Ruja

Oznaki rui u klaczy. „błyskanie sromem” (tj. rytmiczne otwieranie szpary sromowej) i wydalanie śluzu oraz moczu

Ruja, cieczka, estrus (łac. oestrus) – faza płodności samic w cyklu rozrodczym większości ssaków łożyskowych. Ułatwia skojarzenie pary w celu zapewnienia przekazania genów.

Ruja występuje cyklicznie – raz (ssaki monoestryczne) lub kilka (ssaki poliestryczne) razy w roku – u psów zwykle dwa razy w roku, u innych psowatych i większości ssaków drapieżnych jeden raz, a u myszowatych kilka razy w roku. Poza okresem rui samice nie są zdolne do rozrodu, czy wręcz kopulacji.

Cykl rozrodczy

Pełny cykl rozrodczy składa się z czterech faz:

Proestrus – faza przedrujowa

W efekcie zmian hormonalnych następuje obrzęk, twardnienie i przekrwienie sromu i wydzielanie z pochwy krwistej wydzieliny zawierającej feromony, które przywabiają samce. W tej fazie dojrzewają pęcherzyki Graafa. Dodatkowo występują charakterystyczne dla gatunku zmiany w zachowaniu samic. Za początek fazy przedrujowej przyjmuje się dzień, w którym pojawiło się krwawienie.

Estrus – ruja właściwa

Pozycja lordosis u gazeli

Estrus (łac. oestrus) to okres, w którym samica osiągnęła gotowość do rozpoczęcia kopulacji i jest zdolna do zapłodnienia, inicjuje zachowania seksualne samców przez eksponowanie sromu i wyginanie kręgosłupa (pozycja lordosis). U niektórych gatunków srom czerwienieje, ustępuje jego twardnienie i obrzęk, wydzielina zmienia się z krwistej na śluzową. U większości gatunków następuje spontaniczna owulacja. U kotów owulacja wywoływana jest przez kopulację.

Metestrus – faza porujowa

Metestrus (łac. metoestrus) trwa od 1–5 dni. W tej fazie kształtują się ciałka żółte i rozpoczyna się produkcja progesteronu. W tym czasie następuje zapłodnienie komórki jajowej, a w jego konsekwencji – ciąża.

Okres braku aktywności płciowej. Jest to faza aktywności jajnikowej.

Ruja pozorna

Początkowy przebieg (proestrus i estrus) przebiegają bez zmian, ale nie następuje zapłodnienie (może nawet nie dojść do kopulacji). W dalszym przebiegu obserwowana jest ciąża urojona (ciąża rzekoma).

Psy

Osiąganie dojrzałości płciowej, częstotliwość cieczki oraz czas trwania poszczególnych jej faz przebiega u psów odmiennie w zależności od rasy, a dokładniej od wielkości psa. Psy ras większych później osiągają dojrzałość, ich cieczka występuje zwykle rzadziej (u niektórych nawet jeden raz w roku) niż u psów małych.

Proestrus u psów trwa zwykle od 2–15 dni. Owulacja następuje po 2-4 dniach trwania fazy estrus. Zapłodnienie może nastąpić pomiędzy 4. a 18. dniem rui. Czas trwania okresu cieczki właściwej zależny jest od wielkości (zwykle rasy) psa i wynosi od 3–21 dni (przeciętnie około 9 dni). Okres od pojawienia się krwawienia do zakończenia fazy estrus trwa zwykle około trzech tygodni.

Ciąża trwa od ok. 60–70 dni.

Koty

Koty domowe osiągają dojrzałość płciową pomiędzy 5–12 miesiącem życia (zwykle pomiędzy 6–9 miesiącem).

Proestrus trwa około dwóch dni, objawia się wzmożonym pozostawianiem śladów zapachowych (ocieranie o przedmioty) i częstszym miauczeniem.

Estrus trwa od 3–10 dni (obecność samca skraca tę fazę o kilka dni).

Anestrus trwa około 8 tygodni, chociaż zdarza się, że kotka wchodzi w fazę proestrus zaraz po porodzie.

Ciąża trwa od 60–70 dni.