Przejdź do zawartości

Nagroda Templetona

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bernard d'Espagnat odbiera nagrodę Templetona od Filipa, księcia Edynburga w 2009 roku

Nagroda Templetona (ang. Templeton Prize for Progress Toward Research or Discoveries about Spiritual Realities) – ustanowione w 1972 roku wyróżnienie, przyznawane corocznie za „wyjątkowy wkład w afirmację duchowego wymiaru życia poprzez spostrzeżenie, odkrycie lub prace praktyczne”[1]. Nagroda ma postać pieniężną. Jej wartość w roku 2015 wynosiła 1,1 mln funtów[2]. Zwykle jest przyznawana jednej osobie, choć dwukrotnie (w 1989 i 1990) laureatów była dwójka.

Nagrodę przyznaje Fundacja Templetona (nazwa pochodzi od nazwiska Johna Templetona, przedsiębiorcy i filantropa); przez wiele lat wręczał ją Filip (książę Edynburga), podczas ceremonii odbywającej się w Pałacu Buckingham. Kwota nagrody została tak zdefiniowana przez głęboko religijnego fundatora, aby jej wartość finansowa zawsze przekraczała tę nagrody Nobla[3], która ignoruje duchowość[4]. Przed zmianą, nazwa nagrody brzmiała: Templeton Prize for Progress in Religion, jednak fundacja się z niej wycofała w 2001 roku.

Wśród nagrodzonych Nagrodą Templetona znaleźli się między innymi nobliści (do 2022 roku – sześcioro)[a]:

W 2008 po raz pierwszy nagrodą został uhonorowany Polak – Michał Heller.

Krytyka

[edytuj | edytuj kod]

Nagroda jest krytykowana między innymi przez Richarda Dawkinsa, który mówił o niej w swojej książce Bóg urojony, przy odniesieniu do pozycji Plan Stwórcy Paula Daviesa: „jest to znaczna suma pieniędzy, którą Fundacja Templetona co roku przyznaje tym naukowcom, którzy gotowi są powiedzieć coś dobrego o religii”[5]. Implikuje to jego zdaniem, że każdy profesor, który w ten sposób zostałby przekupiony, nie jest w kwestiach intelektualnych uczciwy[6].

Sean M. Carroll, naukowiec na wydziale fizyki California Institute of Technology, także otwarcie krytykował nagrodę[7]. W 2005 roku stwierdził on: „W ostatnich latach mamy wezbranie historii w znaczących mediach jak to nowe odkrycia w nauce zbliżają współczesną naukę do religii. Oczywiście nie było takich odkryć. Z czym natomiast mamy do czynienia, to pieniądze – kubły i kubły pieniędzy, w dużym stopniu od ludzi Templetona, aby rozdawać nagrody, przeprowadzać konferencje i wspierać naukowców, którzy powiedzą coś miłego o religii”[8].

W podobnym stylu wypowiada się Jerry Coyne, który podsumowuje, że Fundacja Templetona jest „bardziej podstępna niż kreacjoniści”[3].

Odpowiedzi na krytykę

[edytuj | edytuj kod]

Do krytyki odniósł się Martin Rees – beneficjent nagrody, astronom, były prezes Royal Society, który okazjonalnie chodzi do kościoła pomimo tego, że nie wierzy w Boga ani też nie akceptuje żadnych religijnych dogmatów, gdyż jak sam stwierdził jest to dla niego „tradycyjny rytuał” oraz w jego kościele występuje jeden z najlepszych chórów. Przyjęcie przez siebie nagrody uzasadniał następująco:

„[Działalność naukowa wzbudziła we mnie] podejrzliwość wobec ludzi, którzy wierzą, iż posiadają większe niż niepełne lub metaforyczne rozumienie jakiegokolwiek głębokiego aspektu rzeczywistości. […] Myślę, że wszyscy jesteśmy przejęci fanatyzmem i fundamentalizmem oraz potrzebujemy wszystkich możliwych sprzymierzeńców przeciwko tym zjawiskom.”[3]

Laureaci

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: Laureaci Nagrody Templetona.

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ W 2022 roku Matka Teresa pozostaje jedyną osobą, która najpierw otrzymała Nagrodę Templetona, a potem Nagrodę Nobla.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Templeton Prize - Purpose. [dostęp 2017-03-28]. (ang.).
  2. ↑ Templeton Prize. About the prize. www.templetonprize.org. [dostęp 2015-01-17].
  3. ↑ a b c Martin Rees wins controversial £1m Templeton prize. [dostęp 2017-03-28]. (ang.).
  4. ↑ The Economist: Sir John Marks Templeton – obituary. [dostęp 2017-03-28]. (ang.).
  5. ↑ Richard Dawkins: Bóg urojony. Warszawa: CiS, 2007, s. 45. ISBN 978-83-85458-28-9.
  6. ↑ Is that all there is? - Guardian Unlimited Books (ang.)
  7. ↑ Preposterous Universe (ang.)
  8. ↑ Preposterous Universe (ang.): „In recent years there has been a spate of stories in major news outlets about how new discoveries in science are bringing modern science closer to religion. There have been no such discoveries, of course. What there has been is money -- buckets and buckets of money, largely from the Templeton folks, to give prizes and host conferences and support scientists who will say nice things about religion.”
  9. ↑ King Announced 2018 Templeton Prize Laureate for Interfaith, Intrafaith Harmony Efforts. jordantimes.com, 2018-06-28. [dostęp 2018-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-10)]. (ang.).
  10. ↑ Current Winner – Templeton Prize. templetonprize.org, 2019-03-19. [dostęp 2019-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-18)]. (ang.).
  11. ↑ Benjamin Carlson, Thomas Burnett, Dr. Edna Adan Ismail Receives 2023 Templeton Prize [online], Templeton Prize, 16 maja 2023 [dostęp 2023-05-17] (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Laureaci Nagrody Templetona
XX wiek
XXI wiek
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nagroda_Templetona&oldid=70387921”