Mieżawa (rejon orszański)

Mieżawa

Межава

Dom Łubieńskich, obecnie cerkiew (2012)
Państwo	Białoruś
Obwód	witebski
Rejon	orszański
Sielsowiet	Mieżawa
Populacja (2009) • liczba ludności	888
Nr kierunkowy	+375 216
Kod pocztowy	211017
Tablice rejestracyjne	2
Położenie na mapie obwodu witebskiego Mieżawa
Położenie na mapie Białorusi Mieżawa
54°37′36,5″N 30°18′31,1″E

Mieżawa (biał. Межава; ros. Межево; hist. Mieżów) – agromiasteczko na Białorusi, w rejonie orszańskim obwodu witebskiego, około 15 km na północ od Orszy, siedziba sielsowietu.

Wieś szlachecka położona była w końcu XVIII wieku w powiecie orszańskim województwa witebskiego.

Historia

Po I rozbiorze Polski w 1772 roku Mieżów, wcześniej należący do województwa witebskiego Rzeczypospolitej, znalazł się na terenie powiatu orszańskiego guberni witebskiej Imperium Rosyjskiego.

Mieżów był jednym z folwarków klucza orszańskiego będącego dziedzictwem rodziny Chrapowickich. W 1760 należał do Antoniego Marcina Chrapowickiego, podkomorzego smoleńskiego, podwojewodziego smoleńskiego. Później majątek przeszedł na własność Lubomirskich, Anna Maria Lubomirska (1838–1917) wniosła Mieżów w posagu w 1859 roku do małżeństwa z Franciszkiem Łubieńskim (1834–1891). Ostatnim właścicielem majątku był ich syn, Leon (1861–1944), senator II Rzeczypospolitej.

Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Mieżów znalazł się na terenie ZSRR. Od 1991 roku znajduje się na terenie Republiki Białorusi.

We wsi znajduje się budynek dawnego dworu Łubieńskich, zabudowań gospodarczych dworu, w tym gorzelni, ruina cerkwi Zmartwychwstania Pańskiego, wybudowanej w 1830 roku i prawdopodobnie przebudowanej w 1886 roku.

Portyk elewacji ogrodowej dworu Łubieńskich, 2012

Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego

Zabytki

• dwór – Leon Łubieński zbudował tu w 1901 roku swoją letnią rezydencję. Był to nieregularny, neoklasycystyczny budynek. Dom przetrwał wojny i rewolucję październikową. Fasadę domu zdobi ryzalitem z trójkątnym frontonem i dwiema niskimi bocznymi przybudówkami nakrytymi kopułowymi dachami. Przy bocznej elewacji znajduje się pięcioboczna apsyda, mieszcząca niegdyś kaplicą dworską. Elewację ogrodową akcentuje sześciokolumnowy portyk. Po II wojnie światowej w budynku mieściły się biura i klub. W 1953 roku do dworu dobudowano parterowe skrzydło. Obecnie budynek jest zabytkiem historyczno-kulturalnym Białorusi o numerze inwentarzowym 213Г000135. W części budynku mieści się cerkiew św. Serafina z Sarowa. Przed cerkwią w 2004 roku postawiono stary kamienny krzyż, który został tu przywieziony z rejonu sieneńskiego. Krzyż ten stał przez wieki na lewym brzegu rzeki Adrow, między wsiami Ozierok i Pilkowiczi i w latach 80. XX wieku został wrzucony do rzeki. Dwór otacza park krajobrazowy o powierzchni 8 ha, rozłożony po obu stronach głębokiego wąwozu. Przez wąwóz przerzucono most, będący jednocześnie platformą widokową na duży staw z wyspami w dolinie rzeki Skupieji. Majątek w Mieżewie jest opisany w 1. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego.
• park z zachowanymi ruinami eklektycznej kaplicy. W drzewostanie rośnie wiele egzotycznych gatunków drzew i krzewów iglastych.
• cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego – zbudowana z cegły w drugiej połowie XIX wieku, z fundacji właściciela majątku Konstantego Stanisława Lubomirskiego (1786–1870), generała, adiutanta cara Aleksandra I.