaliśmy użyć prostych konstrukcji muzycznych do stworzenia całości[34].

Na początku 1999 roku zespół dołączył jako support do trasy koncertowej Slayera po Stanach Zjednoczonych[35]. W lipcu 2001 roku z niewyjaśnionych przyczyn odszedł Gustaf Hielm[23]. 20 sierpnia tego samego roku ukazała się druga kompilacja zespołu pt. Rare Trax[36], która obejmowała m.in. utwory: „War”, „Cadaverous Mastication”, „Sovereigns Morbidity”, „Debt Of Nature”, nagrania demo oraz zawartość pierwszego wydawnictwa Meshuggah pt. Psykisk testbild[37]. We wrześniu Meshuggah wystąpił w Stanach Zjednoczonych jako support podczas trasy koncertowej Tool[38].

16 września 2002 roku ukazał się czwarty album grupy pt. Nothing[39], który został zarejestrowany w studiu Dug-Out, Area 51 i Fear and Loathing w La Spånga. Był to również pierwszy album wydany przez Nuclear Blast, który trafił na listę Billboardu 200[40]. Nothing w dniu premiery uplasował się na 165. miejscu[40]. Następnie album był promowany podczas trasy koncertowej w Stanach Zjednoczonych, podczas której zespół występował ponownie jako akt supportujący grupę Tool[41].

Po 2003

[edytuj | edytuj kod]
Fredrik Thordendal podczas koncertu w Pradze 25 czerwca 2008

Na przełomie kwietnia i maja 2003 roku zespół odbył trasę koncertową w Stanach Zjednoczonych[42]. Supportowały go grupy Strapping Young Lad i High on Fire[42]. W międzyczasie Jens Kidman wystąpił gościnnie na albumie XIII amerykańskiego zespołu Mushroomhead[43]. W lutym 2004 roku do zespołu dołączył basista Dick Lövgren, dotychczas grający w grupach In Flames i Arch Enemy[44]. Muzyk zastąpił Gustafa Hielma, który w zespole występował od 1995 roku[45]. Tego samego roku 4 lipca zespół wziął udział w Roskilde Festival, wraz z takimi wykonawcami jak Korn, Slipknot, czy Within Temptation[46]. 13 lipca ukazał się piąty minialbum pt. I, który zawierał jeden dwudziestojednominutowy utwór[47], wydany nakładem Fractured Transmitter Records, wytwórni muzycznej należącej do Jasona Manna, wokalisty grupy Mushroomhead[48]. 16 maja 2005 roku pojawił się na rynku piąty album pt. Catch Thirtythree[49]. Jego okładkę przygotował Tomas Haake[50]. Tomas Haake o Catch Thirtythree:

To nie jest pełnowymiarowa płyta w normalnym znaczeniu tego słowa. To coś znacznie bardziej eksperymentalnego. Tak, jak to miało miejsce w przypadku I, całość wypełni jedna kompozycja, lecz o długości regularnego albumu[51].

16 października 2006 roku miała miejsce reedycja albumu Nothing, który został ponownie zarejestrowany z zastosowaniem ośmiostrunowych gitar elektrycznych[52]. Pierwotna wersja płyty została nagrana z zastosowaniem gitar siedmiostrunowych. Nowa edycja była dłuższa od poprzedniej, lecz zawierała tę samą liczbę utworów. Do albumu dołączono również płytę DVD zawierającą nagrania koncertowe[53][54][55]. 7 marca 2008 roku ukazał się szósty album grupy zatytułowany obZen[56], którego wydanie zostało poprzedzone pojawieniem się singla pt. Bleed[57]. Do utworu zrealizowano teledysk, wyreżyserowany przez Iana McFarlanda, basistę grupy Blood For Blood[58]. Tomas Haake o albumie obZen:

Ten album jest o wiele bardziej wysublimowany, jednak nadal czysty i techniczny pod względem perkusji i gitarowych riffów. Tematyka tekstów jest trochę inna niż w Catch Thirty Three, bardziej różnorodna. Choć są między nimi powiązania[59].

Tego samego roku 25 marca Meshuggah rozpoczął trasę koncertową w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, podczas której promowano nowy album[60]. W trasie koncertowej także brał udział zespół Ministry[60]. 26 czerwca zespół wystąpił w warszawskim klubie Progresja[61]. Koncert został poprzedzony aktem muzycznym grupy The Dillinger Escape Plan[61]. W 2009 roku w ramach promocji ósmego albumu Meshuggah odbył trasę koncertową w Stanach Zjednoczonych wraz z grupami Cynic i Faceless[62][63]. 12 lipca 2009 w ramach Knock Out Festiwal zespół wystąpił w krakowskiej hali TS Wisła[64].

Muzyka i teksty

[edytuj | edytuj kod]
Meshuggah podczas koncertu w Melbourne 15 października 2008

Muzykę na potrzeby zespołu komponują Thordendal, Hagström, Haake oraz w mniejszym stopniu Kidman. Podczas komponowania Hagström programuje partie perkusji oraz nagrywa szkice partii gitarowych i basowych na komputerze. Gotowy projekt przekazuje następnie pozostałym muzykom. Członkowie Meshuggah zwykle akceptują pomysły Hagströma, rzadko wprowadzają zmiany[65]. Kidman, mimo że nie gra w zespole na gitarze od 1991 roku, posiada swój wkład w komponowanie utworów. Perkusista grupy Haake opisuje proces komponowania w następujący sposób:

Czasami sampluję partie gitar, tnę, używam harmonizera i dostrajam aż uzyskam pożądane riffy, w celach demonstracyjnych. Jednakże głównie gram ścieżkę perkusji i wyjaśniam jaki pomysł mam na resztę utworu...[66]

Muzykę zespołu charakteryzują polirytmiczne kompozycje oraz złożoność aranżacyjna, nieparzyste riffy i rytmiczne synkopy, gwałtowne zmiany tempa oraz chromatyka neo-jazzowa[67]. Autorem większości tekstów jest Tomas Haake. Jako główne źródła inspiracji wymienia filmy i książki[68]. Tomas Haake o tekstach:

Zwykle piszę przez bardzo krótki czas i w tym okresie powstaje mniej więcej 10 tekstów. Potem mogę na przykład przez rok nie napisać ani jednej linijki. W moim przypadku jest po prostu tak, że piszę wówczas, gdy jest odpowiedni nastrój, gdy czuję przypływ inspiracji[68].

Albumy Meshuggah nie mają charakteru koncepcyjnego[69][70]. W swojej twórczości zespół porusza zagadnienia takie jak przyszłość, życie, śmierć, egzystencjalizm, apokalipsa i chaos[71][1][72].

W 2007 roku w czasopiśmie naukowym „Music Theory Spectrum”, które ukazuje się w Stanach Zjednoczonych nakładem University of California Press, został opublikowany szczegółowy artykuł, w którym przeanalizowano twórczość grupy[73]. Artykuł pt. Re-casting Metal: Rhythm and Meter in the Music of Meshuggah opublikował Jonathan Pieslak[73].

Instrumentarium

[edytuj | edytuj kod]
Od lewej: Fredrik Thordendal i Mårten Hagström podczas koncertu w 2008 (na zdjęciu muzycy z gitarami ośmiostrunowywmi)

Mårten Hagström używa gitar siedmio- i ośmiostrunowych firm Nevborn i Ibanez[74][75]. Główne instrumenty muzyka to Nevborn Custom 8 i Ibanez Custom 8-String, którego korpus wykonany jest z olchy, charakteryzuje się trójwarstwowym gryfem wykonanym z klonu (menzura 30" {750mm}), palisandrową podstrunnicą bez oznaczeń na progach, mostkiem tremolo oraz przystawką Lundgren Model 8[74]. Mårten stroi swój instrument w następujący sposób: F, B, Es, As, Des, Ges, B, Es (od struny najgrubszej do najcieńszej)[76]. Do gitary używa ponadto strun o grubości 0.70 – 0.52 – 0.46 – 0.36 – 0.26 – 0.16 – 0.11 – 0.09[76]. Mårten Hagstrom o gitarach ośmiostrunowych:

(...)nawiązaliśmy kontakt z Fredrikiem Nevbornem, który zaprezentował nam pomysł budowy gitary ośmiostrunowej na potrzeby Meshuggah. Zgodziliśmy się i byliśmy zachwyceni. Siedmiostrunowe gitary zmieniły głównie tonacje. Proces komponowania i gry na gitarach sześcio- i siedmiostrunowych był inny; gdy dostaliśmy ośmiostrunowe wszystko uległo zmianie[74].

Dick Lövgren gra na 4-, 5- i 6-strunowych basach firmy Warwick[77]. Są to głównie modele: Dolphin SN, Infinity, Thumb, Corvette oraz Streamer XL. Muzyk używa zarówno gitar progowych, jak i bezprogowych[77].

Tomas Haake gra na perkusji Sonor, model Walnut Roots lub Birdseye Amber Designer Series Drums, talerzach perkusyjnych Sabian, naciągach Evans i pałeczkach perkusyjnych Vic Firth[78][79]. Muzyk używa ponadto osprzętu produkowanego przez firmy: Sonor, Pearl i Axis[80].

Fredrik Thordendal używa gitar siedmio- i ośmiostrunowych firm Nevborn i Ibanez[81][75]. Główny instrument muzyka to Ibanez model Custom RG 8-Strings w następującej specyfikacji: korpus wykonany z olchy, z trójwarstwowym gryfem z klonu (menzura 30" {750mm}), z palisandrową podstrunnicą bez oznaczeń na progach, nieruchomym mostkiem, jednym potencjometrem oraz przystawką Lundgren Model 8[81]. Thordendal stroi swój instrument w następujący sposób: F, B, Es, As, Des, Ges, B, Es[76]. Używa strun o grubości 0.70 – 0.52 – 0.46 – 0.36 – 0.26 – 0.16 – 0.11 – 0.09[76].

Muzycy

[edytuj | edytuj kod]
Dick Lövgren podczas koncertu w miejscowości Bolzano we Włoszech 29 czerwca 2008

Obecny skład zespołu

[edytuj | edytuj kod]

Byli członkowie zespołu

[edytuj | edytuj kod]
  • Johan Sjögren – gitara (1987)
  • Jörgen Lindmark – gitara basowa (1987)
  • Per Sjögren – perkusja (1987)
  • Torbjörn Granström – gitara (1987)
  • Niklas Lundgren – perkusja (1987–1990)
  • Peter Nordin – gitara basowa (1987–1995)
  • Gustaf Hielm – gitara basowa (1995–2001)
  • Fredrik Thordendal – gitara prowadząca, gitara rytmiczna, gitara basowa, wokal wspierający (1987-2017)
Skład zespołu
1987 1987–1990 1990–1991
  • Jens Kidman – śpiew
  • Johan Sjögren – gitara
  • Jörgen Lindmark – gitara basowa
  • Per Sjögren – perkusja
  • Torbjörn Granström – gitara
  • Jens Kidman – śpiew, gitara
  • Fredrik Thordendal – gitara
  • Peter Nordin – gitara basowa
  • Niklas Lundgren – perkusja
  • Jens Kidman – śpiew, gitara
  • Fredrik Thordendal – gitara
  • Peter Nordin – gitara basowa
  • Tomas Haake – perkusja
1991–1994 1994–1995 1995–2001
  • Jens Kidman – śpiew
  • Fredrik Thordendal – gitara
  • Peter Nordin – gitara basowa
  • Tomas Haake – perkusja
  • Jens Kidman – śpiew
  • Fredrik Thordendal – gitara
  • Mårten Hagström – gitara
  • Peter Nordin – gitara basowa
  • Tomas Haake – perkusja
  • Jens Kidman – śpiew
  • Fredrik Thordendal – gitara
  • Mårten Hagström – gitara
  • Gustaf Hielm – gitara basowa
  • Tomas Haake – perkusja
2001–2004 od 2004
  • Jens Kidman – śpiew
  • Fredrik Thordendal – gitara, gitara basowa
  • Mårten Hagström – gitara, gitara basowa
  • Tomas Haake – perkusja
  • Jens Kidman – śpiew
  • Fredrik Thordendal – gitara
  • Mårten Hagström – gitara
  • Tomas Haake – perkusja
  • Dick Lövgren – gitara basowa

Dyskografia

[edytuj | edytuj kod]

Albumy studyjne

[edytuj | edytuj kod]
Tomas Haake podczas koncertu w Sztokholmie 20 maja 2005
Meshuggah podczas koncertu 18 września 2008
Meshuggah podczas koncertu 18 lipca 2009
Tytuł Dane dot. albumu Pozycja na liście Sprzedaż
USA
[82] 		SWE
[83] 		FRA
[84] 		AUT
[85] 		CHE
[86] 		FIN
[87] 		GER
[88] 		JPN
[89]
Contradictions Collapse
  • Data: 1 października 1991
  • Wydawca: Nuclear Blast
 – – – – – – – –
Destroy Erase Improve
  • Data: 25 lipca 1995
  • Wydawca: Nuclear Blast
 – 43 – – – – – –
Chaosphere
  • Data: 10 listopada 1998
  • Wydawca: Nuclear Blast
 – – – – – – – –
Nothing
  • Data: 6 sierpnia 2002
  • Wydawca: Nuclear Blast
 165 41 – – – – – –
Catch Thirtythree
  • Data: 16 maja 2005
  • Wydawca: Nuclear Blast
 170 12 124 – – – – 291
obZen
  • Data: 7 marca 2008[56]
  • Wydawca: Nuclear Blast
 59 16 123 – 99 21 – 177
Koloss
  • Data: 23 marca 2012[94]
  • Wydawca: Nuclear Blast
 17 12 120 46 39 7 48 88
The Violent Sleep of Reason
  • Data: 7 października 2016[96]
  • Wydawca: Nuclear Blast
 17 17 75 31 21 11 18 79
Immutable
  • Data: 1 kwietnia 2022[98]
  • Wydawca: Atomic Fire Records
 – – – – – – – –
„–” oznacza, że album nie był notowany.

Albumy wideo

[edytuj | edytuj kod]
Tytuł Dane dot. albumu Pozycja na liście Sprzedaż
USA
[99] 		JPN
[100] 		SWE
[83] 		FRA
[84] 		GRE
[101]
Alive
  • Data: 5 lutego 2010[102]
  • Wydawca: Nuclear Blast
 8 290 43 149 25
The Ophidian Trek
  • Data: 30 września 2014[103]
  • Wydawca: Nuclear Blast
 – – 4 – –
„–” oznacza, że album nie był notowany.

Minialbumy

[edytuj | edytuj kod]
Tytuł Dane dot. albumu Pozycja na liście
SWE
[83]
Psykisk Testbild (a.k.a. Meshuggah)
  • Data: 1989
  • Wydawca: Garageland
 –
None
  • Data: 6 listopada 1994
  • Wydawca: Nuclear Blast
 –
Selfcaged
  • Data: 15 lutego 1995
  • Wydawca: Nuclear Blast
 –
The True Human Design
  • Data: 19 sierpnia 1997
  • Wydawca: Nuclear Blast
 –
I
  • Data: 13 lipca 2004
  • Wydawca: Fractured Transmitter
 33
Pitch Black
  • Data: 4 lutego 2013
  • Wydawca: Scion Audio Visual
 –
„–” oznacza, że album nie był notowany.

Inne

[edytuj | edytuj kod]
Tytuł Dane dot. albumu
Ejaculation of Salvation (demo)
  • Data: 1989
  • Wydawca: brak (wydanie własne)
All This Because of Greed (singel)
  • Data: 1991
  • Wydawca: Nuclear Blast
Hypocrisy / Meshuggah (split)
  • Data: 1996
  • Wydawca: Nuclear Blast
Rare Trax (kompilacja)
  • Data: 20 sierpnia 2001
  • Wydawca: Nuclear Blast

Teledyski

[edytuj | edytuj kod]
Tytuł Rok Reżyseria Album Źródło
„Abnegating Cecity” 1991 Meshuggah Contradictions Collapse [105]
„Transfixion” 1995 Destroy Erase Improve
„Terminal Illusions”
„New Millennium Cyanide Christ” 1999 Chaosphere
„Rational Gaze” 2002 Torbjorn Oyervold Nothing
„Shed” 2005 Matthias Haase Catch 33 [106]
„Rational Gaze” (Mr. Kidman Delirium Version) 2006 Jens Kidman Nothing [107]
„Bleed” 2008 Ian McFarland, Mike Pecci ObZen [108][109]
„Break Those Bones Whose Sinews Gave It Motion” 2012 Owe Lingvall Koloss [110]
„Demiurge” Anthony Dubois [111]
„I Am Colossus” 2013 Magnus Jonsson [112]
„Clockworks” 2016 Julius Horsthuis The Violent Sleep of Reason [113]
„The Abysmal Eye” 2022 Scott Hansen Immutable [114]
„Broken Cog” – [115]

Nagrody i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]
Rok Kategoria Tytułem Nagroda Nota Źródło
1999 Hårdrock Destroy Erase Improve Grammis Nominacja [116]
2004 100 Greatest Heavy Metal Guitarists Of All Time Marten Hagström, Fredrik Thorndendal Plebiscyt czasopisma Guitar World 35. miejsce [117]
2005 Best Underground Band Meshuggah Metal Hammer Golden Gods Awards Laur [118]
2006 Årets Hårdrock/Metall Catch Thirtythree Grammis Nominacja [119]
n.d. Destroy Erase Improve Decibel Magazine Hall Of Fame Laur [120]
2008 Inspiration Award Meshuggah Metal Hammer Golden Gods Awards Nominacja [121]
Best Drummer – Metal Tomas Haake Plebiscyt czasopisma Modern Drummer Laur [122]
2009 Årets hårdrock obZen Grammis Nominacja [123]
2012 Best Drummer Tomas Haake Revolver Golden Gods Awards Nominacja [124]
Best International Band Meshuggah Nominacja
2015 Best Live Band Metal Hammer Golden Gods Awards Nominacja [125]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Artist: Meshuggah. www.metal-archives.com. [dostęp 2009-05-05]. (ang.).
  2. ↑ Meshuggah. www.allmusic.com. [dostęp 2009-05-05]. (ang.).
  3. ↑ Mike Galaboff: Meshuggah „I”. media.www.westerncourier.com. [dostęp 2009-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-19)]. (ang.).
  4. ↑ Meshuggah. www.metalstorm.ee. [dostęp 2009-05-05]. (ang.).
  5. ↑ a b MESHUGGAH. www.musicmight.com. [dostęp 2009-05-05]. (ang.).
  6. ↑ a b Meshuggah. www.nuclearblastusa.com. [dostęp 2009-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-10)]. (ang.).
  7. ↑ Chris Harris, Jon Wiederhorn: Meshuggah Chugging Along With 2008 Plans; Plus Queensryche, Papa Roach & More News That Rules, In Metal File. www.mtv.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  8. ↑ a b John Serba: Destroy Erase Improve review. www.allmusic.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  9. ↑ Mike DaRonco: Chaosphere Review. www.allmusic.com. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  10. ↑ Eduardo Rivadavia: Catch Thirty-Three. www.allmusic.com. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  11. ↑ Michael Mitchell-Loud: Interview with Marten Hagstrom of Meshuggah. www.mortado.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  12. ↑ Discography – Meshuggah – Nothing. www.billboard.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  13. ↑ Discography – Meshuggah – Catch Thirty-Three. www.billboard.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  14. ↑ Discography – Meshuggah – obZen. www.billboard.com. [dostęp 2009-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-29)]. (ang.).
  15. ↑ GREG KOT: Album Reviews: Meshuggah – Nothing. www.rollingstone.com. [dostęp 2009-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-03)]. (ang.).
  16. ↑ Ben Ratliff: Meshuggah: obZen. www.blender.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  17. ↑ Adrien Begrand: Organized Chaos. www.popmatters.com. [dostęp 2016-03-13]. (ang.).
  18. ↑ John Serba. Nothing review. „Revolver”. Tom Beaujour. Harris Publications. ISSN 1527-408X. (ang.). 
  19. ↑ JON CARAMANICA: Following a New Route to Crossover Gold. www.nytimes.com. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  20. ↑ PORCUPINE TREE Cite MESHUGGAH And OPETH As Main Inspiration For New CD – Dec. 12, 2002. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  21. ↑ TOOL’s CAREY Praises MESHUGGAH: 'They Are True Pioneers’ – Jan. 10, 2003. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  22. ↑ METALLICA’s KIRK HAMMETT: ‘MESHUGGAH Is Brilliant’ – Oct. 30, 2002. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18].
  23. ↑ a b c d e f Espn: A short biography. www.meshuggah.net. [dostęp 2009-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-16)]. (ang.).
  24. ↑ Ryan J. Downey, Iann Robinson: Tool, Jack Osbourne Patronage Pays Off For Meshuggah Swedish metal outfit enjoys being the hardest band on the Ozzfest bill.. www.mtv.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  25. ↑ a b Jason Ankeny, Bradley Torreano: Meshuggah Biography. www.allmusic.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  26. ↑ MESHUGGAH Guitarist: ‘We’re Always Experimental In One Way Or Another’ – July 22, 2008. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  27. ↑ Meshuggah – Meshuggah. www.metal-archives.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  28. ↑ Meshuggah – None. www.metal-archives.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  29. ↑ Alex Henderson: None review. www.allmusic.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  30. ↑ Meshuggah – Destroy Erase Improve. www.metal-archives.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  31. ↑ Meshuggah – The True Human Design. www.metal-archives.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  32. ↑ The True Human Design – 1997. www.meshuggah.net. [dostęp 2009-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-25)]. (ang.).
  33. ↑ Meshuggah – Chaosphere. www.metal-archives.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  34. ↑ Meshuggah bardziej złowieszczy. muzyka.interia.pl. [dostęp 2009-07-17]. (pol.).
  35. ↑ Rod Smith. Cover History: Meshuggah. „Decibel Magazine”. June 2005. Albert Mudrian. Red Flag Media. ISSN 1899-4032. (ang.). 
  36. ↑ Meshuggah – Rare Trax. www.metal-archives.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  37. ↑ Rzadki Meshuggah. muzyka.interia.pl. [dostęp 2009-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-17)]. (pol.).
  38. ↑ Sweden’s high-tech thrashers MESHUGGAH have been confirmed as the support band for TOOL. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  39. ↑ Meshuggah – Nothing. www.metal-archives.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  40. ↑ a b MESHUGGAH Breaking New Ground With ‘Nothing’ – Sep. 8, 2002. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  41. ↑ Meshuggah na trasie z Tool!. muzyka.interia.pl. [dostęp 2009-07-17]. (pol.).
  42. ↑ a b MESHUGGAH/STRAPPING YOUNG LAD: North American Tour Dates Announced – Mar. 27, 2003. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18].
  43. ↑ MESHUGGAH Singer Guests On New MUSHROOMHEAD Album – Sep. 30, 2003. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  44. ↑ Meshuggah zmienił basistę. muzyka.interia.pl. [dostęp 2009-07-17]. (pol.).
  45. ↑ Meshuggah: Tytuł nowej płyty. muzyka.interia.pl. [dostęp 2009-07-17]. (pol.).
  46. ↑ SLIPKNOT, MESHUGGAH, KORN Perform At ROSKILDE: Photos Available – July 4, 2004. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  47. ↑ Meshuggah – I. www.metal-archives.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  48. ↑ Meshuggah nagrywa EP. www.rockmetal.pl. [dostęp 2009-07-17]. (pol.).
  49. ↑ Meshuggah – Catch Thirtythree. www.metal-archives.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  50. ↑ Kolejny album Meshuggah w maju. www.rockmetal.pl. [dostęp 2009-07-17]. (pol.).
  51. ↑ Meshuggah: Nieoficjalna płyta?. muzyka.interia.pl. [dostęp 2009-07-17]. (pol.).
  52. ↑ Meshuggah – Nothing. www.discogs.com. [dostęp 2009-05-07]. (ang.).
  53. ↑ MESHUGGAH: ‘Nothing’ Re-Release To Include Bonus DVD – July 14, 2006. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  54. ↑ Meshuggah: Reedycja „Nothing”. muzyka.onet.pl. [dostęp 2009-07-17]. (pol.).
  55. ↑ MESHUGGAH: ‘Nothing’ Re-Release Track Listing Revealed – Oct. 21, 2006. BlabberMouth.Net. [dostęp 2009-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-26)]. (ang.).
  56. ↑ a b MESHUGGAH: ‘obZen’ Track Listing Revealed. www.blabbermouth.net. [dostęp 2016-08-04]. (ang.).
  57. ↑ Meshuggah – Bleed. www.metal-archives.com. [dostęp 2009-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-02)]. (ang.).
  58. ↑ Krwawiący Meshuggah. muzyka.onet.pl. [dostęp 2009-07-17]. (pol.).
  59. ↑ Nowy album Meshuggah w marcu. www.rockmetal.pl. [dostęp 2009-07-17]. (pol.).
  60. ↑ a b Meshuggah – krwawa zapowiedź nowej płyty. www.rockmetal.pl. [dostęp 2009-07-17]. (pol.).
  61. ↑ a b Meshuggah i Dillinger Escape Plan w Warszawie. www.rockmetal.pl. [dostęp 2009-05-10]. (pol.).
  62. ↑ MESHUGGAH, CYNIC: More North American Dates Announced – Dec. 9, 2008. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  63. ↑ Meshuggah szykuje koncertowe DVD. www.rockmetal.pl. [dostęp 2009-07-17]. (pol.).
  64. ↑ Zbliża się Knock Out Festival 2009. muzyka.onet.pl. [dostęp 2009-07-13]. (pol.).
  65. ↑ MESHUGGAH Guitarist On Songwriting, Touring And Influencing Younger Bands – Oct. 6, 2008. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  66. ↑ Rod Smith. obZen and the Art of Happiness, Tomas Haake and Mårten Hagström’s experimental wisdom takes Meshuggah to higher ground. „Decibel Magazine”. kwiecień 2008. Albert Mudrian. Red Flag Media. ISSN 1899-4032. (ang.). 
  67. ↑ Meshuggah – Biografia. www.rmf.fm. [dostęp 2009-07-17]. (pol.).
  68. ↑ a b Lesław Dutkowski: Meshuggah: Trudne bywa piękne. Rozmowa z Tomasem Haake. muzyka.onet.pl. [dostęp 2009-08-10]. (pol.).
  69. ↑ Adrien Begrand: Nothing (Special Edition). www.popmatters.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  70. ↑ Patrick Slevin: Interview with Meshuggah: Challenges Collapse. www.theaquarian.com, 12 marca 2008. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  71. ↑ MESHUGGAH: 'Catch 33' Track Listing Revealed – Mar. 16, 2005. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  72. ↑ John Serba: Nothing Review. www.allmusic.com. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  73. ↑ a b Jonathan Pieslak: Re-casting Metal: Rhythm and Meter in the Music of Meshuggah. caliber.ucpress.net. [dostęp 2009-07-17]. (ang.).
  74. ↑ a b c Allen Hunter: Interview: Mårten Hagstrom of Meshuggah. www.sevenstring.org. [dostęp 2009-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-25)]. (ang.).
  75. ↑ a b MESHUGGAH’s Eight-String Guitar Unveiled! – Feb. 25, 2002. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  76. ↑ a b c d MESHUGGAH: Extreme Metal Riff Lesson. www.metalkult.com. [dostęp 2009-07-19]. (ang.).
  77. ↑ a b Warwick Basses – Artists: Dick Lövgren. www.warwickbass.com. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  78. ↑ VIC FIRTH ARTIST – TOMAS HAAKE. www.vicfirth.com. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  79. ↑ Sabian Cymbals – Tomas Haake. www.sabian.com. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  80. ↑ Axis percussion – artists. www.axispercussion.com. [dostęp 2009-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-02)]. (ang.).
  81. ↑ a b Meshuggah – Fredrik Thordendal Guitar Gear Rig and Equipment. www.uberproaudio.com. [dostęp 2009-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-19)]. (ang.).
  82. ↑ Meshuggah Billboard Albums Chart. www.billboard.com. [dostęp 2011-12-12]. (ang.).
  83. ↑ a b c Meshuggah Swedish Albums Chart. swedishcharts.com. [dostęp 2011-12-12]. (ang.).
    Meshuggah Swedish Singles Chart. swedishcharts.com. [dostęp 2012-04-05]. (ang.).
    Veckolista DVD Album – Vecka 40, 2 oktober 2014. www.sverigetopplistan.se. [dostęp 2016-08-25]. (szw.).
  84. ↑ a b Meshuggah French Albums Chart. lescharts.com. [dostęp 2011-12-12]. (ang.).
  85. ↑ Meshuggah Austrian Albums Chart. austriancharts.at. [dostęp 2012-04-05]. (ang.).
  86. ↑ Meshuggah Swiss Albums Chart. hitparade.ch. [dostęp 2011-12-12]. (ang.).
  87. ↑ Meshuggah Finnish Albums Chart. lescharts.com. [dostęp 2011-12-12]. (ang.).
  88. ↑ Meshuggah/Longplay-Chartverfolgung. www.musicline.de. [dostęp 2016-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (niem.).
  89. ↑ Oricon: Meshuggah CD. www.oricon.co.jp. [dostęp 2011-12-12]. (jap.).
  90. ↑ a b MESHUGGAH Complete Work On „Nothing”, August Release Expected – June 26, 2002. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  91. ↑ MESHUGGAH: ‘Shed’ Video Posted Online – June 28, 2005. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  92. ↑ MESHUGGAH To Guest On Tonight’s ‘Tinitus’ – Sep. 17, 2008. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  93. ↑ MESHUGGAH Announce New Album Title. metalassault.com. [dostęp 2012-04-05]. (ang.).
  94. ↑ MESHUGGAH: Photos From ‘Koloss’ Listening Party. www.blabbermouth.net. [dostęp 2016-08-04]. (ang.).
  95. ↑ Metal By Numbers 4/18: A Strange Case Of Bands Selling Albums. www.metalinsider.net. [dostęp 2016-10-20]. (ang.).
  96. ↑ MESHUGGAH To Release 'The Violent Sleep Of Reason’ Album In October. www.blabbermouth.net. [dostęp 2016-08-04]. (ang.).
  97. ↑ Matt Brown: Metal By Numbers 10/19: Alter Bridge and Meshuggah rule the top 10. www.metalinsider.net. [dostęp 2016-10-20]. (ang.).
  98. ↑ Meshuggah – Immutable. Encyclopaedia Metallum. [dostęp 2022-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-04-05)]. (ang.).
  99. ↑ a b MESHUGGAH DVD Director Interviewed; Audio Available – Feb. 28, 2010. blabbermouth.net. [dostęp 2012-01-04]. (ang.).
  100. ↑ Oricon: Meshuggah DVD. www.oricon.co.jp. [dostęp 2011-12-12]. (jap.).
  101. ↑ Meshuggah Greek Albums Chart. greekcharts.com. [dostęp 2011-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-06)]. (ang.).
  102. ↑ MESHUGGAH: ‘Alive’ DVD+CD Details Revealed. www.blabbermouth.net. [dostęp 2016-08-04]. (ang.).
  103. ↑ MESHUGGAH: ‘The Ophidian Trek’ DVD Teaser. www.blabbermouth.net. [dostęp 2016-08-04]. (ang.).
  104. ↑ Matt Brown: Metal By Numbers 10/8: The Return Trip. www.metalinsider.net. [dostęp 2016-10-20]. (ang.).
  105. ↑ Meshuggah Videos. www.metalstorm.ee. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  106. ↑ Shed – Meshuggah. viddug.com. [dostęp 2009-07-16]. (ang.).
  107. ↑ Meshuggah – Nothing. www.discogs.com. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  108. ↑ MESHUGGAH: ‘Bleed’ Video Available – May 14, 2008. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  109. ↑ Meshuggah ‘Bleed’ Video Debut. www.metalmartyr.com. [dostęp 2009-07-16]. (ang.).
  110. ↑ Denise Falzon: Meshuggah „Break Those Bones Whose Sinews Gave It Motion” (video). exclaim.ca. [dostęp 2016-08-04]. (ang.).
  111. ↑ MESHUGGAH: ‘Demiurge’ Video Released. www.blabbermouth.net. [dostęp 2016-08-04]. (ang.).
  112. ↑ MESHUGGAH: ‘I Am Colossus’ Video Released. www.blabbermouth.net. [dostęp 2016-08-04]. (ang.).
  113. ↑ Video Premiere: MESHUGGAH’s ‘Clockworks’. www.blabbermouth.net. [dostęp 2016-10-10]. (ang.).
  114. ↑ Music video for ‘The Abysmal Eye’!. meshuggah.net. [dostęp 2022-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-04-05)]. (ang.).
  115. ↑ Listening session w/ Tomas Haake today! Drop new video & album “Immutable” is out now!. meshuggah.net. [dostęp 2022-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-04-05)]. (ang.).
  116. ↑ Grammis 1999 Hårdrock. www.grammis.se. [dostęp 2016-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-10)]. (szw.).
  117. ↑ GUITAR WORLD’s 100 Greatest Heavy Metal Guitarists Of All Time – Jan. 23, 2004. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  118. ↑ Wręczono Golden Gods Awards. iplay.pl. [dostęp 2009-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  119. ↑ Grammis 2006 Årets Hårdrock/Metall. www.grammis.se. [dostęp 2016-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-10)]. (szw.).
  120. ↑ MESHUGGAH’s ‘Destroy Erase Improve’ Inducted Into DECIBEL’s ‘Hall Of Fame’ – Sep. 29, 2006. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  121. ↑ METAL HAMMER GOLDEN GODS 2008 Nominees Announced – Apr. 9, 2008. Blabbermouth.Net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  122. ↑ MESHUGGAH’s TOMAS HAAKE Is Metal’s Top Drummer – June 5, 2008. blabbermouth.net. [dostęp 2009-07-18]. (ang.).
  123. ↑ Grammis 2009 Årets hårdrock. www.grammis.se. [dostęp 2016-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-10)]. (szw.).
  124. ↑ Robert Pasbani: REVOLVER GOLDEN GODS AWARDS 2012 Nominees Announced; To Be Broadcast Live Online & Xbox. www.metalinjection.net. [dostęp 2015-08-15]. (ang.).
  125. ↑ 2015 Metal Hammer ‘Golden Gods Awards’ Winners Revealed. www.theprp.com. [dostęp 2015-08-16]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • John Serba. Nothing review. „Revolver”. Tom Beaujour. Harris Publications. ISSN 1527-408X. (ang.). 
  • Rod Smith. Cover History: Meshuggah. „Decibel Magazine”. June 2005. Albert Mudrian. Red Flag Media. ISSN 1899-4032. (ang.). 
  • Rod Smith. obZen and the Art of Happiness, Tomas Haake and Mårten Hagström’s experimental wisdom takes Meshuggah to higher ground. „Decibel Magazine”. kwiecień 2008. Albert Mudrian. Red Flag Media. ISSN 1899-4032. (ang.). 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Meshuggah
  • Johan Sjögren
  • Jörgen Lindmark
  • Per Sjögren
  • Torbjörn Granström
  • Niklas Lundgren
  • Peter Nordin
  • Gustaf Hielm
Albumy studyjne
Albumy wideo
Minialbumy
Inne
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Meshuggah&oldid=74504830”