Paweł Edelman

Paweł Edelman
	; Paweł Edelman, 2020
Data i miejsce urodzenia	26 czerwca 1958 ; Łódź
Zawód	operator filmowy
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Strona internetowa

Paweł Edelman (ur. 26 czerwca 1958 w Łodzi) – polski operator filmowy nominowany do Oscara i Nagrody BAFTA. Znany ze współpracy z Andrzejem Wajdą i Romanem Polańskim.

Profesor sztuk filmowych (2024). Wykładowca Wydziału Operatorskiego i Realizacji Telewizyjnej PWSFTviT w Łodzi, w latach 2020-2024 jego prodziekan, od roku 2024 dziekan^[1]^[2].

Życiorys

Ukończył kulturoznawstwo na Uniwersytecie Łódzkim, specjalizując się w teorii i historii filmu oraz Wydział Operatorski PWSFTviT w Łodzi (1990). Po studiach przez krótki czas wykładał historię filmu na rodzimym uniwersytecie w Łodzi, prowadził także zajęcia dydaktyczne na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach^[3].

W 1989 zadebiutował jako operator filmowy w filmie fabularnym Głuchy telefon w reżyserii Piotra Mikuckiego. W kolejnych latach współpracował z różnymi reżyserami, m.in. z Władysławem Pasikowskim i Andrzejem Wajdą. Międzynarodowe uznanie zdobył przede wszystkim dzięki współpracy z Romanem Polańskim^[3].

W 2018 uzyskał stopień doktora w dziedzinie sztuk filmowych, a w 2024 otrzymał tytuł profesora w dziedzinie sztuk filmowych i teatralnych^[4].

Członek Polskiej Akademii Filmowej, Europejskiej Akademii Filmowej (EFA), Amerykańskiej Akademii Filmowej oraz Stowarzyszenia Autorów Zdjęć Filmowych (PSC)^[1].

Ojciec operatora Macieja Edelmana i reżysera Michała Edelmana^[1].

Filmografia^[1]

1989 - Głuchy telefon, reż. Piotr Mikucki
1991 - Kroll, reż. W. Pasikowski
1992 - Psy, reż. W. Pasikowski
1994 - Nastazja, reż. A. Wajda
1994 - Psy 2. Ostatnia krew, reż. W. Pasikowski
1996 - Słodko gorzki, reż. W. Pasikowski
1997 - Historie miłosne, reż. Jerzy Stuhr
1997 - Kroniki domowe, reż. Leszek Wosiewicz
1997 - Szczęśliwego Nowego Jorku, reż. Janusz Zaorski
1998 - Demony wojny według Goi, reż. W. Pasikowski
1999 - Operacja Samum, reż. W. Pasikowski
1999 - Pan Tadeusz,
1999 - Prawo ojca, reż. Marek Kondrat
2000 - Duże zwierzę, reż. J. Stuhr
2001 - Reich, reż. W. Pasikowski
2001 - Boże Skrawki, reż. Yurek Bogayevicz
2002 - Zemsta, reż. A. Wajda
2002 - Pianista, reż. Roman Polański
2004 - Ray, reż. Taylor Hackford
2005 - Oliver Twist, reż. R. Polański
2006 - Wszyscy ludzie króla, reż. Steven Zaillian
2007 - Katyń, reż. Andrzej Wajda
2009 - Tatarak, reż. Andrzej Wajda
2010 - Autor widmo, reż. Roman Polański
2011 - Rzeź, reż. Roman Polański
2011 - Roman Polański: moje życie, reż. Laurent Bouzereau
2012 - Pokłosie, reż. Władysław Pasikowski
2013 - Wenus w futrze, reż. Roman Polański
2013 - Wałęsa. Człowiek z nadziei, reż. Andrzej Wajda
2014 - Obywatel, reż. Jerzy Stuhr
2014 - Kamienie na szaniec, reż. Robert Gliński
2016 - Powidoki, reż. Andrzej Wajda
2016 - #WszystkoGra, reż. Agnieszka Glińska
2019 - J'accuse, reż. Roman Polański
2023 - The palace, reż. Roman Polański

Nagrody i odznaczenia

W 2005 laureat Hollywoodzkiej Nagrody Filmowej w kategorii „Operator roku”.

1991: Kroll – najlepsze zdjęcia FPFF Gdynia
1996 Zdjęcia dla Operacja Samum
1997: Kroniki domowe – Brązowa Żaba Camerimage
1997: Kroniki domowe – najlepsze zdjęcia FPFF Gdynia
1999: Demony wojny według Goi – (nominacja) Orzeł, najlepsze zdjęcia
2000: Pan Tadeusz – Orzeł, najlepsze zdjęcia
2002: Boże skrawki – (nominacja) Orzeł, najlepsze zdjęcia
2002: Pianista – Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszego operatora
2003: Pianista – Orzeł, najlepsze zdjęcia
2003: Pianista – César, najlepsze zdjęcia
2003: Pianista – (nominacja) BAFTA, najlepsze zdjęcia
2003: Pianista – (nominacja) Oscar najlepsze zdjęcia
2008: Katyń – Orzeł, najlepsze zdjęcia

W 2014 otrzymał Marburger Camera Preis oraz Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Paweł Edelman - FilmPolski.pl [online] (pol.).
↑ Wydziały | Szkoła Filmowa w Łodzi [online], www.filmschool.lodz.pl [dostęp 2024-09-14] .
↑ ^a ^b Paweł Edelman [online] (pol.).
↑ Ludzie Nauki [online], ludzie.nauka.gov.pl [dostęp 2024-09-14] .
↑ Uroczystość wręczenia Medali „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. mkidn.gov.pl, 2014-06-11. [dostęp 2014-06-11].

Bibliografia

Paweł Edelman
Paweł Edelman w bazie filmpolski.pl

Linki zewnętrzne

Paweł Edelman w bazie IMDb (ang.)
Paweł Edelman w bazie Filmweb
Paweł Edelman na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[:0-1] Paweł Edelman - FilmPolski.pl [online] (pol.).

[2] Wydziały | Szkoła Filmowa w Łodzi [online], www.filmschool.lodz.pl [dostęp 2024-09-14] .

[:1-3] Paweł Edelman [online] (pol.).

[4] Ludzie Nauki [online], ludzie.nauka.gov.pl [dostęp 2024-09-14] .

[5] Uroczystość wręczenia Medali „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. mkidn.gov.pl, 2014-06-11. [dostęp 2014-06-11].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Polska Akademia Filmowa Orzeł za najlepsze zdjęcia	Krzysztof Ptak (1998) Paweł Edelman (1999) Witold Sobociński (2000) Krzysztof Ptak (2001) Paweł Edelman (2002) Krzysztof Ptak (2003) Krzysztof Ptak (2004) Artur Reinhart (2005) Krzysztof Ptak (2006) Paweł Edelman (2007) Adam Sikora (2008) Krzysztof Ptak (2009) Artur Reinhart (2010) Jolanta Dylewska (2011) Arkadiusz Tomiak (2012) Krzysztof Ptak, Wojciech Staroń (2013) Piotr Sobociński jr. (2014) Arkadiusz Tomiak (2015) Piotr Sobociński jr. (2016) Piotr Sobociński jr. (2017) Łukasz Żal (2018) Piotr Sobociński jr. (2019) Piotr Sobociński jr. (2020) Michał Englert (2020) Piotr Sobociński jr. (2021) Michał Dymek (2022) Michał Sobociński (2023)
Festiwal Polskich Filmów Fabularnych Nagroda za zdjęcia	Zygmunt Samosiuk, Sławomir Idziak (1974) Bogdan Dziworski, Jerzy Wójcik, Bronisław Baraniecki (1975) Sławomir Idziak, Stanisław Loth (1976) Zygmunt Samosiuk (1977) Zygmunt Samosiuk (1978) Jerzy Zieliński (1979) Ryszard Lenczewski (1980) Witold Stok (1981) Wit Dąbal (1984) Witold Adamek (1985) Krzysztof Pakulski (1986) Jerzy Wójcik (1987) Witold Adamek (1988) Krzysztof Ptak (1990) Paweł Edelman, Zdzisław Najda (1991) Jarosław Szoda (1992) Jolanta Dylewska (1993) Tomasz Wert (1994) Wiesław Zdort (1995) Łukasz Kośmicki (1996) Paweł Edelman (1997) Artur Reinhart (1998) Witold Sobociński (1999) Arkadiusz Tomiak (2000) Marian Prokop (2001) Krzysztof Ptak (2002) Adam Bajerski, Paweł Śmietanka (2003) Marcin Koszałka (2004) Bartosz Prokopowicz, Artur Reinhart (2005) Bogumił Godfrejów, Arkadiusz Tomiak (2006) Adam Bajerski (2007) Michał Englert (2008) Marcin Koszałka (2009) Artur Reinhart (2010) Adam Sikora (2011) Jolanta Dylewska (2012) Łukasz Żal, Ryszard Lenczewski (2013) Kacper Fertacz (2014) Jerzy Zieliński (2015) Piotr Sobociński jr. (2016) Lennert Hillege (2017) Jakub Kijowski, Jacek Podgórski (2018) Witold Płóciennik (2019) Michał Dymek (2020) Łukasz Gutt (2021) Michał Sobociński (2022)
Nagroda Stowarzyszenia Autorów Zdjęć Filmowych	Arkadiusz Tomiak (2013) Ryszard Lenczewski, Łukasz Żal (2014) Piotr Sobociński jr. (2015) Arkadiusz Tomiak (2016) Paweł Dyllus (2017) Wojciech Staroń (2018) Łukasz Żal (2019) Piotr Sobociński jr. (2020) Bartłomiej Kaczmarek (2021)
Camerimage Konkurs filmów polskich	Artur Reinhart (2005) Wojciech Staroń (2006) Adam Bajerski (2007) Jacek Petrycki (2008) Marian Prokop (2009) Piotr Wojtowicz (2010) Radosław Ładczuk (2011) Michał Pakulski (2012) Arkadiusz Tomiak (2013) Kacper Fertacz (2014) Jerzy Zieliński (2015) Kacper Fertacz (2016) Michał Sobociński (2017) Tomasz Naumiuk (2018) Marcin Krzyształowicz, Adam Bajerski (2019) Witold Płóciennik (2020) Piotr Sobociński jr. (2021) Ita Zbroniec-Zajt (2022)
Nagroda Polskiego Kina Niezależnego Najlepsze zdjęcia	Daniel Wawrzyniak (2005) Jacek Podgórski (2006) Maciej Majchrzak (2007) Łukasz Żal (2008) Tomasz Woźniczka (2009) Malte Rosenfeld (2010) Adam Palenta (2011) Kacper Fertacz (2012) Nicolas Villegas Hernandez (2013) Weronika Bilska (2014) Igor Połaniewicz (2015) Jacek Podgórski (2016) Michał Dymek (2017) Weronika Bilska (2018) Maciej Twardowski (2019) Michał Rytel (2020) Martyna Jakimowska (2021) Barbara Kaniewska (2022)
Złota Kaczka Najlepsze zdjęcia	Paweł Edelman (2009) Marcin Koszałka (2010) Radosław Ładczuk (2011) Jolanta Dylewska (2012)