Putranjivaceae

*Putranjivaceae*
	; Putranjiva roxburghii
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	Putranjivaceae
	Nazwa systematyczna
	Putranjivaceae Meisn.; Pl. Vasc. Gen., Tab. Diagn. 345, Comm. 258. 13-15 Feb 1842
	Typ nomenklatoryczny
	Putranjiva Wall. (1826)
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Putranjivaceae – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu malpigiowców. Obejmuje w zależności od ujęcia dwa^[4] do czterech^[2] rodzajów liczących ok. 210 gatunków, z czego ok. 200 należy do rodzaju Drypetes^[2]. Zasięg tych roślin obejmuje strefę klimatu tropikalnego w tym Azję południowo-wschodnią i północną Australię (na tych obszarach jest największe zróżnicowanie wśród przedstawicieli rodziny), poza tym Afrykę, południową część Ameryki Północnej i południową Ameryki Południowej. Wiele gatunków dostarcza surowca drzewnego. Niektóre gatunki zawierają olej musztardowy i silnie pachną chrzanem^[5]. Owoce niektórych gatunków Drypetes są jadalne, ale mają znaczenie lokalne. Gatunek Putranjiva roxburghii jest uprawiany w tropikach jako ozdobny, jego kora wykorzystywana jest w lecznictwie, a z nasion pozyskuje się olej^[4].

Morfologia

Różnej wielkości drzewa i krzewy z liśćmi wyrastającymi w dwóch szeregach, rzadko naprzeciwległymi. Blaszki liściowe mają zwykle asymetryczną nasadę blaszki liściowej, a jej brzeg ząbkowany lub cały. U kilku gatunków liście są twarde, skórzaste a ich brzeg jest kolczasty. Przylistki są drobne. Kwiaty są jednopłciowe, a całe rośliny zwykle dwupienne, rzadziej jednopienne. Drobne kwiaty wyrastają w wiązkach w kątach liści, czasem wprost z pnia (kaulifloria) i wsparte są niepozornymi przysadkami. Działki są w liczbie od 3 do 7, często o nierównej długości. Płatków korony brak. Pręciki obecne w kwiatach męskich występują w liczbie od 2 do 20, rzadziej są liczniejsze (do 50). Obecna w kwiatach żeńskich zalążnia jest górna i powstaje z 1 lub większej liczby (do 6) owocolistków, z adekwatną liczbą komór zawierających po 2 zalążki. Szyjka słupka jest zwykle krótka i zakończona spłaszczonym lub dwudzielnym znamieniem, zwykle zachowującym się na owocu. Owocem jest zielony lub brązowy jednonasienny pestkowiec^[5]^[2].

Systematyka

Rośliny tu zaliczane zwykle włączane były do końca XX wieku do szeroko ujmowanej rodziny wilczomleczowatych (Euphorbiaceae). Badania molekularne i odrębności morfologiczne (owocem jest tu zawsze pestkowiec) spowodowały wyodrębnienie tych roślin do osobnej rodziny o siostrzanej pozycji względem rodziny Lophopyxidaceae w obrębie malpigiowców (Malpighiales)^[5]. Taką też pozycję rodzina ta zajmuje w systemie APG III z 2009, APG IV z 2016 i według APweb.

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

malpigiowce

	Putranjivaceae

	Lophopyxidaceae

Caryocaraceae – drzewipestowate

Centroplacaceae

	Malpighiaceae – malpigiowate

	Elatinaceae – nadwodnikowate

Balanopaceae

	Trigoniaceae

	Dichapetalaceae

	Chrysobalanaceae – złotośliwowate

	Euphroniaceae

Podział na rodzaje^[6]^[7]

Drypetes Vahl
Lingelsheimia Pax
Putranjiva Wall.
Sibangea Oliv.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).
↑ ^a ^b Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 315. ISBN 978-1-842466346.
↑ ^a ^b ^c Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 270-271. ISBN 1-55407-206-9.
↑ Genera of Putranjivaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).
↑ List of Genera in PUTRANJAVACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-12-04] (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).

[rev-3] James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).

[christenhusz-4] Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 315. ISBN 978-1-842466346.

[heywood-5] Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 270-271. ISBN 1-55407-206-9.

[grin-6] Genera of Putranjivaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).

[7] List of Genera in PUTRANJAVACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-12-04] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]