Naiskos
.jpg)
Naiskos (gr. ναΐσκος; lm naiskoi) – rodzaj starogreckiego nagrobka w postaci świątynki z reliefową sceną figuralną we wnętrzu.
Zewnętrznie naśladował kształt distylowego templum in antis[1], wyposażony w anty i przyczółek z tympanonem, główną część fasady miał wewnętrznie zdobioną wypukłym reliefem przedstawiającym scenę z udziałem żywych i zmarłego (nierzadko w postaci sceny rodzinnej). W sztuce sepulkralnej stosowany w V i IV wieku p.n.e.[2][3]
Forma naiskosu wykształciła się z attyckich stel nagrobnych w drugiej połowie IV wieku p.n.e.[1][2]. Początkowo proste w kształcie, z czasem zyskały bardziej złożoną i wyszukaną formę nawiązującą do fasady świątyni greckiej z frontonem wspartym na kolumnach[4]. Najlepsze przykłady tych charakterystycznych nagrobków pochodzą z ateńskiego cmentarzyska Keramejkos (np. stela Demetrii i Pamfilii, stela Hegeso)[5].
Określenie to stosowano również w odniesieniu do podobnych motywów dekoracyjnych występujących w malarstwie czerwonofigurowym ceramiki apulskiej z IV wieku p.n.e. (zwłaszcza na okazałych kraterach wolutowych z okresu 375-330 p.n.e.),[1][2] i naśladowanych przez Rzymian (jako edikula) w ich sztuce sepulkralnej.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Encyklopedia sztuki starożytnej. Europa – Azja – Afryka – Ameryka. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe / Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 420. ISBN 83-01-12466-0.
- ↑ a b c Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Wyd. 4. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 274. ISBN 83-01-12365-6. OCLC 51024180.
- ↑ Sztuka świata. T. 18: Słownik terminów (L-Ż). Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 87. ISBN 978-83-213-4727-1. OCLC 857956061.
- ↑ Sztuka świata. T. 18: Słownik terminów (L-Ż). Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, s. 242.
- ↑ Wiesława Rusin: Grecja. Praktyczny przewodnik. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2014, s. 332, ISBN 978-83-7642-269-5.
