Patriarchat jerozolimski
Patriarchat jerozolimski, Kościół Jerozolimski – tradycyjna i popularna nazwa lokalnej wspólnoty chrześcijańskiej w Jerozolimie.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wspólnota powstała bezpośrednio po śmierci Jezusa z Nazaretu, w roku 30 lub 33 i tworzyli ją wszyscy apostołowie wraz z Marią, matką Jezusa oraz jego pozostali uczniowie (zarówno mężczyźni, jak i kobiety), którzy wcześniej im towarzyszyli[1]. Po Zesłaniu Ducha Świętego liczba członków wspólnoty wzrosła do około trzech tysięcy[2] i stanowili ją judeochrześcijanie z całego ówczesnego cywilizowanego świata[3].
Pierwszym przywódcą Kościoła w Jerozolimie był Piotr Apostoł[4], potem Jakub Sprawiedliwy[5][6], a po jego śmierci w 62 r. n.e. biskupem Kościoła w Jerozolimie został Symeon, syn Kleofasa i Marii[7].
Początkowo wspólnota ta miała podstawowe znaczenie dla Kościoła czego dowodem może być narada apostołów zwana Soborem jerozolimskim[8], dlatego chrześcijanie uważają Kościół Jerozolimski za Kościół Matkę.
Do r. 135 Kościół Jerozolimski miał charakter czysto żydowski. Po tej dacie, w związku z wygnaniem Żydów z Jerozolimy, wspólnota chrześcijańska tego miasta została powtórnie sformowana przez rzymskich kolonistów. W r. 451 Kościół jerozolimski został podniesiony do godności patriarchatu. W 1099 r. doszło do podziału urzędu patriarchy Jerozolimy pomiędzy patriarchę prawosławnego i łacińskiego.
Pierwszym miejscem spotkań judeochrześcijan w Jerozolimie i jednocześnie pierwszą „katedrą biskupią” był Wieczernik. Od IV wieku najbardziej znanym obiektem sakralnym Kościoła Jerozolimy jest Bazylika Grobu Pańskiego.
Biskupi Jerozolimy tradycji judeo-chrześcijańskiej
[edytuj | edytuj kod]Euzebiusz z Cezarei podaje, że do czasu oblężenia Żydów w Jerozolimie za panowania cesarza Hadriana nastąpiło po sobie kolejno 15 biskupów o rodowodzie hebrajskim. Wszyscy pochodzili z obrzezanych. Powstaje pytanie, dlaczego w tak krótkim czasie nastąpiło po sobie tylu biskupów. Niektórzy historycy proponują by listę stworzoną przez Euzebiusza traktować jako wykaz prezbiterów (starszych) jerozolimskich, spośród których wybierano biskupa.
Zwierzchnik | Pontyfikat |
1. Jakub brat Pański | 30/33 – 62 |
2. Symeon I (Szymon) | 70 – 99 (wg innych źródeł 106–107) |
3. Justus | 99 – 111 |
4. Zacheusz | 111 – ? |
5. Tobiasz | ? |
6. Beniamin I | ? – 117 |
7. Jan I (Joachim?) | 117 – ? |
8. Mateusz I | ? |
9. Filip (Beniamin II?) | ? |
10. Seneka | ? |
11. Justus II |
? |
12. Lewi |
? |
13. Efrem I |
? |
14. Józef I |
? |
15. Juda (Judasz) |
? – 134 |
Biskupi Jerozolimy narodowości rzymskiej
[edytuj | edytuj kod]- Marek z Jerozolimy (134–?)
- Kasjan z Jerozolimy (?)
- Polibiusz z Jerozolimy (?)
- Maksym I z Jerozolimy (?)
- Julian I z Jerozolimy (?)
- Gajusz I z Jerozolimy (?)
- Symmach z Jerozolimy (?)
- Gajusz II z Jerozolimy (?–162)
- Julian II z Jerozolimy (162–?)
- Kapiton z Jerozolimy (?)
- Maksym II z Jerozolimy (?)
- Antonin z Jerozolimy (?)
- Walens z Jerozolimy (?)
Biskupi Jerozolimy narodowości greckiej
[edytuj | edytuj kod]- Dolichian z Jerozolimy (?–185)
- Narcyz z Jerozolimy (185–?)
- Dios z Jerozolimy (?)
- Germanion z Jerozolimy (?)
- Gordius z Jerozolimy (?–211)
- Narcyz z Jerozolimy (ponownie) (?–231)
- Aleksander z Jerozolimy (231–249)
- Mazabanes z Jerozolimy (249–260)
- Hymenajos z Jerozolimy (260–276)
- Zabdas z Jerozolimy (276–283)
- Hermon z Jerozolimy (283–314)
- Makary I z Jerozolimy (314–333)
- Maksym III z Jerozolimy (333–348)
- Cyryl Jerozolimski (348–386)
- Jan II z Jerozolimy (386–417)
- Prauliusz z Jerozolimy (417–422)
- Juwenalis z Jerozolimy (422–451)
W 451 r. – wyniesienie do rangi patriarchy przez Sobór Chalcedoński
Patriarchowie Jerozolimy do schizmy wschodniej
[edytuj | edytuj kod]- Juwenalis z Jerozolimy (Juwanalios) (451–458)
- Anastazy I (patriarcha Jerozolimy) (Anastazjusz) (458–478)
- Martyriusz (patriarcha Jerozolimy) (478–486)
- Sallustiusz (patriarcha Jerozolimy) (486–493)
- Eliasz I (patriarcha Jerozolimy) (494–516)
- Jan III (patriarcha Jerozolimy) (516–523)
- Piotr I (patriarcha Jerozolimy) (524–552)
- Makary II (patriarcha Jerozolimy) (552, 564–575)
- Eustachy (patriarcha Jerozolimy) (Eustachiusz) (552–564)
- Jan IV (patriarcha Jerozolimy) (575–594)
- Amos (patriarcha Jerozolimy) (594–601)
- Izaak (patriarcha Jerozolimy) (Isaakiusz) (601–608)
- Zachariasz (patriarcha Jerozolimy) (609–632)
- Modest (patriarcha Jerozolimy) (Modestus) (632–634)
- Sofroniusz I (patriarcha Jerozolimy) (634–638)
- Pyrrus (patriarcha Jerozolimy) (?)
- Anastazy II (patriarcha Jerozolimy) (Anastazjusz) (?–706)
- Jan V (patriarcha Jerozolimy) (706–735)
- Teodor I (patriarcha Jerozolimy) (745–770)
- Eliasz II (patriarcha Jerozolimy) (770–797)
- Jerzy (patriarcha Jerozolimy) (797–807)
- Tomasz I (patriarcha Jerozolimy) (807–820)
- Bazyli (patriarcha Jerozolimy) (820–838)
- Jan VI (patriarcha Jerozolimy) (838–842)
- Sergiusz I (patriarcha Jerozolimy) (842–844)
- Salomon (patriarcha Jerozolimy) (Solomon) (855–860)
- Teodozjusz (patriarcha Jerozolimy) (862–878)
- Eliasz III (patriarcha Jerozolimy) (878–907)
- Sergiusz II (patriarcha Jerozolimy) (908–911)
- Leoncjusz (patriarcha Jerozolimy) (912–929)
- Atanazy I (patriarcha Jerozolimy) (Atanazjusz) (929–937)
- Chrystodolus I (patriarcha Jerozolimy) (ok. 937)
- Agaton (patriarcha Jerozolimy) (950–964)
- Jan VII (patriarcha Jerozolimy) (964–966)
- Chrystodulos II (patriarcha Jerozolimy) (966–969)
- Tomasz II (patriarcha Jerozolimy) (969–978)
- Józef II (patriarcha Jerozolimy) (980–983)
- Orestes (patriarcha Jerozolimy) (983–1005)
- Teofil I (patriarcha Jerozolimy) (Teofilus) (1012–1020)
- Nicefor I (patriarcha Jerozolimy) (Niceforus) (1020–?)
- Joannicjusz (patriarcha Jerozolimy) (po 1020 – przed 1084)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Kościół partykularny
- Pentarchia
- Łaciński patriarchat Jerozolimy
- Prawosławny patriarchat Jerozolimy
- Sobór jerozolimski
- Wieczernik
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dz 1,12–14 w przekładach Biblii.
- ↑ Dz 2,41 w przekładach Biblii.
- ↑ Dz 2,5–12 w przekładach Biblii.
- ↑ Dz 2,14 w przekładach Biblii.
- ↑ Dz 21,18 w przekładach Biblii.
- ↑ Ga 1,19 w przekładach Biblii.
- ↑ por. Euzebiusz z Cezarei „Historia kościelna. O męczennikach Palestyńskich”
- ↑ Dz 15,1–35 w przekładach Biblii.